فريدون شيباني - روز 21 خرداد تيم ملي فوتبال ايران بايد در برابر تيم ملي مکزيک به ميدان برود. ديداري که زمزمه هاي خطرناک پيش از اجلاس فرداي شوراي امنيت درانجامش ترديد دارد و خبر از حذف تيم ملي مي دهد.
کارشناسان فوتبال درحالي که بر اين خطر چشم نمي بندند، مي گويند: "ديدار بامکزيک بايد راه را براي صعود ايران از گروه خودهموار کند.آرزوئي که فوتبال ايران دارد جز اين نيست. مي توان به اين آرزو رسيد؟"
پاسخ اين سئوال را پيش از هرچيز وضعيت رقباي ايران مي دهد. روزنامه معروف اکيپ مي نويسد: "مکزيک تيم برتر منطقه آمريکاي مرکزي، شمالي و درياي کارائيب، سابقه اي ديرينه در جام جهاني دارد و در گروه "د" به همراه پرتغال يکي از دو مدعي جدي راهيابي به دور دوم به شمار مي رود. تيم ديگر گروه کشورمان، آنگولا از آفريقاست که با شگفتي فراوان از آفريقا به جام جهاني آلمان رسيد. آنگولا در حالي که براي صعود، تيم هاي معتبري چون نيجريه و الجزاير را پشت سر گذاشت، در جام ملت هاي آفريقا که حدود سه ماه پيش در مصر انجام شد، نمايش قابل قبولي نداشت."
يک مفسر قديمي فوتبال ايران هم شرايط راچنين ارزيابي مي کند: "روز نهم دسامبر 2005 وقتي نام ايران در گروه تيم ملي پرتغال در آمد، بخت خوش روي خود را نشان داد، زيرا غربي ترين تيم اروپا در مقايسه با ديگر سر گروه هاي آلمان، انگليس، آرژانتين، ايتاليا، برزيل، فرانسه و اسپانيا، مناسب ترين حريف بود. به ويژه که چهار سال پيش در جام جهاني 2002 با نتيجه 3-3 مغلوب آمريکا و از گروه مقدماتي حذف شده بود. ولي نبايد از ياد برود که اين حريف با ستارگاني چون فيگو، کريستين رونالدو، دکوو پائوله تا براي تکرار ناکامي به ميدان نمي آيد."
نتيجه هاي باورنکردني
زيبايي فوتبال و به ويژه جام جهاني در شگفتي هاي آن است. گاه اين شگفتي ها تا حد معجزه پيش مي رود. مانند پيروزي کره شمالي بر ايتاليا در 1966، الجزاير بر آلمان در 1983، کامرون بر آرژانتين [مدافع عنوان قهرماني] در 1990 و ... ولي نتيجه هاي باورنکردني هم تنها در سايه بهره گيري از مهره هاي با ارزش و مهم تر از آن؛ اوج آمادگي تيمي و انفرادي، است.
آيا تيم ملي ايران چنين وضعي دارد؟ يک مربي سرشناس فوتبال ايران مي گويد: "تيم ملي ايران با وجود داشتن بازيکنان توانا در پيکارهاي باشگاهي کشورهاي صاحب فوتبال اروپايي، از نظر آماده سازي تيمي، کارنامه اي در حد صفر داشته است. در حالي که تيم هاي راه يافته به جام جهاني بيستم با برنامه هاي از پيش ريخته شده، پيکارهاي دستگرمي را پشت سر مي گذارند و هر لحظه به روزهاي اوج آمادگي نزديک تر مي شوند، تيم ملي ما در سکوت تنها دلخوش به چند مسابقه با تيم هاي"سايه" بوده و از نظر کمبود مسابقه هاي تدارکاتي رکورد دار اين دوره جام جهاني است."
نگاهي به تاريخ فوتبال ايران نشان مي دهد در سال 1978 که ايران به عنوان تنها نماينده قاره آسيا و اقيانوسيه براي نخستين بار به جام جهاني راه يافت، تيم هاي يوگسلاوي، ولز، بلغارستان و ... ميهمان آماده سازي تيم ملي ما بودند و پيش از شروع جام در آرژانتين، حضور در دو تورنمنت معتبر"پاري سن ژرمن" و "اف- س بروژ" تيمي را مهيا ساخت که آن روزها حتي يک بازيکن خارج از وطن نداشت. تيمي بود پرداخته توسط يک مربي کارآمد:حشمت مهاجراني که در تاريخ فوتبال ايران هميشه جايگاهي ويژه خواهد داشت.
بيست سال بعد که بساط صعودي ديگر در جام جهاني 1998 با معجزه اي در ملبورن حاصل شد، باز از نظر بازي هاي تدارکاتي و نحوه آماده سازي، شرايطي بسيار دلپذير تر از امروز داشتيم.
و امروز؟ پاسخ کارشناسان فوتبال اميدوار کننده نيست: "هنوز براي بسياري از فوتبال دوستان ايراني آشکار نيست که چرا بايد در حفظ يک مربي دور از اندازه هاي يک مربي در حد جام جهاني، اين همه پافشاري در کار باشد؛ و در ميداني که همه حريفان، حتي آنگولا، با بيشترين محک براي خودشناسي به ميدان مي آيند، تيم ملي ما بايد دل نگران کار دفاعي و نداشتن مهره هاي جانشين باشد. آيا در روزگاري که دو نماينده فوتبال با ريشه ايران در باشگاه هاي آسيا کمترين بختي براي صعود از دور اول کارزار قاره را ندارند، مي توان از فوتبال آن مهره هاي مکمل براي "لژيونر" هاي کار آمد را يافت؟"
مربيان تيم هاي مدعي مقام قهرماني جام جهاني در پي هر بازي ضعيف، حتي با وجود پيروزي، زير شلاق انتقادها بيشترپذيراي واقعيات مي شوند، اما مربي کروآت تيم ملي ما بعد از هر شکست ناهنجار از سايه تيم ملي مقدونيه و کره جنوبي، منتظر برپايي طاق پيروزي است و متعجب از ناراحتي جامعه فوتبال ايران از ناخشنودي و نا اميدي!
شايد تا شروع پيکار اول با مکزيک، همچنان در حسرت مسابقه هاي تدارکاتي باشيم که با اعلام قبلي چون برنامه هاي بازي با آرژانتين،اروگوئه، اوکراين، اسپانيا و ... يکي بعد از ديگري در حد حرف و وعده باقي بماند به راستي با کدام سلاح در انديشه شگفتي هستيم؟
خطر همچنان باقي است
بعد از قرعه کشي جام جهاني، جامعه خبري جهاني از حذف احتمالي تيم ملي ايران از جام جهاني آلمان 2006 خبر داد و تا مدت ها چنين پي آمدي به دليل اقدامات جمهوري اسلامي در زمينه پرونده هسته اي متصور بود. در اين گمانه زني، الگو، يوگسلاوي 1993 بود که به دليل محکوميت در جنگ هاي قومي آن روزها از سوي شوراي امنيت سازمان ملل، تيم اين کشور از جام قهرماني اروپا در سوئد محروم و دانمارک جانشين اين کشور شد. متاسفانه با صحبت هاي اخير احمدي نژاد، تنش ها مجددا شدت يافته است و زمزمه هاي خطرناکي بگوش مي رسد که يکي از نتايج تحريم شوراي امنيت، حذف تيم ايران خواهدبود.