”اگر هشدارها و اخطارها اثرگذار نباشد، به احتمال زیاد میشود گفت که (غربىها) میتوانند به گامهای تندتر و خشنتر بعدی هم بپردازند“
اروپا و آمريكا يكصدا عليه تداوم برنامه هستهاى ايران موضع گرفتهاند، چين با ملاحظهكارى جمهورى اسلامى را به ادامه همكارى با آژانس بينالمللى انرژى اتمى فرامىخواند و روسيه هم خواستار نشست غيررسمى شوراى امنيت براى تصميمگيرى در مورد پرونده هستهاى ايران است. در اين ميان ژاك شيراك رييس جمهور فرانسه نيز در سخنانى بىسابقه تلويحا ايران را به مقابله اتمى تهديد كرد. آيا ايران براى برونرفت از بحران هستهاى، طرح روسيه را خواهد پذيرفت؟ دولتهاى غربى چه سناريوهاى محتملى را در مقابل ايران به نمايش خواهند گذاشت؟ دكتر پرويز ورجاوند، صاحبنظر مسايل سياسى و از اعضاى شوراى مركزى جببه ملى، به پرسشهاى صداى آلمان پاسخ داده است.
مصاحبه گر: بهنام باوندپور
دویچه وله: دکتر ورجاوند، اروپا و آمریکا یکصدا علیه ایران و خواهان توقف کامل برنامهی هستهای جمهوری اسلامی هستند. اما بالاترین مقام جمهوری اسلامی، یعنی رهبر مذهبی ایران آقای خامنهای اعلام کردهاند، هیچ کسی نمیتواند در ارادهی مردم ایران برای تداوم برنامهی اتمی خللی ایجاد بکند. حالا پرسش این است، هشدار نهایی، ایجاد محدودیتهای دیپلماتیک، تحریم اقتصادی یا حمله به تاسیسات نظامی؟ به نظر شما چه چیزی در انتظار جمهوری اسلامی ایران است؟
پرویز ورجاوند: همهی این گزینههایی را که مطرح میشود میتوان پذیرفت، ولی طبیعیست که حرکت گام گام خواهد بود و تلاش غرب براین است که با پیامها و هشدارها و موضعگیریهای تند خودش بتواند حاکمیت را از روندی که در پیش دارد و اصراری که میورزد باز بدارد و اگر هشدارها، اخطارها اثرگذار نباشد، به احتمال زیاد میتوانند به گامهای تندتر و خشنتر بعدی هم بپردازند.
دویچه وله: دکتر ورجاوند، از سفیر ایران در روسیه نقل شده است که ایران از طرح روسیه برای غنیسازی اورانیوم در خاک آن کشور استقبال میکند. اگر این حرف صحت داشته باشد، آیا این مسئله ممکن است باعث تغییر سیاست اروپا و آمریکا در نشست اضطراری دوم فوریه شورای حکام بشود؟
پرویز ورجاوند: به احتمال قوى! به دلیل اینکه بويژه آمریکا طراح این مسئله بود و پیشنهاددهنده دائر بر همگامی ایران با روسیه. اگر ایران این مسئله را مورد تایید قرار بدهد، به احتمال زیاد ایران در دقایق نزدیک به ۹۰ تلاش میکند بگونهای چرخش بکند و خودش را از تیررس ضربات سنگینتر غرب دور بدارد.
دویچه وله: دکتر ورجاوند، ژاک شیراک رییس جمهور فرانسه به شکل غافلگیرکنندهای اعلام کرد که کشورش حق استفاده از سلاحهای اتمی علیه هرکشوری که به حملات تروریستی علیه فرانسه یا موتلفانش متوسل بشود را دارد. عین جملات ژاک شیراک است كه «روسای كشورهايى که قصد دارند از روشهای تروریستی علیه ما استفاده بکنند و همهی آنهایی که به استفاده از سلاحهای کشتار جمعی فکر میکنند باید بدانند که خود را با پاسخ مناسبت و قاطع از سوی ما روبرو کردهاند». تقریبا تمام مفسران اروپایی معتقدند، از جمله ایران در مدنظر ژاک شیراک بوده است. به نظر شما پیام رییس جمهوری فرانسه برای جمهوری اسلامی را چگونه میشود تفسیر و معنا کرد؟
پرویز ورجاوند: کشوری مثل فرانسه سوابق طولانی حضور استعماری را در جهان، آفریقا از یکسو و آسیا از سوی دیگر و منطقهی خاورمیانه، داشته و دارد. فرانسه در مواردی نظیر جریان بقدرت رسیدن چهرهی خشن و ویرانگری چون صدام همگامیهای فراوانی را با او داشت و تمامی امکانات ممکن را نظیر آلمان در اختیارش گذاشت برای اینکه حرکتهای ویرانگری را در زمینهی سلاحهای شیمیایی و غیره در مورد ایران به اجرا دربیاورد. بنابراین با داشتن یک چنین پیشینهی خاصی بعید نخواهد بود که فرانسه در مسیر یک قدرت طلبی مجدد در ابعاد گسترده پا بمیدان بگذارد. اما در مورد بخش دوم، یعنی در مورد ایران، بدون شک همانطور است که خیلیها استنباط کردهاند، چون در شرایط کنونی کشور دیگری مطرح نیست در بخش جهانی، برای اینکه هیچگاه فرانسه در مقابل اتمی شدن هند موضع نگرفت، در مقابل اتمیشدن اسراییل موضع نگرفت، در مورد اتمی شدن پاکستان موضعگیری نکرد، ولی الان وقتی سخن از این مسئله بمیان میآورند بیبروبرگرد یکنوع تهدید غیرمستقیم است که مجموعهی قدرتهای غربی فراتر از مسئلهی اقدامات متعارف، ممکن است که دست به حرکتهايی بزنند. استنباط من این است که فرانسه خواهان تثبیت موقعیت خود در خاورمیانه است، موقعیتی که الان دچار تزلزل است. یعنی در دو منطقهای که فرانسه همیشه سابقهی حضور و نفوذ موثر داشته است، یعنی لبنان و سوریه، الان شرایط یک شرایط خاصیست و فرانسه برای اینکه بتواند این موقعیت خودش را بگونهای حفظ بکند، میخواهد در مورد منطقهی خاورمیانه با یک ابراز وجود گستردهتری نسبت به دیگر همگامان اروپایی خودش پیشی بگیرد.