سولانا در تهران: بسته سربسته و تصميم گيری سرنوشت ساز برای ايران، صادق صبا، بی بی سی

خاوير سولانا، مسئول سياست خارجی اتحاديه اروپا، قرار است برای ارائه آخرين پيشنهادی که هفته گذشته وزيران امور خارجه پنج عضو دائم شورای امنيت (چين، روسيه، بريتانيا، فرانسه، آمريکا) و آلمان برای حل مناقشه هسته ای ايران درباره آن به توافق رسيدند دوشنبه شب وارد تهران شود.

روزهای آينده برای پرونده هسته ای ايران سرنوشت ساز خواهد بود. خاوير سولانا در ماموريت مهمی آخرين مجموعه پيشنهادهای قدرت های بزرگ جهان برای يافتن يک راه حل ديپلماتيک در باره بحران هسته ای ايران را به رهبران جمهوری اسلامی ارائه می دهد.

اهميت اين آخرين اقدام در اين است که نه تنها اتحاديه اروپا و آمريکا از آن حمايت می کنند بلکه چين و روسيه نيز با آن موافق اند و در واقع شورای امنيت سازمان ملل که نماينده ملت های جهان است در پشت آن قرار دارد.

از اين مجموعه پيشنهادها به عنوان يک 'بسته جامع' اسم برده می شود که در آن علاوه بر مشوق هايی برای ترغيب ايران به تعليق غنی سازی اورانيوم، تهديد هايی هم وجود دارد که اگر جمهوری اسلامی به آن پاسخ منفی دهد با مجازات هايی روبرو خواهد شد.

ولی محتوای اين 'بسته' همچنان سربسته است و قرار نيست که پيش از ارائه آن به دولت ايران آشکار شود.

در عين حال گفته می شود که در اين مجموعه پيشنهادی روی هم رفته حق ايران برای برخورداری از يک برنامه هسته ای مسالمت آميز پذيرفته شده است، ضمن آنکه راه هايی در آن گنجانده شده که جمهوری اسلامی نتواند از اين برنامه هسته ای برای توليد سلاح های اتمی استفاده کند.

تشويق در ازای تعليق

طبق گزارش هايی که در روزهای اخير منتشر شده قرار است طبق اين پيشنهاد راکتورهايی برای توليد برق هسته ای به ايران داده شود و همچنين تامين سوخت اين نيروگاه ها از خارج از کشور نيز تضمين شده است.

درمقابل از ايران خواسته شده که برای رفع نگرانی جامعه جهانی مبنی بر اينکه ايران در آينده به سمت ساختن بمب اتم نخواهد رفت فعاليت غنی سازی اورانيوم را به حال تعليق در آورد.

اگر ايران اين پيشنهاد را بپذيرد از امتيازهايی اقتصادی، سياسی و حتی احتمالا امنيتی برخوردار خواهد شد و اگر آن را رد کند ممکن است مورد تحريم قرار گيرد و يا حتی در مرحله ای ممکن است که آمريکا به تنهايی و يا به کمک بعضی از کشورها اقدامات ديگری را در نظر بگيرد.

آقای سولانا قرار نيست درباره جزئيات اين مجموعه پيشنهادی با مقامات ايران گفتگو کند و گويا ماموريت او صرفا اين است که شخصا آن را به صورت مکتوب به رهبران ايران ارائه دهد.

اين پيشنهاد ها البته می توانست از راه های ديگر هم به تهران انتقال داده شود ولی به نظر می رسد که قدرت های بزرگ جهان تصميم گرفتند با فرستادن شخصيت مهمی چون آقای سولانا به تهران نشان دهند که برای اين آخرين راه حل خود اهميت زيادی قائل هستند.

دوراهی سرنوشت ساز

اين مامويت همچنين موقعی انجام می گيرد که دولت بوش برای اولين بار پس از حدود سه دهه خصومت بين ايران و آمريکا پيشنهاد داده است تا با جمهوری اسلامی مستقيما وارد مذاکره شود.

حتی گفته شده که اگر ايران طرح جديد را بپذيرد ممکن است که آمريکا تحريم های خود عليه ايران را لغو کند.

بنابراين نه گفتن به اين پيشنهاد جديد ممکن است چنين در دنيا تلقی شود که قدرت های بزرگ جهان و حتی آمريکا می خواهند از طريق مسالمت آميز مناقشه هسته ای ايران را حل کنند، اما رهبران جمهوری اسلامی از خود نرمش نشان نمی دهند.

چين و روسيه تاکنون مهمترين پشتيبان ايران و مخالف هرگونه برخورد تند با جمهوری اسلامی بوده اند. ولی حال اين دو کشور نيز از مجموعه پيشنهادی جديد حمايت می کنند و اگر ايران آن را رد کند اين دو کشور را نيز از خود دور خواهد کرد.

از سوی ديگر پذيرش تعليق غنی سازی اورانيوم و عقب نشينی از مواضع اخير، برای رهبران جمهوری اسلامی کار ساده ای نيست و توجيه آن برای طرفداران رژيم آسان نخواهد بود.

از سوی ديگر رهبران ايران می دانند که ارائه اين مجموع پيشنهادی جديد يکی از مهمترين و شايد آخرين تلاش ها برای يافتن يک راه حل ديپلماتيک است.

ترديدی نيست که جمهوری اسلامی با تصميم گيری سرنوشت سازی روبروست.

صادق صبا
تحليلگر مسائل ايران در بی بی سی