رييسجمهور سابق كشورمان خاطرنشان كرد كه در آمريكا كساني هستند كه با سياستهاي رايج گروههاي تندرو موافق نيستند و اينگونه سياستها روز به روز با اقبال كمتري مواجه ميشود.
به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، حجتالاسلاموالمسلمين سيدمحمد خاتمي كه صبح روز شنبه پس از حدود دو هفته سفر به ايالات متحدهي آمريكا و ديدار با شخصيتهاي علمي، دانشگاهي و ديني اين كشور به تهران بازگشت، در تشريح نتايج سفر خود، با بيان اين كه اين سفر غيرمنتظره نبود و با اهداف سياسي انجام نشد، يادآور شد كه براي انجام اين سفر از سوي تعدادي از مراكز علمي، ديني و اجتماعي آمريكا (هم در شرق و هم در غرب) دعوت داشته است و توضيح داد:« از جمله از سوي دبيركل سازمان ملل براي شركت در گروه عاليرتبهي ائتلاف تمدنها، دعوتنامهاي دريافت كرده بودم. همچنين دعوتنامهاي از سوي مجمع مسلمانان به عنوان بزرگترين جامعهي اسلامي در شمال آمريكا داشتم. علاوه بر اين دعوتنامههايي از چند دانشگاه آمريكا و همچنين كليساي جامع واشنگتن - كه مهمترين پايگاه پروتستانهاست - به من رسيده بود. از جامعهي ارتباطات اسلامي - كه يك نهاد رسمي اسلامي است - نيز دعوتنامه دريافت كردم. در شيكاگو تشكيلاتي شيعي وجود دارد كه مركزي به نام بيتالعلم دارند و به محوري براي شيعيان تبديل شده است كه در آنجا نيز حاضر شدم.»
وي با تاكيد بر اينكه بخش عمدهي ديدارهايش در آمريكا، جنبهي مذهبي داشته است، خاطرنشان كرد كه در كليساي جامع واشنگتن، در حضور دو هزار نفر - كه جمع بيسابقهاي بود - به سخنراني پرداخته و همچنين در هنگام سخنراني در جامعهي مسلمانان شمال آفريقا، مكاني با حدود بيست هزار صندلي وجود داشت كه در جريان سخنراني علاوه بر اين تعداد، جمع زيادي نيز بر روي زمين نشسته بودند. علاوه بر اين جمعيتي حدود 500 - 600 نفر طي سخنراني وي در بيتالعلم - كه شيعيان در آن حضور داشتند- به اين سخنراني گوش ميدادند.
رييس موسسهي بينالمللي گفتوگوي فرهنگها و تمدنها همچنين با اشاره به بازديدهاي خود از مراكز علمي و دانشگاهي آمريكا، يادآور شد: در اين سفر از آكادمي علوم آمريكا - كه بالاترين اشراف علمي را دارد و پايگاهي در اين كشور محسوب ميشود - همچنين كتابخانهي كنگرهي اين كشور بازديد كردم. همچنين فرصتي پيش آمد تا با برخي از روساي تينكتانكها كه دولتي نيستند، اما فكرآفرين و ايجاد كنندهي فكر هستند و در جامعهي علمي، فرهنگي و سياسي آمريكا تاثيرگذارند، ديدار كنم.
خاتمي با اشاره به سخنراني خود در دانشگاه هاروارد از آن به عنوان حادثهاي بينظير ياد كرد و دربارهي چرايي آن گفت: جمعيت حاضر در اين سخنراني، آماده طرح سوالهاي تند و تيز بودند و بحمدالله مراسم خوب و بينظيري برگزار شد و يكي از موفقترين برنامههايم در هاروارد انجام شد.
وي همچنين از حضور و سخنراني در دانشگاه شيكاگو، جورج تاون، اورينتال انستيتو (موسسهي شرقشناسي شيكاگو) و نيز دانشگاه فني MIT به عنوان مراكز علمي و دانشگاهي كه وي در جريان سفر خود از آنها بازديد داشته و در جمع استادان آنها حاضر شده، نام برد و خاطرنشان كرد: در اين مراكز نظرات و مواضعم را بيان كردم و به سوالات زيادي كه مطرح بود، در حد تشخيص و توانم پاسخ دادم.
رييسجمهور سابق كشورمان با بيان اين كه " در آمريكا گروههاي تندرو و سختسر وجود دارند" ادامه داد: كساني هم هستند كه با سياستهاي تند و رايج آمريكا موافق نيستند و به عقيدهي من سياستهاي تند روز به روز با اقبال كمتري مواجه و زبان منتقدان درازتر ميشود، اما نسبت به سفر من، بهويژه نسبت به ايران با توجه به مسائل هستهيي و اوضاع خاورميانه، زبان دراز نيروهاي طرفدار خشونت و گروههاي صهيونيستي و حتي مخالفان و منتقدان - نسبت به سياستهاي فعلي آمريكا در مورد ايران - محافظهكارانه و منفعلانه بود.
خاتمي با اشاره به نتايج سفرش اظهار داشت: بعد از اين سفر اين مواضع كاملا حالت عكس به خود گرفت و تحليلها و موضعگيريها به نفع ايران شد و انتقاد از سياستهاي خاورميانهي آمريكا و سياستهاي اين كشور در قبال برنامهي هستهيي ايران، شكل آشكار به خود گرفت.
وي با بيان اينكه "مسلمانان آمريكا از حضور و سخنراني من در جمع احساس هويت ميكردند" تصريح كرد: اين سفر در راستاي برنامههاي كلي من از جمله در بخش گفتوگوي تمدنها بود و به طرح ديدگاههايم دربارهي ايران و اسلام پرداختم و در كل معتقدم سفر موفقيتآميزي داشتم.
رييس موسسهي بينالمللي گفتوگوي فرهنگها و تمدنها با اشاره موقعيت آمريكا، اين سفر را چنانچه بتواند بر افكار عمومي و نخبگان اين كشور تاثيرگذار باشد، به نفع مصالح و منافع ايران ارزيابي كرد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، وي در ادامه در واكنش نسبت به مخالفتهايي كه نسبت به سفرش به آمريكا در داخل و خارج كشور وجود داشت، اظهار داشت: خدا را سپاسگزارم كه در دوراني كه مسووليت داشتم - و طبعا در كشورهايي نظير كشور ما قدرت براي اعمال روشهاي نادرست نسبت به كساني كه با قدرت مخالفند مشروعيت ميدهد- من اين روش را نداشتم. همواره از انتقاد استقبال كردم و برخوردهاي غيرعادلانه و تند را كه گاهي دشنامآميز نيز ميشد، تحمل كردم.
خاتمي ادامه داد: در حال حاضر نيز كه در قدرت نيستم هم استقبالم از انتقاد آسانتر و هم تحملم براي ناسزاگويي بيشتر است؛ اگر چه خيلي ناآشنا با اين مسائل نيستم اما خيلي هم برايم مهم نيست.
وي با ابراز تاسف نسبت به اينكه اين تنديها و انتقادها با تحريف و فرافكني انجام ميشود، ادامه داد: من به لحن اين انتقادات كار ندارم اما همانطور كه مطلع هستيد اين نوع انتقادات و برخوردها در خارج از كشور نيز وجود داشت و از طريق محافل صهيونيستي و جنگطلب كه به هيچ وجه تمايل ندارند مسائل ايران حل شود، دنبال ميشد، اما در مورد اينكه چرا اين دو صدا در كنار هم قرار ميگيرند و كدام يك از آنها تندتر هستند من قضاوت نميكنم، قضاوت را بر عهدهي ديگران ميگذارم.
وي با بيان اينكه از آنجا كه اين نوع انتقادات و برخوردها براي وي اهميت ندارد، قضاوتي دربارهي آن نميكند، اضافه كرد: من همواره مواضع خود را داشتهام و در اين سفر هم حتي از يك مورد از اين مواضعي كه در طول مدت عمرم به ويژه در اين هشت سال داشتهام عدول نكردهام.
خاتمي اضافه كرد: من تشخيصي در زمينه مصالح ايران و خط امام دارم كه اختصاص به اين سفر نداشته است و همواره آن را داشتهام، من همچنان همان مواضع را دارم و آن را به نفع جمهوري اسلامي ايران ميدانم.
رييس جمهور سابق كشورمان، با بيان اينكه همهي مواضعش بر دفاع از اصول و منافع جمهوري اسلامي ايران و جلوگيري از شكلگيري تهديدي عليه آن و ارتقاي سطح جايگاه جمهوري اسلامي ايران استوار است، گفت: من فكر نميكنم اصوليتر از اين اصول اصلي وجود داشته باشد.
وي تاكيد كرد: من هيچگاه در زمينهي تلاش براي حفظ منافع ايران سودا نميكنم و دفع خطر از كشور را با هيچ چيز ديگر از عوض نميكنم. اصول من همواره مشخص بوده، همواره از آن دفاع كردهام و همواره گفتهام لحن من نيز مشخص است و مسلما اين لحن با لحن خيليها تفاوت دارد.
وي تاكيد كرد: انتقاد خوب است، بايد ناسزاگويي را نيز تحمل كرد تا از اين مسير بيحوصلگي بگذريم و ياد بگيريم چه طور ميتوانيم اختلافنظر داشته باشيم. اختلافنظر را تحت عناوين مقدس نگذاريم تا در سايهي آن فرد را بكوبيم. اينها را بايد ياد بگيريم انشاءالله كم كم بزرگ ميشويم و رشد ميكنيم و اين مشكلات نيز حل ميشود.
خاتمي با تاكيد بر توجه به مصالح ايران و اصول خط امام(ره) در بيان مواضع خاطرنشان كرد كه دفاع از اصول، منافع و مصالح جمهوري اسلامي ايران، جلوگيري از شكلگيري تهديد عليه آن، ارتقاء سطح جايگاه جمهوري اسلامي ايران، حفظ شان و عظمت ملت ايران و اصولي كه در سايهي آن كشور، انقلاب و ملت ما ميتواند جايگاه بالايي داشته باشد و تلاش براي رفع خطر و بحران از ايران از جمله مواردي است كه بايد در بيان مواضع به آنها توجه داشت.
خاتمي همچنين در پاسخ به سوالي، آنچه را در رسانهي آمريكايي هرالد تريبيون به نقل از وي مبني بر نظرش دربارهي دولت و ملت آمريكا منتشر شده است تكذيب كرد.
رييس موسسهي بينالمللي گفتوگوي فرهنگها و تمدنها همچنين در پاسخ به سوالي مبني بر اخبار رسانههاي خارجي دربارهي ديدگاه وي در خصوص اسرائيل، با بيان اين كه مخالفتش با اسرائيل حقوقي، اصلي و اخلاقي است" تاكيد كرد: زورو اشغال هيچگاه مبناي مشروعيت نميشود به خصوص در علوم سياسي جديد.
رييسجمهور سابق كشورمان تاكيد كرد كه ايران خواستار صلح و دفاع از حقوق حقهي ملت فلسطين و معتقد است كه هيچ كس حق ندارد براي ملت فلسطين تصميم بگيرد و هر چه اين ملت بخواهد همان بايد اجرا شود.
خاتمي همچنين در پاسخ به پرسشي دربارهي سوال يكي از رسانههاي آمريكايي كه از وي دربارهي شيطان بزرگ پرسيده بود و پاسخي كه او به اين سوال داده بود، همچنين مخالفتهايي كه در داخل وجود داشته، اظهار داشت: من معتقدم ملت، امام(ره) و انقلاب ما هيچگاه «ملت آمريكا» را شيطان بزرگ ندانسته است، عموما براي تحريك افكار عمومي عنوان ميكنند آمريكا با دولت، ملت و كشورش در نظر ايرانيان شيطان بزرگ است و اين شيطان بزرگ نيز بايد نابود شود و از آن طرف نيز ميگويند كسي كه ميخواهد آمريكا را نابود كند خود نيز بايد نابود شود. آنچه من در مصاحبهام عنوان كردم اين بود كه تعبيري كه امام كرد، مرادش اين بود كه سياستهايي كه آمريكا در مورد ايران اعمال كرده است، شيطاني است.
رييسجمهور سابق كشورمان، با استناد به مقالهي يك نويسندهي راست تندروي طرفدار صهيونيستها دربارهي سفرش كه طي آن، اين نويسنده عنوان كرده بود «خاتمي در هاروارد از حزبالله دفاع كرد براي او كف زدند، به اسرائيل حمله كرد برايش كف زدند، به آمريكا حمله كرد برايش كف زدند، بر اين اساس ما نميدانيم با او چه كار كنيم و تنها آرزو ميكنيم او ديگر نمايندهي ايران در هيچ جا نباشد»، اظهار داشت:« در آن فضا صحبت از اسرائيل شد. مخالفت با اسرائيل نيز يك مخالفت حقوقي، اصولي و اخلاقي است و آن اين است كه زور مبناي مشروعيت نميشود، بهويژه در علوم سياسي جديد. من در آن نشست مثال زدم كه اگر زور ميخواست منشاء قدرت شود، ديگر امروز كسي مخالفت فرانسه در مقابل نازيسم را نميستود و ميگفتيم اشغال فرانسه توسط هيتلر بايد به او مشروعيت دهد تا حكومتش را ادامه دهد!»
وي گفت:« من در آنجا عنوان كردم كه ما خواستار صلح و دفاع از حقوق حقهي ملت فلسطين هستيم و هيچ كس حق ندارد براي ملت فلسطين تصميم بگيرد و هر چه اين ملت بخواهد همان بايد اجرا شود.»
رييس موسسهي بينالمللي گفتوگوي فرهنگها و تمدنها از صهيونيستها و گروههاي افراطي راست به عنوان گروههاي آمريكايي مخالف حضورش در اين كشور نام برد و خاطرنشان كرد كه آنها احساس ميكنند براي حمله و تحت فشار قراردادن ايران بايد از ايران هيولايي بسازند كه تنها با فشار،انزوا و تهديد ميتواند از بين برود، بنابراين هر امري را كه باعث شود اين فضا شكسته شود، به زيان خود ميدانند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، حجتالاسلاموالمسلمين سيدمحمد خاتمي در ادامهي اظهاراتش پس از بازگشت از آمريكا ادامه داد:« تصور ميكنم تا حدي كه در توانم بود اين فضا به نفع ملت ايران و به زيان اين گروههاي صهيونيست و به نفع واقعيت شكسته شد.»
رييسجمهور سابق كشورمان، در ادامه به توضيح اظهاراتش دربارهي كارتر و مطالبي كه به وي نسبت داده شده بود پرداخت و تحريفاتي كه برخي رسانهها، در خلال اين سفر از اظهارات وي داشتهاند، ابراز تاسف كرد.
وي با اشاره به دعوت كارتر از او براي ديدار مشترك و ديدار از مركز فرهنگي كارتر، گفت:« از آنجا كه برنامهي من در آمريكا كاملا تنظيم شده بود، طي نامهاي به او اعلام كردم كه نميتوانم به دعوتش پاسخ مثبت بدهم، هر چند كه معتقد بودم اين فرصت، فرصت مناسبي براي ملت ايران است، اما من به هر دليلي با اين درخواست موافقت نكردم.»
خاتمي اضافه كرد:« در آن نامه، خطاب به كارتر نوشتم شما به مبارزه با فقر و تنشزدايي علاقهمند هستيد، اينها مواردي است كه محترم است و در مركز من نيز دنبال ميشود، لذا ميتوانيم در اين زمينهها فكر كنيم كه آيا ميشود فعاليتهاي يكديگر را تكميل كرد يا خير؟ اما در اين زمينه قرار و صحبتي نشد و هنوز نيز معتقدم كارتر با سياستهاي خشن و تند و ويرانگري كه در حال حاضر در آمريكاست موافق نيست، اما همپيماني و گفتوگويي بين من و كارتر وجود نداشته است.»
رييسجمهور سابق كشورمان، در پاسخ به پرسشي مبني بر اينكه آيا در جريان ديدارش با دبير كل سازمان ملل، كوفي عنان از وي خواسته در زمينهي مذاكرهي ايران و آمريكا وارد فعاليت شود، نيز گفت:« آقاي عنان هميشه خواهان اين است كه كدورتهاي بين ايران و آمريكا كمتر بشود، اما اين حرف تازهاي نيست. در جريان ديدار با من نيز اظهار اميدواري كرد افرادي مانند من در اين مساله تلاش كنند.»
وي با بيان اينكه « كوفي عنان به من هيچ ماموريتي در زمينهي تسهيل روند مذاكرهي بين ايران و آمريكا نداده و در صورت تقاضا نيز من چنين ماموريتي را انجام نميدهم»، افزود:« آقاي عنان همواره خواستار كاهش تنش بين ايران و آمريكا بوده و هر دو كشور را كشوري مهم و اثرگذار ميداند و در ديدگاهي كه خود دارد اعم از صحيح و يا نادرست وضعيت فعلي حاكم بر روابط ايران و آمريكا را به زيان دو ملت و منطقه ميداند.»
رييسجمهور سابق كشورمان، در ارزيابي نسبت به مسالهي صدور ويزا براي خود براي سفر به آمريكا در شرايطي كه آمريكاييها با صدور ويزا براي بسياري از چهرههاي سياسي و فرهنگي ايران مخالفت كردهاند، نيز اظهار داشت:« من از جانب پارهاي از معتبرترين مجامع جهت حضور در اين كشور دعوت شده بودم. كليساي جامع واشنگتن معتبرترين پايگاه مذهبي و ديني در كل آمريكاست و كشيش و تمامي اعضاي هيات مديرهي آنجا خواستار حضور من در آنجا بودند و بر اين اساس معتقدم آنها كاخ سفيد را تحت فشار قرار داده بودند.»
خاتمي با يادآوري اينكه در اين سفر، دانشگاه هاروارد نيز از وي دعوت كرده بود، اضافه كرد:« بزرگترين مجمع مسلمانان آمريكا خواستار حضور من در جمعشان بودند، اما من هيچ اصراري براي اين سفر نداشتم و حتي در 48 ساعت آخر عنوان كردم خوشحال ميشوم به من ويزا ندهند و من مقالههايم را به مراكز ياد شده بفرستم اما دعوتكنندگان تلاش كردند و ويزاي من را گرفتند.»
خاتمي همچنين در پاسخ به سوال ديگري مبني بر احتمال همكاري بين موسسهي وي و مركز كارتر، گفت:« در حال حاضر بناي ما همكاري با هيچ كس نيست. در حال حاضر از ژنو ميآيم و آخرين مراحل ثبت بنيادم انجام شد. اما بنيادم با همهي مراكز و مجامعي كه براي صلح و حقيقت و نزديكي تمدنها كار ميكنند و مقاصد سوء سياسي ندارند، كار ميكند.»
وي همچنين دربارهي اظهارات اخير و موهنانهي پاپ عليه پيامبر اعظم(ص) با بيان اينكه براي اظهارنظر دراين زمينه بايد اصل سخنان پاپ را مطالعه كند، اضافه كرد: آنچه نقل شده بسيار نادرست است، متعجبم از پاپ - به عنوان فردي كه انتظار داشتيم با توجه به نقشش تعصبات زيادي نداشته باشد - چنين اظهاراتي را مطرح ميكند.
رييسجمهور سابق كشورمان اين نوع اظهارنظرها را ويژه انسانهاي كم اطلاع و متعصب دانست و ادامه داد: تصور من از پاپ اين بود كه او فردي باسواد است. همچنين انتظار داشتم متناسب با جايگاهش در رهبري كاتوليكهاي جهان سعهي صدر داشته باشد، آنچه نقل شده، خلاف اين را نشان ميدهد و اميدوارم بد نقل شده باشد.
وي با اشاره به بخشهايي از سخنان پاپ كه در نقل قولها شنيده مبني بر اينكه از اسلام، خشونت و از مسيحيت رحمت و دموكراسي بيرون ميآيد، گفت: طي قرنهاي گذشته بارها به نام مسيحيت و مسيح، جنايتهايي شكل گرفت، اما ما هيچگاه اينها را به حساب مسيحيت نگذاشته و نميگذاريم. در اسلام نيز اينقدر سعهي صدر وجود داشته كه ما آنها را به نام اسلام ميگذاريم و خشونتهايي را كه بعضا به اين دين نسبت ميدهند به نام آنها نميگذاريم.
رييسجمهور سابق كشورمان، با بيان اينكه يهوديتستيزي در متن نظامهاي مدرن مسيحي درآمد، گفت: اين در حالي است كه اسلام همواره با يهوديان و مسيحيان همزيستي داشته و با اين كه به شدت دنياي اسلام و اعراب از سياستهاي اسرائيل خشمگين هستند، اين خشم به رابطهي آنها با يهوديان سرايت نكرده است و حتي در ايران يهوديان نماينده دارند.
وي با بيان اينكه در طول تاريخ بارها به نام اسلام، تسامح، صلح و آشتي رخ داده و به نام مسيحيت خشونت شكل گرفته، اظهارات اخير پاپ را عالمانه ندانست و گفت: اين اظهارات متعصبانه ميتواند آثار بسيار بدي در روابط مسلمانان و مسيحيان داشته باشد و تهديدكنندهي احساساتي باشد كه زيانهايي به بار بياورد كه آن وقت انساني مانند پاپ بايد مسووليت آن را بپذيرد، اما من هنوز اميدوارم نقل قول غلط باشد و پاپ اين مساله را اصلاح كند تا جلو سوء تفاهمي كه شكل گرفته، گرفته شود.
خاتمي همچنين در پاسخ به سوالي نسبت به ارزيابياش از طرح مجلس هفتم در تحقيق و تفحص از فعاليتهاي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي دورهي وي با بيان اينكه از جزئيات اين طرح اطلاع ندارد، اظهار داشت: اگر مطالب اجمالي كه درباره اين طرح به من منتقل شده درست باشد كل نظام جمهوري اسلامي و كل بخشهايي كه در عرصهي فرهنگ تلاش ميكنند زير سوال ميرود.
وي با اشاره به اقداماتي كه در آن دوره در حوزه فرهنگي و قرآني انجام شد، اضافه كرد: فكر ميكنم اين طرح فرصت مناسبي را ايجاد كرده تا برادر خوب و بزرگوارم جناب آقاي مسجدجامعي كه از افتخارات دين، فرهنگ و جامعهي ما هستند و به لحاظ آن كه از بيت روحانيون هستند فردي متديني به شمار ميآيند و بهترين مشوق بسط و گسترش فرهنگ ديني در جامعه به حساب ميآيند، زمينهاي پيدا كند تا حقايق را بيان كند.
وي اضافه كرد: اين تحقيق و تفحصي كه من ديدم و به اطلاع من رسانده شده علاوه بر اينكه هيچ اعتباري به مجلس نميدهد، براي حيثيت مجلس نيز درست نيست و البته زمينهي خوبي فراهم ميكند تا اصحاب فرهنگ و مسوولان اين حوزه بتوانند از كارهاي ارزندهاي كه انجام دادهاند، دفاع كنند.
خاتمي با بيان اينكه معتقد است هيچكس نميتواند كار بدون عيب و نقص ارائه دهد، اضافه كرد: بيانصافي است كه خيلي از مواردي را كه عيب نيست، عيب به حساب بياوريم و در مقابل آن هيچ حسن و خيري را در جاي ديگر نبينيم؛ اين كمال بيانصافي است، البته اميدوارم گزارشي كه به من دادند غلط باشد، همچنين اميدوارم برادر خوب من در اين زمينه آنچه را انجام شده عرضه كنند تا مشخص شود آنچه دربارهي عملكرد اين وزارتخانه گفته شده صحيح است يا آن چه توضيح داده خواهد شد.
به گزارش ايسنا تعدادي از اعضاي كابينه خاتمي از جمله محمدرضا عارف، عبدالله رمضانزاده، ناصر خالقي، مهرعليزاده، مرتضي حاجي، معتمدي و هادي خانيكي براي استقبال از خاتمي در فرودگاه حاضر شده بودند.