كيوان مهرگان: دو روز پس از آخرين حملهء شهادتطلبانهء يكي از اعضاي گروه جهاد اسلامي فلسطين، مادر او در مراسم تجليلي كه براي فرزندش ترتيب داده شده بود شركت كرد. مراسمي در محل سابق سفارت آمريكا در تهران. او مهمان باشگاه استشهاديون ايران بود. برنامههاي مراسم تجليل برخلاف برنامههاي رايج كمتر سخنراني داشت. تصوير بزرگي از مجري عمليات با اسلحهاي در دست پشت سر مجري مراسم نصب شده بود. در چند دقيقه اول مراسم كليپهايي از حملات انتحاري و بازتاب آن در رسانههاي بينالمللي مانند سي.ان.ان، بيبيسي، يورو نيوز و چند شبكهء تلويزيوني مهم دنيا پخش شد. يك ساعت قبل از آغاز اين مراسم در غرفهء اين باشگاه كه مراحل ثبت در وزارت كشور براي NGO شدن است با محمدعلي صمدي، سخنگوي اين جريان قرار گفت و گو داشتم. همان چند دقيقهاي كه در غرفهء اين باشگاه بودم چند جوان و نوجوان دختر و پسر با گرفتن برگههاي مخصوص ثبتنام به جمع 55 هزار نفري كه از دو سال پيش تاكنون در اين باشگاه ثبتنام كردهاند، پيوستند. يكي از آنها دانشجويي بود خوشتيپ. انگيزهاش را از ثبتنام دفاع از اسلام و ارزشها و حمايت از انرژي هستهاي بيان كرد. از سخنگوي استشهاديون، پرسشهاي زيادي داشتيم اما محدوديتهاي وي در پاسخ به برخي سؤالها مجال طرح اين پرسشها را نداد. صمدي از سوژهء عكس شدن توسط عكاس روزنامه پرهيز داشت. جواني چهار شانه، با موهاي آشفته، لباسهاي ساده و چروكيده و كفشهايي كه ظاهرش نشان ميدهد از روز اول واكس نخورده است. وقتي مصاحبه با سخنگو تمام شد، دبيركل اين جريان را در راهروهاي باشگاه ديدم. او تمام مواضع سخنگوي جريانش را نخوانده تاييد كرد و رفت تا مراسم تجليل از مهمان ويژهاش را به نحواحسن انجام دهد.
نهضت استشهاديون بر چه اساس و چه زماني شكل گرفت؟
ايدهء تشكيل اين تشكل در اعتراض به تحركاتي كه شوراي شهر و وزارت امورخارجه براي تغيير نام خيابان شهيد خالد اسلامبولي انجام داده بودند، ديماه 1382 مطرح شد.
اعضاي تشكل چه كساني بودند؟
جمعي از طلاب، دانشجويان و استادان دانشگاه.
چه اقدامي كرديد؟
با همان تعداد اندك، تحصن اعتراضآميز و نماديني را مقابل ساختمان شوراي شهر برپا كرديم.
چگونه شد كه به صرافت تشكيل لشگر استشهاديون افتاديد؟
قرار بود اين مجموعه، محفل و جمعي براي زنده نگه داشتن ياد شهدايي باشد كه در مسير آرمانهاي اعلام شدهء جمهوري اسلامي، در خارج از كشور فعاليت ميكنند. يا ايرانياني كه در خارج از كشور در اين راستا به شهادت رسيدهاند. اما زماني كه حملهء آمريكا به نجف اتفاق افتاد اعضاي اصلي نهضت جلسهاي گذاشتند تا به راهكار جديدي برسند كه بازتاب خشم و عصبانيت مردم ايران نسبت به عملكرد آمريكا باشد و در اين حال به حركات كليشهاي نهادهاي دولتي مانند شوراي هماهنگي تبليغات اسلامي نيز منسوب نشود. ابتكار جمعي اين بود كه ثبتنام از داوطلبان عمليات شهادتطلبانه عليه اشغالگران در عتبات عاليات را آغاز كنيم. بر همين اساس فرمهاي ثبتنام آماده شد با زحمت فراوان توانستيم جايي را نزديك برگزاري نمازجمعه براي انجام ثبتنام در اختيار بگيريم.
چرا با زحمت فراوان؟
ورود به حيطهء نمازجمعه نياز به هماهنگي با ستاد نمازجمعه داشت. تلاشي فراوان ميطلبيد. چون كسي با ماهيت كار آشنايي نداشت، مخالفتي هم نديديم.
استقبال چگونه بود؟
ما توقع نداشتيم كه استقبال ويژهاي شود. انتظارمان اين بود كه عدهء كمي ثبتنام ميكنند و مقداري كار تبليغاتي انجام ميدهيم. اما در دو ساعت دو هزار و 500 نفر ثبتنام كردند و هيچكدام هم اعتقادي به كار سمبليك نداشتند. پرسشهايي كه مطرح ميكردند نشان ميداد كه عزم آنها براي عمليات، جدي است. ما از ذكر مصاديق پرهيز ميكرديم. اما اعضاي ثبتنام شده دربارهء مصاديق ميپرسيدند.
چه سؤالاتي ميپرسيدند؟
اينكه عليه آمريكاييها كجا ميخواهيد عمليات كنيد؟ چرا در افغانستان عمليات نميكنيد؟ اگر عمليات ميكنيد بايد مراقب باشيد كه مردم كشته نشوند و... اين پرسشها نشان ميداد كه با ذهن باز به اين طرف تمايل پيدا كردهاند.
مواردي كه براي انجام عمليات معرفي ميكرديد كدام بودند؟
سه گزينه بود: عمليات عليه اشغالگران قدس شريف، عليه اشغالگران عتبات عاليات و سلمان رشدي مرتد.
بعد از استقبال مردم بود كه به طرف سازماندهي نيروها رفتيد؟
بديهي است وقتي اين موج استقبال را ديديم به اين نتيجه رسيديم كه بايد جديتر به اين مساله فكر كنيم. پتانسيل متراكم و البته قابل توجهي هم جمع شده بود. با جاهايي هماهنگ كرديم و تدابيري انديشيديم.
با كجاها هماهنگي كرديد؟
نميشود گفت; ميخواهيد مرا تخليه اطلاعاتي كنيد؟
مگر شما يك نهاد مردمي نيستيد؟
بله! اما الزامائ كار ما امنيتي نيست. ولي بايد اجازه بدهند كه چنين اتفاقي بيفتد. در اين كشور نميتواني براي عمليات استشهادي ثبتنام كني; اما كسي از شما نپرسد كه چه كاره هستيد و چه كار ميكنيد؟
از شما پرسيدند كه چه كار ميكنيد؟
بله پرسيدند و توانستيم كه در اين دو سال 55 هزار نفر را ثبتنام كنيم.
كسي با شما مخالفتي نكرد كه اين كار شما ممكن است براي كشور تبعات منفي داشته باشد؟
كسي مخالفتي نكرد، نهادها سكوت كردند.
و حمايت؟
بيشتر حمايتها فرهنگي بوده است.
از طرف كجا؟
بنياد شهيد در مراسم تجليل شهدا هميشه از ما حمايت كرده است.يك قسمت از كار ما تجليل از مجريان عمليات استشهادي است و ثقل كار ما صورت فرهنگي داشته است، بنياد شهيد خيلي كمك كرده است.
از طرف وزارت امور خارجه فشاري به شما وارد شده است كه فعاليتهايتان را متوقف كنيد؟
سخنگوي وزارت امور خارجه اين فعاليتها را مردمي اعلام كرد و نهادهاي مردمي هم زيرنظر دولت فعاليت نميكنند.
شكل حمايتها فقط فرهنگي بوده است؟
آنچه قابل ذكر باشد بله.
از اين ثبتنام شدهها كسي را هم براي عمليات در جاهايي كه اعلام كرديد، اعزام كردهايد يا هنوز سمبليك كار ميكنيد؟
با توضيحاتي كه دادم و هماهنگيهايي كه كرديم كار از شكل سمبليك خارج شده و قرار شده ما ثبت نام كنيم، گزينش كنيم و سازماندهي كنيم.
سازماندهي شدهاند؟
بله! يك هزار نفر را تاكنون گزينش كرده و تحت آموزش قرار دادهايم و در سه گروهان 300 نفري تقسيمبنديشان كردهايم.
امكانات آموزش را از كجا ميگيريد؟
در وهلهء اول آموزشها تئوريك است. براي مرحلهء عملي برخلاف تصور عمومي كه وجود دارد، عمليات استشهادي احتياج به آموزش كلاسيك ندارد. آموزشهاي مختصري داده ميشود.
نيروهايتان را تحت چه آموزشهايي قرار ميدهيد؟
شناخت هدف، شكل نفوذ به هدف و چگونگي انجام عمليات هنگام رسيدن به هدف.
در كلاسهاي آموزشي چه مباحثي با آنها در ميان گذاشته ميشود؟
الان فقط مواردي را كه مجاز هستم، بيان ميكنم. اول به آنها ميگوييم عمليات استشهادي چيست، چه زماني لزوم پيدا ميكند، احكام شرعي چيست و تهديدات را به آنها گوشزد ميكنيم.
مانند؟
خطراتي كه پس از افشاي نام آنها در زمان اشغال كشور تهديدشان ميكند. مسايل ديگري هم هست كه اجازه ندارم در مصاحبه بيان كنم.
كلياتش هم قابل بيان نيست؟
كليات ندارد. همهء آن جزييات است. مثلائ غيرامنيتيترين آن آموزش زبان عبري است براي نزديك شدن به فضاي زبان اسراييلي.
كار اطلاعاتي هم ميكنيد؟
خير! نيرو به ترتيبي كه گفتم هدف به او شناسانده ميشود. شكل نفوذ به آن مشخص ميشود و بعد هم عمليات. كار گردآوري اطلاعات با نيروهاي استشهادي نيست.
به غير از عبري چه زبانهاي ديگري آموزش ميدهيد؟
انگليسي، عربي و عبري سه زباني است كه روي آموزش آن تمركز كردهايم.
هزار نفري را كه گفتيد بر چه اساسي گزينش كرديد؟
فقط هزار نفر نيست. ابتدا به جلسات توجيهي دعوت ميشوند. مصاحبه و با توجه به توانمنديهاي فيزيكي و اطلاعاتي كه دارند گزينش ميشوند.
حقوق و مزايا هم به آنها اختصاص پيدا ميكند؟
مزايا چيه آقا !؟
داوطلبها چطور؟ آنها مبلغ خاصي را به گروه پرداخت ميكنند؟
برخي داوطلبانه مبالغ ناچيزي پرداخت ميكنند. از هزار تومان تا 10 هزار تومان.
بودجهء فعاليتتان را چگونه تهيه ميكنيد؟
هستهء مركزي خودش در اين باره فعاليت ميكند.
چقدر بودجه داريد؟
اين مساله به كميتهءما مربوط ميشود. هزينههاي ما بيشتر از طرف اعضا تامين ميشود. در برخي از مراسمها كه برگزار ميكنيم نهادهايي مانند بنياد شهيد، بسيج دانشجويي و... كمكهايي كردهاند.
از طرف افراد خير يا بنگاههاي اقتصادي تاكنون كمكي به شما رسيده؟
بنگاهي وجود ندارد كه از عمليات شهادتطلبانه حمايت كند.
بازاريهايي كه گرايش مذهبي دارند چطور؟
ما كه تاكنون به موردي برخورد نكردهايم. شما اگر سراغ داريد معرفي كنيد استفاده كنيم. چون خيلي نياز داريم.
تاكنون عمليات برون مرزي هم داشتهايد؟
اين قطعائ جزو سؤالات امنيتي است و غيرقابل پاسخ!
تاكنون عمليات داشتهايد يا نه؟ در كجا؟
ما سياستهايمان روشن و اعلام شده است. تشكيل ستاد استشهاديون براي دفاع از جمهوري اسلامي، دفاع از سرزمينهاي اسلامي در برابر اشغالگران خارجي فقط اولويتهاي كلي براي ما فرق ميكند. اما اصل عمل كه تفاوتي ندارد براي ما چه در فلسطين و چه در ايران.
كسي كه مجري عمليات ميشود فقط به تجليل سمبليك بسنده ميكنيد يا پس از مرگ از خانوادهاش حمايت لازم را به عمل ميآوريد؟
قطعائ از خانوادهاش حمايت خواهد شد. منتها نه حمايتي كه بنياد شهيد انجام ميدهد. حمايتها در حد تواناييهايمان است.
از اين تعداد كه ثبتنام كردهاند كسي هم پشيمان شده است؟
در اين جلسات توجيهي، چند نفر بودند كه گفتند ما بنيهء اين كارها را نداريم و رفتند. البته خيلي كم بودند.
با سازمانهاي استشهادي در فلسطين ارتباط هم داريد؟
ارتباط تشكيلاتي نداريم. فقط روابط فرهنگي داريم.
عمليات مشترك با هم انجام ندادهايد؟
اگر هم بوده، چيزي تاكنون به من اعلام نشده است.
دربارهء طالبان چگونه فكر ميكنيد؟
اين گروه (طالبان) تشكيل شد تا بنيادگرايي اسلامي را بدنام كند. موفق هم شد. تاريخ مصرفش هم تمام شد.
القاعده چطور؟
طالبان با القاعده متفاوت است. طالبان مربوط به افغانستان است و القاعده سازماني است كه هستههاي جهاني دارد و اين دو كاملائ با هم متفاوت هستند.
دربارهء القاعده چه ارزيابي داريد؟
القاعده بنيادگرايي اهل سنت است. بنيادهاي فقهي آنها با ما متفاوت است. القاعده در سرزمينهاي دشمن عمليات و در بين غيرنظاميان فعاليت ميكند. اين مسالهاي است كه در قاموس ما نيست. سياست ما دفاع در سرزمين خودمان عليه نيروهاي نظامي اشغالگر است. نه عليه زنان و كودكان. دفاع ما در سرزمينهاي خودمان [اسلامي] است. اين سرزمين ميتواند ايران باشد يا فلسطين. نه در لندن، نيويورك و اسپانيا. ما كشتار و قتلعام غيرنظاميان را محكوم ميكنيم و اصلائ قبول نداريم. ما به همان جرم يونيفرمپوشها را اينجا ميكشيم كه به ممالك اسلامي حمله كردهاند بعد خود ما برويم همين كار را بكنيم؟ خب غلط است و قبول نداريم.
دربارهء القاعدهء عراق چه نظري داريد؟
القاعدهء عراق يك افسانه است. فردي به نام الزرقاوي يك افسانه است. اينها گروههاي بعثي پراكنده هستند كه از طرف سفارت آمريكا حمايت ميشوند. براي اينكه ناامني در آنجا به وجود بيايد تا جاي پاي آمريكا محكمتر شود. تا حالا هم همين را نشان دادهاند. به «زلماي خليلزاد» دربارهء گروههاي شبهنظامي عراقي حرفي ميزند. فورائ در شهرهاي مختلف عراق چند بمبگذاري اتفاق ميافتد. سر و ته ماجرا كاملائ معلوم است كه كجاست. اصلائ زرقاوي وجود ندارد. اين آدم چرا فيلم جديد ندارد؟ يك صداست كه دايم تن اين صدا فرق ميكند. القاعده موجوديت دارد، بنلادن خوب يا بد، سه ماه يك بار، دو ماه يك بار پيغامي صادر ميكند. اما زرقاوي كجاست؟
نظرتان دربارهء بن لادن چيست؟
وي را اصلائ تاييد نميكنيم. القاعده اگر دلش براي اسلام و مسلمين ميسوزد چرا اقدامي عليه اسراييل انجام نميدهد؟ يا چرا يك روز قبل از انتخابات آمريكا پيام صادر ميكند تا راي بوش بالا برود؟ حركت القاعده مشكوك است. در اين جنجالي كه در عراق به پا شده، اصلائ چيز مجهول و عجيبي است. پيوند القاعده را با گروههاي شبهنظامي عراق من هنوز پيدا نكردهام.
اطلاعات عمليات را از كجا ميگيريد؟
اين سؤالات نظامي و شبهنظامي است و من نميتوانم جواب بدهم.
چرا؟
دولتي نيستيم. اما جان اعضاي ما برايمان اهميت دارد.
از كجا اطلاعاتتان را جمع ميكنيد، واحد خاصي براي اين مساله تشكيل دادهايد؟
قابل بيان نيست.
اگر عملياتي باشد كه خود شما انتخاب شويد، براي عمليات ميرويد؟
چرا نروم! من از خدا ميخواهم.
چرا شكل مبارزهء خود را عوض نميكنيد؟
مثلائ چكار كنيم؟!
چرا مبارزهء سياسي را در دستور كار قرار نميدهيد؟
مبارزهء سياسي كجا جواب داده؟ ما كه احمق نيستيم. تجربهء تاريخ فراروي ماست. عقل انسان منفك از تاريخ كه نيست. ايدهآل ما اين است كه آمريكا از خليجفارس بيرون برود. خيلي خوب است اگر اين اتفاق بيفتد.
خواست شما اخلاقي است؟
اين آرماني است.
مثلائ چرا تلاش نميكنيد جهان اسلام را آن چنان قدرتمند كنيد كه مورد ظلم قرار نگيرد؟
ما هم همين كار را ميكنيم.
چگونه؟
ما قسمت استشهادي اين قدرت هستيم. اين عقلاني نيست كه تا زماني كه قوي شويم همه جا را تعطيل كنيم. هر نظام و سيستمي كه بخواهد قوي باشد، بخش مسلحانهاش را حفظ ميكند.
پس چرا به صورت يك ارتش كلاسيك عمل نميكنيد؟
ارتش كلاسيك وجود دارد و اين شكل از عمليات در ارتشهاي كلاسيك تعريف شده است. آن ارتش منظم وظايفي دارد و ما هم وظايف خودمان را داريم.
اين كار شما ايجاد ارتش در ارتش نيست؟
برخوردي با هم ندارند. نقطهء انقطاع هم ندارند.
شكل مبارزات شما نامتعارف است؟
براي اين كه اين جنگ نامتعارف است. قبلائ تا اين حد نامتعارف نبوده است. يك زماني ما قدرتمند بوديم وقتي ما قدرتمنديم و ميتوانيم يك هدف را با موشك بزنيم، قطعائ اين قدر عاقل هستيم كه مهندس الكترونيكمان را به عنوان نيروي شهادتطلب نفرستيم كه كشته شود. چون نيرويي كه عمليات استشهادي انجام ميدهد يك سرمايهءانساني از دستم رفته است. اگر بتوانم آن مهندس الكترونيك را بگذارم كه موشك درست كند و شرايط اجازه بدهد قطعائ اين كار را ميكنم.
كدام شرايط به شما اين اجازه را نميدهد؟
شرايط سياسي، اجتماعي و همين طور مسايل و مشكلات مالي.
اين شرايط در ايران فراهم نيست؟
در ايران شرايط فراهم است اما در فلسطين كه شرايط اين گونه نيست. كانون عملياتهاي استشهادي فلسطين است.
و در عراق؟
يك قطب مرجعيت شيعه، عراق است و ما هم تابع نظرات مرجعيت شيعه هستيم و هر موقع از ما بخواهند اقدام جدي خواهيم كرد.
در افغانستان...؟
چه كسي گفته ما در افغانستان نبايد عمليات انجام بدهيم. ما اعلام كردهايم سرزمينهاي اسلامي و افغانستان هم سرزمين اسلامي است.
تبعات سياسي تشكيل گردانهاي استشهادي را در نظر گرفتهايد؟
بله! همين اقدام قدرت بازدارندگي نظام را به ميزان قابل توجهي بالا برده است.
بازدارندگي نظام در برابر چه؟
در برابر تهاجم خارجي.
فكر نميكنيد قدرت چانهزني ايران را كاهش داده است؟
برعكس معتقديم كه قدرت چانهزني ما را بيشتر كرده است.
بر چه اساس اين گونه فكر ميكنيد؟
بستگي به اين دارد نيرويي كه چانهزني ميكند بتواند از اين ظرفيت استفاده كند. ما نيروي فشار هستيم براي سياست خارجي جمهوري اسلامي به طرف مقابل.
بازتاب تاثير اين تحليل شما در سياست خارجي به شما منعكس شده است؟
از طرف وزارت امور خارجه به طور رسمي مطلبي به ما بيان نشده است. اما بازتابهاي مطبوعاتي فراوان ديدهايم.
كجا؟
بعد از همايش استشهاديون در بوشهر برخي محافل خصوصي به ما گفتند كه ابتكار خوبي بود و خيلي به ما كمك كرد.
مسوولان كجا؟
مسوولان ارشد، كساني كه در محافل خصوصي ميتوانيم ببينيمشان.
منظورتان كدام مسوولان است؟
مسوولاني كه در دسترس مردم هستند، نه مثلائ وزير اطلاعات كه نميتوان به راحتي او را ديد.
اگر منافع ملي ايران و سياست خارجي ايران ايجاب كند كه ستاد استشهادي را تعطيل كنيد، تعطيل ميكنيد؟
اگر به اين نتيجه برسيم، چرا تعطيل نكنيم. در درجهء اول منافع اسلام براي ما مهم است.
اما منظور من منافع ملي ايران است؟
براي ما منافع ملي معنا ندارد. از نظر ما منافع اسلام و منافع ملي يكي است و اصلا مرزي قايل نيستيم. چگونه مرزي بين منافع ملي و اسلام قايل باشم چه منفعت ملي است كه منفعت ديني ما نيست؟ و چه منفعت ديني است كه تامينكنندهء منافع ملي ما نباشد.
منافع ملي در چارچوب يك مرز جغرافيايي مشخص...
براي من تعريف نكنيد. يك مصداق منفعت ملي ذكر كنيد كه با منفعت ديني من همخواني ندارد.
مثلائ اگر جنگ بين ايران و اعراب شكل بگيرد، شما منافع ملي را انتخاب ميكنيد؟
در قرآن آمده اگر كشور مسلماني حمله كرد، بايد جواب بدهي تازه اين هم ديني است. شما داريد تفكيك ميكنيد.
در چه صورتي حاضر ميشويد فعاليتهاي استشهادي خود را متوقف كنيد؟
در صورتي كه اسراييل سرزمينهاي اشغالي را خالي كند و اشغالگران از عتبات عاليات خارج شوند
این مطلب در روزنامه سرمایه منتشر شده است: www.sarmayeh.net