گزارش شهروند از فعاليتها در سطح جهان براي آزادي زندانيان سياسي در ايران، خسرو شميرانی

ايرانيان و سازمانهاي حقوق بشري در سراسر جهان: زندانيان سياسي را آزاد كنيد!

- در نشست سالانه پن کانادا دو صندلي خالي كه بر روي يكي عكسي از ناصر زرافشان و بر روي ديگري عكسي از اكبر گنجي قرار داده شده بود توجه تمامي اعضا و نويسندگان حاضر را جلب ميكرد.

- براي ما در وهله اول جان زندانيان سياسي مطرح است. زرافشان و گنجي هر دو در وضعيتي بسر ميبرند كه اعتصاب غذاي آنها ميتواند به قيمت جانشان تمام شود.

خسرو شميراني
[email protected]

«وجود زندانيان سياسي و نحوه برخورد با آنها، گوياترين شاخص جايگاه حقوق بشر و دمکراسی نزد حكومتهاست.» سعيد سلطانپور، هماهنگ كننده "كانون گفتگو و حقوق بشر" در تورنتو، اهميت معضل زنداني سياسي را در جمله اخير خلاصه ميكند و سپس به توضيح درباره فعاليتهاي اين كانون براي آزادي ناصر زرافشان، گنجي و ديگر زندانيان سياسي ميپردازد.
حقوق بشري هاي تورنتو يكي از دهها مجموعه اي هستند كه در حركتي خودجوش حمايت از زندانيان سياسي در ايران را كيفيتي نوين بخشيدند.
موج حمايت هاي ايرانيان خارج از كشور به دنبال يك سلسله اعتصاب غذاي زندانيان سياسي و مطبوعاتي كه توسط روزنامه نگار اكبر گنجي، در سي ارديبهشت براي دستيابي به امكانات مناسب پزشكي آغاز شد، شدت گرفت.
يك روز ديرتر، 31 ارديبهشت محمد شريف، وكيل هلمت حسني آذرپور، رضا اميني و عبدالله محمدي از آغاز اعتصاب غذاي موكلين خود خبر داد. اين سه نفر كه در كردستان به 15 تا 20 سال زندان محكوم شده و در شرايط سختي در زندان بسر ميبرند تنها ميخواستند بدانند چه جرمي مرتكب شده اند و با استناد به كدام ماده قانوني جرم آنها مستوجب 15 تا 20 سال زندان است. 11 خرداد اميد عباسقلي نژاد دانشجوي زنداني كه طبق بخشنامه رئيس قوه قضائيه ادامه حبس وي غيرقانوني محسوب ميشود اعتصاب غذاي خود را آغاز كرد.
به دستور سعيد مرتضوي و به گفته معاون وي آقاي سالاركيا، اميد عباسقلي نژاد از 8 ماه پيش در تبعيد زندان كچوئي و بدون برخورداري از امكان قانوني مرخصي به سر ميبرد. اميد ميگفت: « اعتصاب غذا ميكنم تا قانون را در مورد من رعايت كنيد. بيشتر هم نميخواهم.»
سه شنبه هفدهم خرداد دكتر ناصر زرافشان وکيل خانواده های قربانيان قتلهای زنجيره ای كه به تائيد پزشك زندان از ناراحتي شديد كليه در عذاب بود و امكان رسيدگي مناسب پزشكي نمييافت، «ماراتن مرگ» خود را آغاز كرد. به گفته زرافشان تلاش های قانوني و رسمي وی، وكيل و همسرش برای دسترسی به امكانات پزشكي به جايی نرسيد. او نااميد از بي ثمر بودن تلاش هايش اعلام كرد تا لحظه رسيدن به خواسته اش، كه همانا امكان درمان دردهاي شديد كليه بود از اعتصاب غذاي خود دست نخواهد كشيد.
چند روز ديرتر زندانيان سياسي بند 350 اوين و زندان رجائي شهر كرج نيز به اعتصاب غذا پيوستند. مهندس حشمت طبرزدي، منوچهر محمدي، بينا داراب زند، امير ساران، ارژنگ داودي، خالد مرداني، مهرداد حيدرپور، مصطفي جوكار، حجت بختياري، حجت زماني، ولي فيض مهدوي، كاوه مدني (فتاح)، بهروز جاويد تهراني و شهرام حسن جاني از جمله اعتصابيون بودند.
علاوه بر بسياري شخصيت ها، سازمانهاي حقوق بشري و سياسي كه در داخل كشور از زندانيان سياسي حمايت كرده و آزادي آنها را خواستار شدند، در كشورهاي اروپائي و آمريكايي نيز هزاران ايراني به اشكال مختلف همبستگي خود را با گنجي، زرافشان و ديگر زندانيان سياسي به نمايش گذاشته و از سازمانهاي ملي و جهاني حقوق بشري براي دفاع از حقوق اين زندانيان مدد خواستند.
دكتر مهرداد درويش پور، استاد دانشگاه استكهلم و عضو "جنبش همبستگي با ناصر زرافشان" ميگويد: «ما بلافاصله پس از اعلام اعتصاب غذاي ناصر زرافشان فعاليتهاي خود را در جهت آزادي ايشان و تمامي زندانيان سياسي وسعت داديم. در اين راستا با هما زرافشان، علي اشرف درويشيان، فريبرز رئيس دانا، يوسف مولائي كه به عنوان اعضاي خانواده، وكيل و يا همراهان دكتر زرافشان در جهت آزادي وي عمل ميكردند تماس گرفتيم. تلاش ما اين بود كه اطلاعات در مورد وضعيت ناصر زرافشان و ديگر زندانيان سياسي را به افكار عمومي سوئد منتقل كنيم و از اين راه فشار مناسبي براي آزادي زندانيان سياسي ايجاد كنيم.»
مهرداد درويش پور در ادامه ميگويد: «در راستاي اطلاع رسانی مقالاتي در روزنامه صبح سوئد به چاپ رسيد که غالبا توسط اعضاي وكلاي بدون مرز نوشته شده بودند.»

اين فعال اجتماعي و حقوق بشري ميافزايد، در هماهنگي با انجمن قلم سوئد و وكلاي بدون مرز، نامه اي براي آزادي زندانيان سياسي، به وزراي امور خارجه، فرهنگ و دادگستري سوئد ارسال شد. نامه مذکور توسط وزير خارجه سوئد پاسخ داده شد و در رسانه هاي ايراني و بعضا سوئدي انعكاس وسيعي يافت.
«كانون زندانيان سياسي ايران» (در تبعيد) نيز در حين فعاليتهاي خود براي معرفي معضل زندانيان سياسي در ايران، در روز 31 خرداد (21 ژوئن) در محل دفتر حزب چپ سوئد به يك تحصن دست زد كه همچنان ادامه دارد.
بهروز ارژنگ يكي از سازماندهندگان تحصن ميگويد: «ما خواهان آزادي زرافشان و كليه زندانيان سياسي هستيم. به عقيده ما تمام زندانهاي سياسي بايد تعطيل شوند. انديشه و بيان انديشه جرم نيست پس هيچ فردي نبايد به اين دليل زنداني شود.»
او مي افزايد: «ما به طور روزانه با خانواده ناصر زرافشان و تعدادي از مادران جانباختگان در زندانهاي رژيم در تماس هستيم، گزارشات مربوط به زندانيان سياسي و وضعيت ناصر زرافشان را دريافت ميكنيم و به افكار عمومي انتقال ميدهيم.»
تلاشهاي ايرانيان و فشار افكار عمومي در سوئد سبب شده است تا دولت اين كشور موضوع زندانيان سياسي بويژه زرافشان و گنجي را در اتحاديه اروپا پيگيري كند. گمان ميرود كه دولت سوئد در سازمان ملل نيز اين مسئله را دنبال كند.
شهرهاي مختلف آلمان نيز شاهد فعاليتهاي ايرانيان براي آزادي زندانيان سياسي بودند.
عفت ماهباز زنداني سياسي سابق و عضو «جمعيت دفاع از زندانيان سياسي ــ كلن» ميگويد: «سه روز پس از اعلام اعتصاب غذاي گنجي ما در مقابل كليساي اصلي كلن تحصنی را تدارك ديديم. پس از اعلام اعتصاب غذاي زرافشان نيز يك تحصن ديگر داشتيم كه 150 نفر در آن شركت كردند. روز بعد از تحصن 7 نفر به طور انفرادي و براي همبستگی با زندانيان سياسي، به اعتصاب غذا اقدام كردند.»
عفت ماهباز كه اعضاي خانواده خود را در اعدامهاي دهه 60 از دست داده است ميگويد: «بگذاريد تاكيد كنم كه براي ما در وهله اول جان زندانيان سياسي مطرح است. زرافشان و گنجي هر دو در وضعيتي بسر ميبرند كه اعتصاب غذاي آنها ميتواند به قيمت جانشان تمام شود. تلاش ما در وهله اول براي اين است كه آنها به خواسته هاي خود برسند تا به اعتصاب غذاي خود پايان داده و از خطر مرگ رهايي يابند.»
ماهباز در پايان ميگويد: «آنها بايد زنده بمانند. ما قهرمانان مرده نميخواهيم.»
دكتر بهرام بيگدلي نيز از فعالان «جمعيت دفاع از زندانيان سياسي ــ كلن» با تاكيد بر اينكه شركت گسترده تر ايرانيان در داخل و خارج از كشور در فعاليتهاي حمايت از زندانيان سياسي، مسلما بر تاثير اين تلاش ها ميافزايد، گفت: «ما علاوه بر نامه هائي كه به ارگانهاي مختلف حقوق بشری و احزاب سياسي در آلمان ارسال كرديم، تظاهراتي در مقابل دفتر سازمان ملل در بروكسل برگزار كرديم كه به تنهايي از كلن هفتاد ــ هشتاد نفر در آن حضور داشتند.»
اين فعال حقوق بشر افزود: «تظاهرات بروكسل را ما در هماهنگي با «جمعيت دفاع از جبهه جمهوري و دموكراسي» كه مركز آن در بروكسل است انجام داديم.»
انور ميرستاري يكي از بنيانگذاران جمعيت دفاع از جبهه جمهوري و دموكراسي، ميگويد: «روز جمعه 24 ژوئن (سوم تير) ما در مقابل دفتر سازمان ملل در بروكسل گرد آمديم. ما خواستار آزادي زرافشان، گنجي، تمامي روزنامه نگاران، وبلاگ نويسان، دانشجويان و تمامي زندانياني هستيم كه به دليل انديشه و بيان انديشه و نظر به حبس محكوم شده اند.»
انور ميرستاري همچنين ميافزايد: «با يك هيئت از سوي متحصنين به سازمان ملل رفتيم و طي گفتگوهايي نامه اي را كه خطاب به آقاي كوفي عنان تنظيم كرده بوديم به مسئولان مربوطه تسليم كرديم.»
آقاي ميرستاري در پايان گفت: «اطلاع رساني ايرانيان سبب شد تا "آنجليكا بر" كه از سوي اتحاديه اروپا در رابطه با وضعيت حقوق بشر در ايران عمل ميكند، نامه اي به سفير ايران در بلژيك نوشته و خواهان آزادي زندانيان سياسي بويژه گنجي و زرافشان گردد.»
حميد نوذري فعال حقوق بشر و عضو «كانون پناهندگان سياسي ايران در برلين» درباره فعاليتهاي اين مجموعه در ارتباط با وضعيت زندانيان سياسي در ايران ميگويد: «ما طي تماسها و مكاتبات خود با سازمانها و مسئولان حقوق بشري در آلمان براي افزايش فشار در جهت آزادي زندانيان سياسي تلاش كرديم.»
حميد نوذري ادامه ميدهد: «ما به مسئول حقوق بشر در پارلمان آلمان توضيح داديم كه جان زرافشان و گنجي در خطر است و بسياري ديگر از زندانيان سياسي در اعتصاب غذا بسر ميبرند. همچنين طي نامه اي به آنجليكا بر رئيس سابق حزب سبزهاي آلمان نيز اين مسائل را مطرح كرديم. در نتيجه فشارها حزب سبزها در بيانيه اي نگراني خود را از وضعيت زندانيان سياسي اعلام كرد.»
ميدان "تروکادرو" در پاريس که در عين حال به ميدان حقوق بشر معروف است نيز روز 17 ژوئن شاهد تظاهرات ايرانيانی بود که به حمايت از زندانيان سياسی پرداخته و خواستار آزادی آنها شدند. يک روز پيشتر تعدادی از ايرانيان ساکن پاريس در کليسای "شوازی" با اعتصاب غذا، همبستگی خود با زندانيان اعتصابی را به نمايش گذاشتند. اين حرکتها از سوی "جمهوريخواهان لائيک و دمکرات" سازمان يافته بود.
حسين ماهوتيها، هماهنگ كننده «فعالين ايراني دفاع از حقوق بشر در اروپا و آمريكاي شمالي» در رابطه با تلاشهاي اخير اين مجموعه حقوق بشري در ارتباط با زندانيان سياسي گفت: «ما نامه اي به دبيركل سازمان ملل ارسال كرديم كه در آن به وضعيت سخت زندانيان سياسي پرداخته و از ايشان خواستيم تا تمام توان خود براي آزادي تمامي زندانيان سياسي را به كار گيرد.
«فعالين» همچنين در جلب حمايت بين المللي براي درخواست خانواده هاي قربانيان قتل هاي زنجيره اي كه در رابطه با آزادي ناصر زرافشان تنظيم شده بود كوششهاي ثمربخشي به عمل آورد و البته اطلاع رساني در اين رابطه نيز مثل هميشه در اولويت اول ما قرار داشت.»

مرتضي عبدالعليان عضو هيئت مديره «روزنامه نگاران كانادائي براي آزادي بيان» يكي از مهمترين سازمانهاي حقوق بشري كانادا، روز سه شنبه 28 ژوئن در حال بازگشت از نشست سالانه انجمن قلم كانادا درباره بازتاب اعتصاب غذاي زندانيان سياسي در نشست پن كانادا چنين توضيح ميدهد: «دو صندلي خالي كه بر روي يكي عكسي از ناصر زرافشان و بر روي ديگري عكسي از اكبر گنجي قرار داده شده بود توجه تمامي اعضا و نويسندگان حاضر را جلب ميكرد. اين مسئله سبب شد تا بسياري از شركت كنندگان در نشست سالانه پن به اين موضوع بپردازند. بسياري وقتي متوجه ميشدند كه من ايراني هستم پيش آمده و از وضعيت گنجي و زرافشان و ديگر زندانيان سئوال ميكردند.»
عبدالعليان ادامه ميدهد: «عاليجناب رالستون ساول، همسر فرماندار كل كانادا كه خود نويسنده و اديب است، در سخنراني خود به معضل محدوديت انديشه و بيان در ايران اشاره كرد.»
در نشست سالانه پن قطعنامه اي به تصويب رسيد كه در آن آزادي فوري و بي قيد و شرط اكبر گنجي، ناصر زرافشان، اميرعباس فخر آور و سيامك پورزند كه اعضاي افتخاري پن كانادا هستند، خواسته شده بود.
در ضمن پن كانادا نامه اي خطاب به آقای علي خامنه اي رهبر جمهوري اسلامي ايران تنظيم كرده و براي امضا به اعضاي نشست ارائه داد. در اين نامه نيز آزادي بي قيد و شرط گنجي و زرافشان خواسته شده است.

در هفته هاي اخير بسياري سازمانهاي حقوق بشري جهاني از جمله پن جهاني، IFEX گزارشگران بدون مرز، وكلاي بدون مرز، عفو بين الملل و... در نامه ها، بيانيه ها و طومارهاي مختلف از خواسته هاي ناصر زرافشان و اكبر گنجي حمايت كرده و احترام به حقوق بشر را از حكومت ايران طلب كرده اند.
طوماری که توسط خانواده های قربانيان قتلهای زنجيره ای در دفاع از حقوق ناصر زرافشان تهيه شده است بر روی اينترنت قابل دسترسی است.
حال پرسش اين است که آيا جمهوري اسلامي به درخواست صدها نويسنده و روزنامه نگار فعال فرهنگی، سياسی و اجتماعی در سراسر جهان كه به طور مستقيم يا توسط سازمانهاي متبوع خود آزادي زندانيان سياسي را طلب ميكنند، پاسخ مثبت خواهد داد يا همصدا با نهمين رئيس جمهوري اسلامي حقوق بشر را بحثي «تهوع آور و نخ نما» خواهد خواند؟
شهروند - شماره ۹۹۹ - ۱ جولای ۲۰۰۵ - جمعه ۱۰ تير ۱۳۸۴