جمعهى اين هفته يعنى روز ۲۸ آوريل ( ۸ ارديبهشت) ، اولتيماتومى كه شوراى امنيت سازمان ملل براى متوقف كردن برنامهى غنیسازى اورانيوم ايران در نظر گرفته بود بسر مىرسد. روز چهارشنبه هيئت بلندپايهاى از ايران در وين با مسئولان سازمان بينالمللى انرژى اتمى ملاقات كرد. هدف از اين ملاقات ، واپسين تلاشها براى جلوگيرى از تشديد بحران بر سر برنامهى اتمى ايران است. صرفنظر از نتايج حاصله از اين ديدار، محمدالبرادعى تا دو روز ديگر گزارش نهايی خود را تقديم شوراى امنيت سازمان ملل خواهد كرد.
دو روز پيش از پايان اولتيماتوم شوراى امنيت سازمان ملل به ايران براى دستكشيدن از غنىسازى اورانيوم، هنوز افق روشنى براى حل بحران اتمى ايران به چشم نمىخورد. جمهورى اسلامى حتا تهديد كرده است كه در صورت تحريم شوراى امنيت ، هرگونه همكارى با سازمان بينالمللى انرژى اتمى را پايان خواهد داد. على لاريجانى در همين زمينه تصريح كرد كه در صورت «اقدامات سخت» عليه ايران ، برنامههاى اتمى خود را پنهان خواهيم ساخت. وى افزود دولتهاى غربى در شوراى حكام بايد بفهمند كه اين مساله راه حل قهرآميز ندارد.
همهى موضعگيرىهاى رهبران جمهورى اسلامى طى روزهاى گذشته حاكى از آن است كه ايران در زمينهى برنامهى هستهاى خود، سياست بىانعطافى را دنبال خواهد كرد. زير پرسش بردن عضويت ايران در سازمان انرژى اتمى توسط رييس جمهورى احمدىنژاد، اظهارات على خامنهاى مبنى بر اينكه ايران خيال دارد كشورهاى منطقه مانند سودان را نيز در فنآورى هستهاى خود سهيم سازد و نيز تهديدات جديد رهبر مذهبى ايران مبنى بر اين كه در صورت حملهى نظامى آمريكا ، جمهورى اسلامى در همهى نقاط جهان به منافع اين كشور ضربه وارد خواهد كرد، همه در همين چارچوب قابل فهم است.
اظهارات اخير على خامنهاى در مورد صدور فنآورى اتمى به ساير كشورهاى منطقه ، به نگرانى در غرب دامن زده است. كاندوليزا رايس وزير امور خارجهى آمريكا در جريان ديدار خود از تركيه در آنكارا اعلام كرد كه امر صدور فنآورى اتمى يكى از نگرانىهاست. جان بولتون (John Bolton) سفير آمريكا در سازمان ملل نيز در همين رابطه ايران را به بىمسئوليتى متهم كرد. وى گفت چنين رفتارى، حامل خطرى جدى براى گسترش فنآورى هستهاى و نهايتا جنگافزار اتمى است. از همين رو ، ايران خطرى براى صلح جهانى به شمار مىرود.
بايد خاطر نشان ساخت كه ايالات متحدهى آمريكا در حال حاضر تلاش مىكند كه شوراى امنيت قطعنامهاى بر اساس فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد صادر و برنامهى اتمى ايران را به عنوان خطرى براى صلح جهانى طبقهبندى كند. به اين ترتيب ، راه براى اقدامات تحريمى و تنبيهى ديگر باز خواهد شد. اما روسيه و چين به عنوان دو قدرت داراى حق وتو در شوراى امنيت ، تا كنون با تحريم ايران مخالفت كرده و بر راهحل ديپلماتيك پاىفشردهاند. سفير چين در سازمان ملل ديروز اعلام كرد كه هرگونه قطعنامهاى بر اساس فصل هفتم منشور سازمان ملل ، ما را از هدف براى حل ديپلماتيك مساله دور مىسازد.
در اين ميان دولت آلمان ، همگان را در رابطه با برنامهى اتمى ايران به شكيبايى و وحدت فراخواند. گرنوت ارلر (Gernot Erler) وزير مشاور امور خارجهى آلمان امروز در يك گفتگوى مطبوعاتى اعلام كرد كه همهى امكانات براى مذاكره پايان نيافته و در حال حاضر گمانهزنى در مورد تحريم ايران بيهوده است. دولت آلمان هنوز معتقد است كه رهبران ايران توانايى براى درايت را دارند و هيچكس نبايد اين استنباط نادرست را داشته باشد كه به سادگى مىتوان اين جامعهى مشترك را از هم جدا ساخت. وى همزمان احترام خود را نسبت به سنجيدگى و ميانهروى مردم اسراييل اعلام كرد و در اشاره به انتخابات اخير اين كشور گفت كه مردم اسراييل شكست سختى به حزب ليكود وارد كردند. اين حزب برنامهى اتمى ايران و اقدامات نظامى عليه آن كشور را در كانون كارزار انتخاباتى خود قرار داده بود. اما انتخابات نشان داد كه جامعهى اسراييل عليرغم نگرانى از برنامهى اتمى ايران ، به مذاكرات بينالمللى جارى در اين زمينه اعتماد دارد.
طبق نظرخواهى مجلهى «اشترن» ، اكثريت بزرگ يعنى بيش از ۷۷ درصد از مردم آلمان با حملهى نظامى به ايران مخالفند. اما ۱۹ درصد بر اين نظرند كه از حملهى نظامى به ايران به عنوان آخرين حربه براى وادار كردن اين كشور به دست كشيدن از برنامهى اتمى خود مىبايست استفاده شود.
بهرام محيى