دکتر پل راجرز، استاد مطالعات صلح در دانشگاه برادفورد در انگلستان و متخصص امنیت بین المللی می باشد. دکتر راجرز گزارشی در مورد حمله احتمالی نظامی اسرائيل يا آمريکا به ايران تهيه و گروه تحقيقات آکسفورد آن را منتشر کرده است1.
راجرز معتقد است که حمله زمینی علیه ایران امکان پذیر نیست چرا که نیروهای آمریکا در عراق و افغانستان درگیرند. در این گزارش حمله احتمالی از طریق هوایی و بطور غافلگیر کننده علیه تاسیسات هسته ای، آزمایشگاه هايی که در زمینه هسته ای فعال هستند و نیروهای نظامی ایران در خلیج فارس خواهد بود.
اهداف این حملات در واقع برای از بین بردن تاسیسات هسته ای از یکسو و از بین بردن نیرو های متخصص در این زمینه از سوی دیگر خواهد بود تا بازسازی و ادامه برنامه هسته ای را حداقل پنج سال به تاخیر بیاندازد. آقای راجرز می گوید چنین حمله ای می تواند باعث واکنش شدید ایران بشود و جنگی طولانی و چند ملیتی آغاز گردد.
اهداف این حملات در واقع برای از بین بردن تاسیسات هسته ای از یکسو و از بین بردن نیرو های متخصص در این زمینه از سوی دیگر خواهد بودبنا به این گزارش به جزء ایران- آمریکا، اسرائیل، عراق و حتی لبنان نیز با حمله حزب الله به اسرائیل می تواند به جنگ کشیده شود. دکتر راجرز حمله نظامی را به عنوان راه حلی برای بحران هسته ای ایران مردود می داند و می گوید باید بدنبال راه های دیگری برای حل اين بحران گشت.
گزارش اکسفورد خارج شدن ايران از ان پی تی- پیمان منع گسترش سلاح هسته ای - و تسريع در ساخت بمب اتمی را از عکس العمل های تلافی جویانه ایران می شمارد. در این زمینه دکتر محمدرضا جلیلی 2 استاد روابط بین الملل در ژنو در گفتگویی با واشنگتن پریزم می گوید از نظر تکنولوژیکی مشکل است که پس از حمله و در زمان جنگ و تحریم، ایران بتواند چنین عکس العملی نشان دهد، ولی از نظر سیاسی ایران به این نتیجه میرسد که فقط داشتن بمب اتم می تواند باعث امنیت ملی کشور شود.
به نظر دکتر راجرز از دیگر واکنشهای ناشی از حمله به ایران افزایش مقاومت و نفرت در مورد حضور آمریکا، در منطقه خواهد بود. آقای جلیلی، نويسنده کتاب دیپلماسی اسلامی3 می گوید شاید در مصر و آفریقای شمالی ایران هوادارانی داشته باشد و فعالیت هایی به نفعش صورت بگیرد ولی در کشورهای خلیج فارس احساسات ضد ایرانی بسیار قویتر از مخالفت آنان با حضور آمریکاست و اتفاق خاصی نخواهد افتاد.
به نقل قول از گزارش اکسفورد، از واکنشهای مهم دیگر در مقابل حمله به تاسیسات اتمی ایران تلاش این کشور برای مختل نمودن عبور و مرور کشتی های نفتی در تنگه هرمزخواهد بود که باعث بالا رفتن قیمت نفت میشود. دکتر جلیلی در پاسخ می گوید که در کوتاه مدت قیمت نفت بالا خواهد رفت ولی هم ایران احتیاج به صدور نفت خود دارد و هم جهان احتیاج به خرید آن. بنابراین بمرور اوضاع بصورت عادی برخواهد گشت تا ایران نفت خود را صادر نماید.
فرصتی پیش آمد تا با دکتر راجرز گفتگویی در مورد این گزارش داشته باشیم.
واشنگتن پریزم- در گزارش شما می خوانیم که حمله زمینی به ایران امکان پذیر نیست چون نیروهای آمریکایی در عراق و افغانستان درگیر هستند و تعداد افراد لازم برای عملیات را در اختیار ندارند. آیا امکان حمله زمینی به فرماندهی ناتو و با شرکت ترکیه و فرانسه که اخیراً ایران را بطور غیر مستقیم تهدید کرده است وجود دارد؟
پل راجرز: من انتظار دارم که ترکیه نسبت به حضور فعال ارتش خود در حمله نظامی احتمالی امریکا مقاومت نماید. فرانسه نیز بعید بنظر می رسد بطور مستقیم در کنار آمریکا قرار بگیرد.
درباره تئوری اشغال محدود مناطق نفتی ایران که از سوی برخی عنوان شده چه نظری دارید؟
هر تلاشی برای اشغال مناطق نفتی باعث تخریب تاسیسات شده و تولید نفت را مختل خواهد کرد و در واقع نتیجه ای منفی خواهد داشت.
ایران همیشه عنوان کرده که قادر است تنگه هرمز را مسدود نماید. آیا می توان مسیر دیگری برای حمل ونقل تانکرهای نفتی یافت؟ ایا ایران قابلیت نظامی برای بستن تنگه را دارد؟
در کوتاه مدت پیدا کردن الترناتیوی برای تنگه هرمز امکان پذیر نیست و نمی توان راه دیگری را جایگزین آن نمود. ایران لازم نیست تنگه را ببند. با مختل کردن عبور و مرور تانکرها می تواند تاثیر گذار باشد.
در گزارش خود نوشته اید که آقای احمدی نژاد با مشکلات و مخالفت هایی در داخل کشور روبروست. موضعگیری روحانیونی مانند آقای رفسنجانی را در مورد رئیس جمهور ایران چگونه ارزیابی می کنید؟
اگر چه احمدی نژاد در میان روحانیون بلندپایه و یا به عبارتی در میان خبرگان تئوکراسی محبوب نیست ولی زمانی که کشور مورد تهدید خارجی قرار گرفته انتظار نمیرود علیه احمدی نژاد موضع بگیرند.
نوشته اید که حمله به ایران میتواند کشورهای دیگر از جمله لبنان عراق و اسرائیل را هم به جنگ بکشاند. آیا سوریه نیز به این کارزار کشیده خواهد شد؟
سوریه می تواند بطور غیر مستقیم درگیر شود. ولی فکر نمی کنم آمریکا در موقعیتی باشد که بتواند رژیم سوریه را تغییر دهد.
نقش احتمالی گروهای جد ایی طلب قومی را در حمله آمریکا چگونه می بینید؟
طبیعتاً آمریکا آنان را تشویق نموده و به همکاری با این گروها خواهد پرداخت. ولی در حال حاضر از نظر سیاسی وزنه ای بشمار نمی آیند.
برخی پیشنهاد غنی سازی محدود در خاک ایران را ارایه کرده اند. آیا آمریکا این امر را خواهد پذیرفت؟
من واقعاً شک دارم که دولت آمریکا هر گونه غنی سازی را در خاک ایران قبول کند.
فرید پویا، پژوهشگر و روزنامه نگار مستقل از همکاران اين نشريه بوده و با نشرياتی ديگر از جمله انترناسیوناله و صداهای جهانی هاروارد همکاری می کند.
برای دستيابی به متن کامل اين گزارش به لينک ذيل مراجعه فرماييد:
http://www.iranbodycount.org/#pr
1- Paul Rogers, Oxford Research Group, Feb 2006 Iran: Consequences of a War
ایران پیامدهای یک جنگ
2- http://washingtonprism.org/showarticle.cfm?id=72
3-Mohamad Reza Djalili, Diplomatie Islamique , 1992, PUF