 |
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
||
|
||||||
 |
 |
 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
||||||
|
|
|
|
|||
”مقام رهبرى با صراحت گفتند كه ايران تحت هيچ شرايطى غنى‌سازى را متوقف نخواهد كرد. بنابراين هر نوع بحث ديگرى حاشيه است“
گرچه هنوز متن و مضمون كامل پاسخ ايران به بسته پيشنهادى كشورهاى موسوم به گروه ۵+۱ منتشر نشده، اما همگى طرفين بر گسترده و پيچيده بودن آن تاكيد دارند و تحليل‌هاى مختلفى نيز در مورد آن بخصوص در رسانه‌ها مطرح شده است.
برخى اعتقاد دارند كه چون از يكسو پاسخ ايران صريح نيست و از سوى ديگر رهبر جمهورى اسلامى آيت‌اله خامنه‌اى بر تداوم غنى‌سازى اورانيوم تاكيد كرده است، بايد در انتظار فعال شدن شوراى امنيت در قبال پرونده هسته‌اى جمهورى اسلامى بود.
در همين زمينه، دكتر ابراهيم يزدى وزير خارجه دولت موقت مهندس بازرگان و دبيركل نهضت آزادى، به پرسشهاى ما پاسخ داده است.
مصاحبه‌گر: بهنام باوندپور
هنوز مضمون كامل پاسخ ايران به بسته‌ى پيشنهادى گروه ۵+۱ فاش نشده، اما تقريبا روشن است كه پاسخ صريحا «آرى» و يا «نه» نيست. از آنجايى كه گروه ۵+۱ هم از همان ابتدا اين بسته‌ى مشوق‌ها را آخرين شانس ايران خوانده بود، فكر نمى‌كنيد كه تا پايان ماه اوت، يعنى مهلت تعيين شده از سوى شوراى امنيت براى ايران، واكنش ۵+۱ فعال كردن شوراى امنيت باشد؟
ابراهيم يزدى: آنچه كه مسلم است، اين است كه دو گزينه در برابر ايران قرار داده شده، گزينه‌ى اول اين است كه پيشنهادات ۵+۱ كه ضمن درخواست توقف غنى‌سازى اورانيوم هست، نه تمامى فعاليت‌هاى اتمى، و بعد به ازاى آن يك سلسله امتيازها يا تشويق‌ها را پيشنهاد دادند، اگر ايران اين را نپذيرد، گزينه‌اى كه در برابر او قرار دارد قطعنامه‌ى شوراى امنيت است كه توقف تمامى فعاليت‌هاى هسته‌اى ايران را، حتى آن بخشى را كه تحقيقاتى است مى‌خواهد، بدون اينكه هيچ نوع امتيازاتى براى ايران قائل شده باشد، بنابراين ايران بايد بين اين دو گزينه يكى را انتخاب بكند، اگر چه متن نهايى پاسخ ايران منتشر نشده است و هر نوع اظهار نظرى پيرامون آن زودرس مى‌باشد، اما در هر حال مقام رهبرى با صراحت گفتند كه ايران تحت هيچ شرايطى غنى‌سازى را متوقف نخواهد كرد. بنابراين هر نوع بحث ديگرى حاشيه است. مسئله‌ى اساسى اين است كه آيا ايران غنى‌سازى را متوقف مى‌كند يا خير. جواب هم به نظر من، اينكه حالا متن جواب ارسالى ايران بسيار گسترده است، نه گفته‌اند «نه»، نه گفته‌اند «آرى»، ولى در هر حال جوابى كه در ايران منتشر شده است و مقام رهبرى بيان كرده‌اند، اين است كه ايران غنى‌سازى را تحت هيچ شرايطى متوقف نخواهد كرد.
خبرگزارى فارس در گزارشى نوشته كه پيش‌بينى مى‌شود كه محافل غربى در مواجهه با پاسخ ايران، موضعى انفعالى بگيرند و حربه‌ى تهديد از طريق شوراى امنيت را پررنگ كنند. آيا با اين پيش‌بينى موافقيد؟
ابراهيم يزدى: چون در آن پيشنهاد ۵+۱ اجماع نظر وجود دارد، يعنى هم كشورهاى اروپايى، هم آمريكا، هم چين، هم روسيه، هر شش عضو آن ۵+۱ در آن پيشنهادات به اجماع نظر رسيده‌اند. طبيعى است، اگر چنانچه جوابى كه ايران مى‌دهد، براى آن گروه قانع‌كننده نباشد، هيچ راهى براى آنها جز اينكه قطعنامه‌ى شوراى امنيت را پيگيرى كنند، وجود نخواهد داشت.
همه از طولانى و پيچيده بودن پاسخ ايران به بسته‌ى پيشنهادى صحبت مى‌كنند. فكر نمى‌كنيد كه همين پيچيدگى و در عين حال ابراز آمادگى ايران براى مذاكره‌ى جدى از سوى غرب به عنوان در پيش گرفتن سياست تأخير و تعلل ارزيابى بشود؟
ابراهيم يزدى: برخى از تحليل‌گران غربى به اين نكته پرداخته‌اند كه ايران سياست تعلل و ترديد و تعويق را اتخاذ كرده است، اما تا زمانى كه اين متن منتشر نشود، نمى‌توان اظهار نظر كرد. آن‌چيزى كه ما در ايران به عنوان نهضت آزادى ايران معتقديم و گفته‌ايم، اين است كه ايران با چند شرط، (بسته پيشنهادى) ۵+۱ را بپذيرد. يكى اينكه ايران شرط بكند كه بايد عضو باشگاه اتمى در دنيا شناخته شود، براى اينكه اين احتمال وجود دارد، بحث شده است كه ممكن است مقررات «ان. پى. تى» را تغيير بدهند، يك باشگاه اتمى بوجود بيايد و تمام كسانى كه در اين مقطع يك كشور هسته‌اى شناخته مى‌شوند، عضو آن باشگاه بشوند و از آن پس هيچ كشور ديگرى حق نداشته باشد به كسب دانش و فناورى هسته‌اى دست بزند. ايران اگر بخواهد ۵+۱ را بپذيرد، مى‌بايست اولا اين شرط را بگذارد كه در تحت هر شرايطى ايران بايد عضو آن باشگاه پذيرفته بشود، يعنى اگر يك روزى مسائلش را با غرب حل كرد، بتواند فعاليت‌هاى هسته‌اى مستقل خودش را ادامه بدهد، دوم هم اينكه آن امتيازاتى كه به ايران دادند تاكتيكى است و نه استراتژيك و ما پيشنهاداتى هم در آن زمينه داديم كه اگر ايران بخواهد آن را بپذيرد، بايد به آنها توجه بكند. اما ما نمى‌دانيم كه آيا آن نظرياتى كه ما داديم و چندين بار هم مطرح شده است، آيا در اين نامه‌ى ايران، در پاسخ به ۵+۱ ملاحظه و توجه شده است يا خير.
خبرگزارى رويترز در گزارش خود از جمله به اين مسئله اشاره كرده است كه احتمالا پاسخ ايران به شكلى تهيه شده كه بتواند ميان اعضاى شوراى امنيت، يعنى روسيه و چين با آمريكا، انگلستان و فرانسه شكاف ايجاد كند. با توجه به توافق عمومى اعضاى شوراى امنيت بر سر توقف كامل تمام فعاليت‌هاى هسته‌اى ايران، آيا به نظر شما اينطور تلاش احتمالى‌يى، اصولا چنين شكافى را ايجاد خواهد كرد؟
ابراهيم يزدى: من بعيد مى‌دانم پيشنهادى كه ايران داده باشد اين شكاف را ايجاد كند. مگر تنها چيز اين است كه ظاهرا تيم‌هاى مستقل ايران در سازمان انرژى هسته‌اى كشور با روسها در حال مذاكره هستند. اگر ايران مستقل از پيشنهادات ۵+۱ بر سر غنى‌سازى اورانيوم در خاك روسيه به توافق برسد، شايد آن‌وقت هم پيشنهادات ۵+۱ و هم قطعنامه‌ى سازمان ملل يا بلاموضوع خواهد شد يا بسيار سست و بى‌پايه خواهد شد. اگر چنانچه ايران بخواهد، غنى‌سازى در خاك روسيه را پيگيرى بكند، اين خودش ممكن است در شرايط كنونى تأثيرى بر پيشنهادات ۵+۱ و قطعنامه‌ى شوراى امنيت داشته باشد، ولى همه‌ى ناظرين و تحليل‌گران مى‌دانند كه در مورد همكارى‌هاى هسته‌اى بين ايران و روسيه، ايران نمى‌تواند چندان به روسها اعتماد داشته باشد. سوابق روسها در ايران خيلى مثبت نيست.
