تيم ملي فوتبال ايران ، از پيدايش جام جهاني تاكنون، توانسته است، در سه دوره شركت كند. جام هاي جهاني 1978 آرژانتين، 1998فرانسه و 2006 آلمان. ايران از سال 1347 (1968) قدرت درجه اول فوتبال آسيا بود، در سال هاي 1347 ، 1352 ، 1356،جام ملتهاي آسيا را كسب كرده، نيز، در سال هاي 1964 ، 1972، 1976 به عنوان نماينده قاره آسيا در بازي هاي المپيك توكيو، مونيخ و مونترال حضور داشت. با اين وجود فقط توانست يك بار به سال 1978 بعد ازغلبه بر استراليا ، به جام جهاني آرژانتين راه يابد.در آن سال ها ، ازقاره آسيا و اقيانوسيه فقط يك تيم مي توانست به عنوان نماينده دو قاره پهناور در جام جهاني شركت كند. اما اينك ، سهميه قاره آسيا چهار تيم را در بر مي گيرد. در نظر است براي جام جهاني2010، قاره آسيا ، پنج نماينده را به جام جهاني اعزام كند.
اولين تيمي كه دروازه هاي جام جهاني را براي فوتبال ايران در سال 1978 گشود.
وقتي به آمار و ارقام ثبت شده در تاريخ مراجعه شود، واضح است در جام هاي جهاني كلاسيك، يعني دوره هاي 1930 تا 1978 ، بجز ايران كه از غرب آسيا به جام جهاني صعود كرده بود، تيم هاي شرق آسيا و در مجموع كره جنوبي و كره شمالي(فقط 1966) نماينده گان قاره آسيا در جام هاي كلا سيك بوده اند.اما از سال 1982 به بعد براي رشد و توسعه فوتبال در كشورهاي موسوم به جهان سوم و در حال رشد از يك سوي و ايجاد بستر هاي مختلف سياسي، تجاري و صنعتي از جانب كشور هاي صنعتي و صاحب نفوذ در جهان سوم،زمينه هاي ذهني و فكري به دلايلي چند رشد و تكامل يافت
• تكامل انديشه فوتبال در جهان.
• تغييرات فكري و مديريتي در هرم فيفا.
• توسعه ورشد فوتبال حرفه اي در كشور هاي جهان سوم و در حال رشد.
• تفوق انديشه ناسيوناليسم در آمريكاي لاتين، آسيا و آفريقا
• رقابت دو اردوگاه شرق و غرب در قلمرو فوتبال و عموما ورزش.
• جهش ناگهاني اعراب و كشورهاي شرق آسيا در تغيير موازنه
سياسي و ژئو پلتيكي قاره آسيا.
• نياز بسياري از حكومت ها به فوتبال براي سر پوش گذاشتن به مشكلات و معضلات سياسي ، اجتماعي ، اقتصادي و معيشتي در نزد افكارعمومي خود.
• فروش انبوه كالا هاي تجارتي از طريق و نفوذ فوتبال در توده ها.
• سرمايه گذاري در فوتبال از جهات فني،استراتژي.
• رشد و تكامل تئوري هاي فوتبال .
در چنين اوضاع و احوالي ، از سال 1980 تا 1997 (1360 /1376) ايران به جز قهرماني در فوتبال بازي هاي آسيائي 1990 پكن، بنا به دلايل ايده ئولوژيكيي و عقيده تي سهمي از فوتبال جهاني و حتي قاره آسيا در اشكال مختلف آن نداشت.
سه دوره مختلف
تيم ملي فوتبال ايران درسال 1978 به جام جهاني آرژانتين رفت.قبل از پرواز به آن كشور،در چند ديدار مهم تداركاتي از جمله در جشنواره رئال مادريد كه در آن چند تيم طراز اول جهان حضور داشتند شركت كرد و سپس در پاريس به ميدان رفت . در مجموع با تداركات خوب به آرژانتين رفت.
ايران در گروهي قرار گرفت كه هلند تيم مطرح آن دهه ، پرو ،تيم كوبنده آمريكاي جنوبي و تيم اسكاتلند حضور داشتند.ايران مسابقه اول را سه بر صفر به هلند واگذار كرد ودر مسابقه دوم نيز چهار بريك مغلوب پرو شد ودر مسابقه آخر با اسكاتلند يك /يك مساوي كرد تا كوله بار خودرابه سوي تهران ببندد.
ايران در جام جهاني 1998 فرانسه در مسابقه با يوگسلاوي
ايران در شرايطي به جام جهاني 1998 فرانسه قدم گذاشت كه بوي رفرم اجتماعي در بخشي از مثلث قدرت در حكومت به مشام مي رسيد.بعد از مشقت و سختي سال هاي جنگ با عراق ، يك كاسه بودن قدرت،و مشكلات بسيار سياسي ، اقتصادي ، اجتماعي و فرهنگي، تيم ملي و فوتبال ملي بعد از حماسه سال 1968 در جام ملت هاي آسيا در تهران و مقابل تيم اسرائيل، بار ديگرحماسه تاريخي را در جامعه بحران زده ايران تكرار كرد. سرانجام در پي يك تلاش فرسايشي و صعودي پر ماجرا ،كه در آن.جناح هاي سياسي رقيب در داخل هيئت حاكمه در كشور، فوتبال را به عنوان وسيله كارزار و جنگ تبليغاتي بر عليه يكديگر انتخاب كردند ، در اين كارزار، مجليس سازمان تربيت بدني را ، سازمان ، فدراسيون فوتبال ، مطبوعات دو جناح هر يك از طيف هاي رقيب را مسئول ناكامي تيم ملي ميدانستد. از سوي ديگر از نقش وزارت اطلاعات در اعمال فشار به بازيكنان نام برده مي شد،به ويژه پس از شكست خفت بار از تيم قطر در دوحه.وضعيت سياسي پيرامون تيم ملي به گونه اي حاد بود، كه روزنامه جمهوري اسلامي در مقاله شديدالحني تحت عنوان، گوساله هاي سامري، جناح هاي سياسي و در راس آن نماينده گان مجلس را مورد خطاب قرار داد. به هرحال پس از چهار ماه التهاب و دلهره ، تيم ملي فوتبال ايران به جام جهاني فرانسه را ه يافت.به سبب راه يابي تيم ملي ايران به جام جهاني 1998 فرانسه ، ميليون ها نفر از مردم سراسر ايران به خيابان هاريختند وبار ديگر سرود ايران اي مرز پر گهر طنين انداز كوي و برزن دركشور شد. حماسه اي كه طبق اسناد تاريخ ورزش، فقط پيروزي آلمان در جام جهاني 1954 و آرژانتين در جام جهاني 1986 مكزيك با آن برابري مي كرد. ايران ، قبل از آن كه به فرانسه برود ، در ايتاليا اردو زد .توميسلاو ايويج كروات مربي ايران بود. مربي بزرگ و با دانش. ايران در اردوي ايتاليا دريك مسابقه تداركاتي به مصاف آ.ث روم رفت. آنجا بود كه جنگ نهفته قدرت و روابط كور محفلي در كادر رهبري تيم ملي ايران بر سر تصاحب كرسي مربي گري اشكار شد،و احساسات ناسيوناليستي و توقعات وانتظارات مردم عاشق تيم ملي كشورشان، در يك بازي ناجوانمردانه و توطئه آميز،در بيرون از ميدان مسابقه خدشه دار شد ، طي يك تباني درون گروهي، تيم ملي شكست سختي را پذيرفت و شب هنگام بدون اين كه ايويج شام آخر را سرو كند اخراج شد.
يك هفته بعد از اين واقعه ،ايران به فرانسه رفت تا هم گروه هاي خود را ملاقات كند.آمريكا، آلمان و يوگسلاوي(شقه شده).هم گروهي ايران و آمريكا، بازار مباحث سياسي پيرامون مسابقه اين دو كشور را در دنياي خبر و تفسير گرم كرد. يك سال از رياست جمهوري محمد خاتمي مي گذشت و بيل كلينتون هم در كاخ سفيد بود.پيام هاي غير مستقيم و اظهار نظر هاي ديپلماتيك پيرامون مسابقه ايران و آمريكا از سوي مقامات دو كشور درنزد افكار عمومي رد و بدل مي شد. در فرانسه ابتدا ايران در اولين ديدار ستاره گان يوگسلاوي را ملاقات كرد و پس از نود دقيقه بازي را يك برصفر به حريف اروپائي خود واگذار كرد. پس از آن، روز موعود فرا رسيد. ايران و آمريكا!
فيفا براي آن كه از گزند داوري در امان بماند ، فردي را براي قضاوت اين مسابقه بر گزيد كه كشورش حافظ منافع آمريكا در ايران است، يعني ماير سويسي را! پس از دو دهه ، آتش بسي درحملات و اتهامات خوب يا بد در نزد دو كشور حكمفرما شد و بازيكنان دو تيم با دسته هاي گل و نقل و نبات همديگر در آغوش گرفتند تا داور سويسي با
ايران آمريكا 1998 فرانسه. ديپلماسي فوتبال و آشتي زودگذر!
خيالي راحت سوت بازي را به صدا در آورد.وقتي داور سوت پايان مسابقه را زد، تابلو نشان مي داد كه ايران دو بر يك آمريكا را مغلوب كرده است.در حاليكه در تهران رهبران حكومت خود را متولي اين پيروزي مي دانستند و مردم هم شادماني مي كردند، در كاخ سفيد كلينتون به دنبال تهيه بيانيه اي بود تا اين پيروزي را به ايرانيان تبريك بگويد و از بازي جوانمردانه دو تيم به نيكي ياد كند، فيفا نيز فرصت را غنيمت شمرد و آن را مسابقه قرن و سال ناميد.ايران در آخرين مسابقه ايران ،به ديدار ژرمن ها رفت و هرچه بازيكنان ايران در مقابل ژرمن ها سخاوت و مهرباني نشان دادند و به رسم ايراني تحفه و هدايا به حريف دادند، اما ژرمن ها در عوض ،با دوگل تيم ما را بدرقه ميهن كردند.تا كارنامه ايران با يك پيروزي و دو شكست درفرانسه بسته شود.
ستاره گان پارسي در آلمان مسئوليت سنگيني به عهده دارد، جام جهاني 2006!
اينك تيم ملي فوتبال كشورمان براي سومين بار به جام جهاني مي رود.كمتر از سه هفته ديگر ايران بايد در آلمان به مصاف مكزيك، پرتقال و آنگولابرود.تيم ملي با تمام ستاره گانش به عنوان تيم دوم گروه خود در دور مقدماتي عازم آلمان مي شود. تيمي كه برخلاف گفته هاي مربي و زعماي قوم در چند جبهه با مشكل روبرو است
• آسيب ديده گي تعدادي از بازيكنان كليدي و ترديد در آمادگي به موقع آنان.
• نداشتن مسابقات تداركي مناسب و لازم.
• جوان بودن و نداشتن تجربه تعدادي از بازيكنان.
• فشار سياسي ناشي از جنگ هسته اي و تبليغات منفي بر عليه تيم با توسل به شيوه هاي مختلف، پي آمد نفي اسرائيل و هولوكاست.
• در حاشيه بودن كارشناسان واقعي( نه صدا و سيمائي)و منتقدين از
تيم ملي و مسائل فني و تاكتيكي آن.
• هرج و مرج و جنگ محفلي مستقيم و غير مستقيم ، متوليان فوتبال و ورزش كشور و عوامل بيروني آن در داخل كشور و باران روزانه اتهامات و تهديد ها.
• عدم كارشناسي و تجزيه و تحليل فني و تاكتيكي و مسائل مبرم تيم
توسط كارسناسان، فوتبال نويسان مستقل و عاري از وابستگي به فدراسيون و مربيان صاحب سبك و انديشه، به لحاظ بافت ايده ئو لوژيكي حاكم بر فضاي سياسي جامعه.
• نداشتن نماينده گاني در قلمرو تشكيلاتي،داوري و سازماني در سطح مسابقات جام جهاني.
• بروز عوامل و حوادث بيش بيني نشده فني، فيزيكي ،تاكتيكي و سياسي در طول مسابقات.
فقط در اين ميان يك عامل باقي مي ماند و آن هم غيرت ، فداكاري و تعصب بازيكنان، كه بتوانند اميدواري را در دل ميليون ها ايراني روشن نگهدارند.
كارنامه ايران در سه دوره جام جهاني
1978 / مقدماتي انتخابي آسيا
ايران 3 عربستان سعودي صفر(رياض)
ايران 1 سوريه صفر (دمشق)
ايران 2 عربستان سعودي صفر ( شيراز)
ايران 2 هنگ گنك صفر (هنگ گنك)
دور دوم
ايران صفر كره جنوبي صفر (پوسان)
ايران 1 استراليا صفر(ملبورن)
ايران 1 كويت صفر(تهران)
ايران 2 كره جنوبي 2 (تهران)
ايران 3 هنگ گنك صفر (تهران)
ايران 1 استراليا صفر (تهران)
ايران 2 كويت 1 (كويت)
آرژانتين / گروه د . ايران. هلند.پرو.اسكاتلند.
هلند 3 ايران صفر
پرو 4 ايران 1
ايران 1 اسكاتلند 1
بازيكنان ايران در جام جهاني 1978 . ناصر حجازي.بهرام مودت.عليرضا كربكندي.
حسن نائب آقا.حسن نظري.آندرانيك اسكندريان.جواد اله وردي.محمد شجاعي.
علي پروين.ابراهيم قاسمپور.محمد صادقي.نصراله عبدالهي.حسن گازراني.غفور
جهاني.حسن فركي.ايرج دانائي فرد.بهتاش فريبا.مجيد بشكار.حسن روشن.ناصر
نورائي.علي قشقائيان.حامد تيموري. مربي، حشمت مهاجراني.
جام جهاني 1998 فرانسه.
مقدماتي انتخابي آسيا/ دور اول
ايران 17 مالديو صفر(دمشق)
ايران 7 قرقزيستان صفر(دمشق)
ايران 1 سوريه صفر(دمشق)
ايران 3 قرقزيستان 1 (تهران)
ايران 9 مالديو صفر(تهران)
ايران 2 سوريه2(تهران)
دور دوم
ايران 4 چين 2(داليان،چين)
ايران1عربستان سعودي1(تهران)
ايران 1 كويت 1(كويت)
ايران 3 قطر صفر(تهران)
ايران 4 چين 1(تهران)
ايران صفر عربستان سعودي1 (رياض)
ايران صفر كويت صفر(تهران)
قطر 2 ايران صفر(دوحه)
تك بازي حذفي تيم دوم غرب آسيا با تيم دوم شرق آسيادر (يوهور بهريه مالزي)
ژاپن 3 ايران ( ژاپن به جام جهاني رفت و ايران مجبور بود با قهرمان قاره اقيانوسيه يعني، استراليا ، براي تعيين قهرمان پلي آف، مسابقه دهد.
ايران 1 استراليا1(تهران)
ايران 2 استراليا 2(سيدني) ايران به لحاظ گل زده بيشتر در خانه حريف به جام جهاني
فرانسه صعود كرد.
فرانسه گروه د.ايران.آمريكا.يوگسلاوي.آلمان.
ايران صفر يوگسلاوي 1
ايران 2 آمريكا 1
المان2 ايران صفر
بازيكنان ايران در جام جهاني 1998 فرانسه.احمد رضا عابدزاده.نيما نگيسا. پرويز
برومند.محمد خاكپور.علي اكبر استاد اسدي.مهدي پاشازاده.محمد علي پيرواني.جواد
زرينچه.نادر محمد خاني.نعيم سعدآوي.كريم باقري.حميد استيلي.مهدي مهدوي كيا.
سيروس دين محمدي.مهردادميناوند.عليرضا منصوريان.رضا شاهرودي.خدادعزيزي.
علي دائي.ستار همداني.بهرام سراج.علي لطيفي. مربي.جلال طالبي.كمك مربي
بيژن ذولفقارنسب.
جام جهاني 2006 آلمان/مقدماتي انتخابي آسيا/دور اول
ايران 3 قطر 1(تهران)
ايران 7 لائوس صفر(لائوس)
ايران صفر اردن 1(تهران)
ايران 2 اردن صفر(امان)
ايران 3 قطر 2 (دوحه)
ايران 7 لائوس صفر(تهران)
دور دوم
ايران صفر بحرين صفر(منامه)
ايران 2 ژاپن 1(تهران)
ايران2كره شمالي صفر(پيونك يانك)
ايران 1 كره شمالي صفر (تهران)
ايران 1 بحرين صفر(تهران)
ايران 1 ژاپن 2(توكيو)
ايران بعد از پيروزي مقابل بحرين در تهران به جام جهاني صعود كرد. بازي آخر در مقابل ژاپن، براي هر دو تيم جنبه تشريفاتي داشت.
جام جهاني آلمان2006. گروه د. ايران. پرتقال. مكزيك.آنگولا.
برنامه مسابقات ايران
يكشنبه 11 ژوئن.ايران.مكزيك. نورنبرگ .
شنبه 17 ژوئن. ايران.پرتقال. فرانكفورت
چهارشنبه 21 ژوئن. ايران.آنگولا .لايپزيك.
بازيكنان ايران در جام جهاني 2006 آلمان.ابراهيم ميرزاپور.وحيد طالب لو.حسن
رود باريان.يحيي گل محمدي.امير حسين صادقي.محمد نصرتي.ستارزارع.حسن كعبي.
رحمان رضائي. سهراب بختياريزاده .مهدي مهدوي كيا.جواد نكو نام.علي كريمي.جواد كاظميان. مهرزاد معدنچي. فريدون زندي.آندرانيك تيموريان. علي دائي .مسعود شجاعي.آرش برهاني. رضا عنايتي. وحيد هاشميان.رسول خطيبي.مربي.برانكو ايوانكويج.مدير فني،همايون شاهرخي.كمك مربي، حسين فركي.