رامين جهانبگلو، فيلسوف ايرانى در زندان اوين، صداي آلمان

روز چهارشنبه سوم ماه مه (۱۳ ارديبهشت) سرانجام خبر دستگيرى فيلسوف و نويسنده سرشناس ايرانى دكتر رامين جهانبگلو از سوى مقامات رسمى جمهورى اسلامى ايران تاييد شد. رامين جهانبگلو، كه داراى درجه دكترا در رشته فلسفه از دانشگاه سوربون پاريس و درجه فوق دكترا در رشته خاورميانه‌شناسى از دانشگاه هاروارد امريكاست، در زندان اوين به سر مى‌برد.

روز دوشنبه اول ماه مه بود كه اين خبر منتشر شد كه رامين جهانبگلو دستگير شده است. روزنامه اينترنتى ”روز“ و سايت اينترنتى تلويزيون كانادا در اين رابطه گزارشهاى كوتاهى انتشار دادند. عيسى سحرخيز، روزنامه‌نگار در تهران در مصاحبه با آلمان اين خبر را تاييد كرد. اما خانواده دكتر جهانبگلو هنوز هم در اين باره سخنى در پهنه همگانى نگفته و در مطبوعات ايران هم اين خبر انتشار نيافته است. امروز نيز كه روز جهانى آزادى مطبوعات است، روزنامه‌هاى ايران كه به شدت زير فشار دستگاههاى امنيتى و قضايى به سر مى‌برند، در اين باره سكوت كردند. رضا خجسته رحيمى، روزنامه‌نگار در تهران در اين باره به صداى آلمان گفت: ”بازتاب اين خبر بسيار كم بوده است. آن هم بدين خاطر است كه هنوز واقعيت اين قضيه در هاله‌اى از ابهام قرار دارد. مشخص نيست كه علت دستگيرى آقاى جهانبگلو چيست و خانواده ايشان هم متاسفانه چندان اين موضوع را به عرصه عمومى نكشانده‌اند.“

رامين جهانبگلو كه سرپرستى گروه انديشه معاصر در دفتر پژوهشهاى فرهنگى را بر عهده داشت و كلاس‌هايى را نيز در باره زيبايى‌شناسى و فلسفه در خانه هنرمندان ايران اداره مى‌كرد، در ماههاى اخير براى انجام پروژه‌اى تحقيقى در هند بود. در هند هم با شخصيت‌هاى فكرى هند گفتگوهايى داشت و قرار بود اين گفتگوها را به شكل يك كتاب منتشر كند. دوستان نزديك او از علاقه او به هند مى‌گويند و اينكه بسيار به خشونت‌پرهيزى و صلح و گاندى پرداخته است.

جهانبگلو را پس از بازگشت از سفر هند در تهران دستگير مى‌كنند. رضا خجسته رحيمى در اين باره مى‌گويد: ”تا آنجا كه من خبر دارم آقاى جهانبگلو هفته گذشته در ادامه دورانى كه در حقيقت بايد به تدريس در كشور هند مى‌پرداختند، قصد داشتند كه پس از مسافرت به ايران دوباره به هند بازگردند تا در آنجا به تدريس مشغول بشوند. اما متاسفانه در فرودگاه تهران بازداشت شدند، بدون اينكه اعلام بشود كه دليل اين بازداشت چه بوده است. گويا بازداشت ايشان توسط وزارت اطلاعات صورت گرفته است. ولى هيچ اطلاع دقيق و رسمى از علت بازداشت ايشان تا كنون اعلام نشده است.“

با توجه به اينكه رامين جهانبگلو به عنوان شخصيتى شناخته شده كه در سياست در معنای آنچه كه به دولت در كاركردهای مشخصش مربوط می‌شود، دخالت نمی‌كند و بيشتر به بحثهای نظری از جمله در زمينه تئوری سياسی می‌پردازد، دستگيرى او موجب تعجب و نگرانى روشنفكران ايرانى شده است. برخى از نزديكان فكرى دكتر جهانبگلو مى‌گويند كه ممكن است مصاحبه انتقادآميز او در خارج از كشور در باره افسانه خواندن كشتار يهوديان توسط رييس جمهور ايران دليلى براى دستگيرى او بوده باشد. اما برخى از ناظران سياسى و فرهنگى بر اين نظرند كه دستگيرى دكتر جهانبگلو در رابطه با تلاش محافظه‌كاران است براى سركوب حاملان افكار مدرن و سكولار. امروز خبرگزارى فارس گفته‌ی مقامى آگاه را نقل كرد كه نمى‌خواهد نامش فاش شود. اين مقام آگاه گفته است كه به دكتر جهانبگلو اتهام جاسوسى زده شده است. نگرانى روشنفكران ايران را رضا خجسته رحيمى با اين جمله‌ها به بيان درمى‌آورد:

”به هر حال موجى از نگرانى در ميان روشنفكران ايرانى و جامعه فرهنگى به علت بازداشت آقاى جهانبگلو توسط وزارت اطلاعات بوجود آمده است. زيرا ما در ذهن داريم كه وزارت اطلاعات در چند سال گذشته اقداماتى همچون ربودن آقاى مختارى و پوينده در خيابان را در كارنامه خودش داشته كه به اطاق مرگ انجاميده است. چه بسا پروژه‌اى براى برخورد با روشنفكران و براى برخورد با فعالان فرهنگى آزاد شده باشد.“

كيواندخت قهارى