[برگرفته از وبلاگ گروهی "پايان"]
[email protected]
http://www.payaan.com/13
دانشجو، قرباني فاشيسم
15 نوامبر 1939 در گوشه اي از جهان روز خاكسپاري دانشجويي اهل چك بود، كه توسط عمله فاشيسم و استبداد به قتل رسيد. و در 17 نوامبر همان سال 9 دانشجوي ديگر نيز كه در تظاهرات مراسم خاكسپاري اين دانشجو حضور داشتند توسط نظاميان اعدام شدند و 1200 دانشجوي ديگر كه در حمله به خوابگاه دانشجويان بازداشت شده بودند به بازداشتگاه نظامي نازي ها منتقل شدند. اينگونه روز 17 نوامبر در تاريخ جهان به عنوان روز جهاني دانشجو نام گرفت. روزي كه در آن دانشجويان بي گناه و بي پناه به دست كارگزاران فاشيسم به خاك و خون كشيده شدند.
دانشجويان سراسر جهان پس از اين واقعه در گردهمايي خويش در مجمع جهاني دانشجويان در سال 1941 در لندن اين روز را به عنوان روز جهاني دانشجو نام نهادند و از آن روز هر سال، در اعتراض به خشونت عليه دانشجويان در دانشگاههاي بيشتر كشور هاي جهان مراسمي برپا مي شود و اگر چه برخي از اين مراسم ها توسط حكومت هاي مستبد و ايدئولوژيك باز هم به خاك و خون كشيده مي شود وليكن اين سنت در جهان تا بدين روز ادامه داشته است.
ماجرا از آنجا آغاز شد كه ژان اوپلتال دانشجوي 24 ساله دانشكده دارو سازي دانشگاه چارلز پراگ در راه پيمايي ضد نازيسم دانشجويان در 28 اكتبر 1339 توسط نيروهاي نظامي به شدت مجروح شد و پس از گذشت دو هفته بر اثر جراحات وارد در 11 نوامبر جان مي سپارد. مراسم خاكسپاري وي كه در 15 نوامبر برگزار مي شود خود به تظاهرات ضد فاشيستي ديگري بدل مي شود. به همين خاطر كنستانتين نوراث نماينده نازي ها در پراگ براي پايان دادن به اين تظاهرات دستور حمله به خوابگاه دانشجويان و بازداشت رهبران آنها را صادر مي كند و نظاميان با يورش به خوابگاه دانشجويان 1200 دانشجو را بازداشت و به بازداشتگاه هاي نازي منتقل مي كنند و 9 نفر از رهبران دانشجويان را بلافاصله اعدام مي كنند.
دانشجو، آزادي و دموكراسي
44 سال بعد يعني 17 نوامبر 1974 در يونان نيز تانك هاي حزب نظامي يونان به دانشجويان دانشگاه پلي تكنيك آتن كه 4 روز را در دانشگاه شان تحصن كرده بودند يورش مي برد و به كشتار دانشجويان مي پردازد به طوري كه هيچگاه آمار دقيقي از اينكه چند ده نفر از دانشجويان در اين حمله و يا در شكنجه در روز هاي بعد از آن جان سپرده اند منتشر نشده است.
اما اين يورش براي نظام ديكتاتوري يونان گران تمام شد، چرا كه خيزش جنبش دانشجويي يونان درست 8 ماه بعد به ثمر نشست و در جولاي 1974 نظام ديكتاتوري يونان سقوط كرد.
در 17 نوامبر 1989 انجمن جوانان سوياليست راه پيمايي را براي گرامي داشت روز جهاني دانشجو برگزار كردند. با شروع تظاهرات مردم و ساير دانشجويان نيز به اين تظاهرات پيوستند، طوري كه در ساعت 5 بعد از ظهر بيش از 15 هزار نفر از مردم در اين تظاهرات حضور داشتند. در ابتدا اگرچه خيلي آرام بود وليكن به تدريج شعارهاي ضد حكومت و حزب كمونيست آغاز شد و كم كم تظاهرات به يك تظاهرات ضد رژيم كمونيستي تبديل شد در ساعت 7 و نيم همان روز پليس در خيابان راه تظاهر كنندگان را سد كرد و همچنين خيابان هاي منتهي به خيابان اصلي كه تظاهرات در آن برگزار مي شد را نيز مسدود كرد وبدين ترتيب تمام راه هاي فرار را بر تظاهر كنندگان بست و به ضرب و شتم بي رحمانه دانشجويان و جوانان پرداخت. اگرچه در آن روز شايع شد كه يك دانشجو به دست پليس كشته شده است. اما بعد ها مشخص شد كه فردي كه خودش را به مردن زده بود يكي مامور مخفي بوده است. حركت 17 نوامبر 1989 دانشجويان در پراگ منجر به شكل گيري انقلاب مخملين پراگ و سرنگوني حزب كمونيست شد به همين دليل 17 نوامبر در چك روز آزادي و دموكراسي نيز نام گرفته است.
16 آذر يا 17 نوامبر
بر خلاف دانشجويان بسياري از كشورها، نهادهاي دانشجويي ايران كه خود بارها شاهد قتل و خشونت عليه دانشجويان بوده اند از 16 آذر تا 18 تير ماه، هيچ گاه مراسمي را در پاسداشت روزجهاني دانشجو برگزار نمي كند. نهادهاي دانشجويي ايران كه براي تمام مناسبت ها و مسائل ريز و كلي اقدام به صدور بيانيه و اعلاميه مي كنند حتي به نظر مي رسد كه از وجود چنين روزي خبر ندارند. اين در حالي است كه حتي در كشور هايي مانند افعانستان كه نهادهاي دانشجويي آن سابقه چنداني ندارند نيز در روز جهاني دانشجو اقدام به برگزاري مراسم و يا حداقل صدور بيانيه مي كنند .
علت عدم توجه يا حتي آگاهي دانشجويان ايران از روز جهاني دانشجو كه 20 روز قبل از روز دانشجو در ايران ( 16 آذر) است را مي توان تحت نقد كلي اي كه بر اين نهادهاي دانشجويي وارد است تعبير كرد وآن عدم آگاهي و دانش كافي نسبت به جريان هاي دانشجويي معاصر و يا تاريخ مبارزات دانشجويي در جهان است، اين موضوع منجر به آن شده است كه جريان دانشجويي ايران در مقايسه با ساير جريان هاي دانشجويي در جهان بسيار تنها و نا كارآمد باشد.
دليل ديگر شايد اشتباهي باشد كه برخي از روشنفكران و سياستمداران ايران و به طور مشخص نهضت آزادي كرده اند و به اشتباه 16 آذر ماه را روز جهاني دانشجو اعلام كرده اند. نهضت آزادي در بيانيه خود گفته است كه 16 آذر ماه توسط سازمان جهاني دانشجويان كه به اختصار آن را (كوسك) معرفي كرده است به عنوان روز جهاني دانشجو انتخاب شده است. در حاليكه هيچ جا نامي از چنين سازماني يافت نمي شود و در هيچ تقويمي بين المللي 16 آذر ماه ثبت نشده است. شايد مقصود نهضت آزادي ايران از سازمان جهاني دانشجويان، كنفدراسيون جهاني دانشجويان باشد كه يك نهاد ايراني بوده است كه توسط دانشجويان و محصلين خارج از كشور شكل گرفته است. اما در هر حال در هيچ تقويم جهاني از 7 دسامبر ( يا 16 آذر) تحت عنوان روز جهاني دانشجو نام برده نشده است.
در هر صورت نزديكي 17 نوامبر و 7 دسامبر (16 آذر) مي تواند براي جريان دانشجويي ايران مناسب باشد تا در اين 20 روز مراسمي هايي را در گراميداشت روز دانشجو برگزار كنند. زنده نگاه داشتن ياد دانشجوياني كه در سراسر جهان به دست حكومت هاي استبدادي، فاشيستي و ايدئولوژيك به قتل رسيده و يا شكنجه و آزار شده اند مي تواند به زنده نگاه داشتن حس مخالفت و مبارزه دائمي تا محو كامل ايدئولوژي هاي استبدادي و فاشيستي و فرزند آنها خشونت، در دانشجويان زنده نگاه داشته شود.