مقتدي صدر روحاني جوان شيعه و يكي از سرسختترين مخالفان شوراي حكومت انتقالي در عراق ، روز جمعه گذشته اعضاي كابينه دولت موازي خود را اعلام نمود. از ميان وزارتخانههاي معرفي شده از سوي وي، وزارتخانه هاي امور خارجه، دادگستري، اوقاف ، كشور و وزارت امر به معروف و نهي از منكر بيش از سايرين به چشم ميخورد. او همچنين درخواست كرد در روز تولد دوازدهمين امام شيعيان در روز يكشنبه ( فردا ) مردم به نشانه موافقت با اين دولت ، راه پيمائي مسالمتآميزي انجام دهند. اين راهپيمائي به زعم اين فعال تندرو سياسي به مثابه رأيگيري و انتخابات به حساب ميآيد و با حضور مردم كابينه وي مشروعيت خواهد يافت.
اكنون به نظر ميرسد كه روشهاي مبارزه مقتدي صدر با نيروهاي ائتلاف به مراحل باريكي رسيده است. هفته گذشته بعد از اينكه خطيب نماز جمعه در شهرك « الصدر »، امريكائيهاي حاضر در عراق را نجس خواند و مردم را تحريك به جلوگيري از ورود آنها به محلات خود كرد، درگيريهاي پراكندهاي ميان شيعيان و اين نيروها بوجود آمد. بدنبال آن در روز دوشنبه گذشته نيروهاي امريكائي دو تن از خطيبان تندرو و نزديكان مقتدي صدر بنامهاي مؤيد خزرجي و جليل شمري را بازداشت كردند. در پي اين رويداد هواداران مقتدي صدر راهپيمائي وسيعي در غرب بغداد به راه انداختند كه به خشونت انجاميد. دو روز بعد از اين درگيريها ، مركز پليس شهرك « الصدر» مورد تهاجم يك عمليات انتحاري قرار گرفت و نُه نفر از نيروهاي پليس و مردم عادي به قتل رسيدند. واكنش امريكائيها به اين حادثه منجر به كشته شدن دو نفر از كاركنان دفتر مقتدي صدر در منطقه شرق پايتخت عراق شد.
اگر اين درگيريها را به مثابه عمليات خشونتآميز برنامه ريزي شده ميان نيروهاي امريكائي و هواداران مقتدي صدر تلقي كنيم، ميتوانيم به اين نتيجه برسيم كه در كنار مثلث سني ، اين اولين بار است كه گروههائي از شيعيان عملاً بصورت قهريه با نيروهاي اشغالگر درگير ميشوند و در نوع خود ميتواند دائره مرگ سربازان امريكائي را توسعه دهد. اعلام فارغالتحصيلي بخشي از سپاهيان « جيش المهدي » و به دنبال آن آشكار شدن نيات واقعي مقتدي صدر در ايجاد دولتي موازي با نمايندگان شوراي حكومت انتقالي در كابينه فعلي عراق، علائمي از استمرار اين خشونتها و كشمكشها دارد.
از سوي ديگر ممكن است آنچه كه در طول هفته گذشته در شهرك الصدر و ميان هواداران مقتدي اتفاق افتاد ، رويدادهاي موقتي است كه تحت تأثير دو عامل سفر عبدالعزيز حكيم يكي از اعضاي شوراي حكومت انتقالي عراق و رهبر گروه شيعه رقيب مقتدي صدر به ايران و حمله اسرائيل به سوريه باشد. از نظر مقتدي صدر بالا بردن زبانه آتش درگيري ميان شيعيان و نيروهاي امريكائي ميتواند سفر حكيم به ايران را تحت الشعاع قرار دهد كه اين فرد تلاش كرد نقش واسطهاي ميان دولت خاتمي رئيس جمهور و پل برمر حاكم مدني عراق ايفا نموده، عاملي براي نزديكي اين دو شود. اما از يك زاويه ديگر، مقتدي صدر ميتواند اهرم فشاري در دست سوريه و حزبالله لبنان ( گروه همپيمان سوريه در لبنان كه حوادث اخير آنها را بسيار نزديك به هم كرده است ) باشد تا به موازات افزايش فشار اسرائيل بر سوريه، فشار خود بر نيروهاي امريكائي در عراق را افزايش دهد. نبايد فراموش كرد كه مقتدي صدر در ماه هاي گذشته درخواستهائي مبني بر ديدار با مسؤولان سوريه داشته و از طريق دوست جديد خود، احمد الكبيسي عمليات وسيعي را براي پيوند زدن نيروهاي داخلي و خارجي مخالف وجود امريكا در عراق انجام داده است. در جهت مقابل ، سوريها نيز بدشان نميآيد كه گروههاي سازمان يافتهاي در داخل عراق داشته باشند تا از اين طريق معادله فشار ميان مقتدي صدر و امريكا از يك طرف و ميان خود و اسرائيل از طرف ديگر را برابر كنند.
با اين وجود حوادث اخير تحت هر عاملي كه باشد، پيامدهاي عملي آن و تشكيل كابينه از سوي مقتدي صدر خشونت ها را تداوم خواهد داد ، مخصوصاً كه يكي از وزارتخانهها بنام امر به معروف و نهي از منكر است تا از اين طريق عراق دومين كشوري شود كه بعد از حكومت طالبان در افغانستان صاحب چنين وزارتخانهاي ميشود كه نه فقط با امريكائيها درگير خواهد بود، بلكه با خود مردم عراق نيز برخوردهاي وسيعي خواهد داشت.