در حالي كه عراق تا پايان سال 2003 به عنوان بزرگ ترين منطقه آزاد تجاري جهان شناخته شده و پيش بيني مي شود اين شرايط در سال 2004 ميلادي هم تمديد شود، صنعت خودروسازي ايران كمترين اميدي را براي حضور در اين بازار دارد.
دولت منتخب شوراي حكومتي عراق اعلام كرده كه تا پايان سال 2003 ورود و خروج هر كالايي بدون كمترين عوارض و تعرفه هاي گمركي آزاد است و اين فرآيند كوچك ترين سيستم كاغذبازي هم ندارد. برخي از كارشناسان نيز بر اين باورند كه شرايط موجود در سال 2004 ميلادي نيز تمديد خواهد شد.
در حال حاضر ترافيك شديد در تمامي مبادي ورودي به شهرها و به ويژه بغداد وجود دارد و اين ترافيك هر روز هم گسترده تر مي شود. مهم ترين دليل آن نيز ورود تعداد بسيار زيادي انواع خودرو به اين كشور و به ويژه بغداد است. خودروهايي با پلاك هايي از اردن، كويت، عربستان سعودي و پلاك هاي موقت. عراقي هايي كه سال ها بود به دليل خشونت ناشي از حكومت صدام از كشور خود گريخته بودند، اينك روانه عراق شده اند. همه آنها با خود دلار پرارزش و با قدرت خريد بالا، تجهيزات پيشرفته مناسب با كار و حرفه خود و همچنين خودروهاي مدل بالا آورده اند. اين را در هر خياباني مي توان ديد. صرافي هايي كه در سر هر كوچه و خيابان تا زماني كه امنيت آنها تامين شده است باز هستند و خودروهاي مدل بالايي كه ساعت ها در صف خريد بنزين دولتي به ليتر 15 تومان، متر به متر جلو مي روند.
در بازاري كه BMW مدل 1998 به قيمت چهارهزار دلار، فولكس واگن مدل 1999 حدود دوهزار دلار، تويوتاي ژاپن مدل 2000 به قيمت سه هزار دلار و اوپل مدل 93 و 94 به قسمت 2500 دلار خريد و فروش مي شود، جايي براي خودروهاي ساخت ايران وجود ندارد. اگر چه آنها اظهار مي كنند كه توانايي ساخت و توليد انبوه مدل هاي جديد از خودروهاي اروپايي را با كمك و شراكت توليدكنندگان اروپايي دارند. اما واقعيت اين است كه قيمت هاي بسيار بالا و كيفيت غيرقابل رقابت با انواع خودروهاي خارجي جايي براي حضور توليدات ايراني در اين بازار نگذاشته است.
البته مي توان در بين جاده هايي كه به سمت مرزهاي شرقي عراق پيش مي روند هراز چندگاهي خودروهاي وانت نيسان ساخت ايران را ديد. اما آنها يا ايراني هايي هستند كه براي آوردن كمك هاي بين المللي از ايران آمده اند و يا عراقي هايي كه از ايران آمده اند براي اطمينان از بهبود شرايط تا بازگردند و خانواده را با خود بياورند.
اين روزها در عراق يكي از شغل هاي پردرآمد خريد و فروش خودرو است. تقريبا از هر 10 عراقي دو نفر روز خود را در يكي از اين نمايشگاه هاي معامله خودرو به شب مي رسانند.
خيابان منصور هم در زمان صدام و هم اينك بهترين و شيك ترين خيابان بغداد شناخته مي شود. اكثر مردم پولدار بغداد در اطراف اين خيابان زندگي مي كنند و لوكس ترين خودروهاي ارزان قيمت را هم مي توان در اين خيابان ديد.
محمدصالح حميد 35 ساله كه در يكي از نمايشگاه هاي خودرو خيابان منصور كار مي كند، مي گويد: هر عراقي بستگاني دارند كه يا در اروپا و آمريكا زندگي مي كنند و يا در كشورهاي حاشيه خليج فارس و ايران. حالا و پس از صدام همه آنها راهي عراق و بغداد شده اند و البته با يك خودروي مدل بالاي ژاپني و آمريكايي.
امروزه بزرگ ترين معضل شهر بغداد ترافيك، نبود پليس راهنمايي و رانندگي به اندازه كافي و كار نكردن هيچ كدام از چراغ هاي راهنمايي به دليل نبود برق در خيابان هاست. در گرماي تمام نشدني آخرين روزهاي مهر ماه گاه تا بيش از 15 دقيقه در پشت يك چراغ راهنمايي كه كار نمي كند گرفتار مي شويد و بايد منتظر بود تا چند نفر از رانندگان خودشان پياده شوند و كمك كنند تا ترافيك روان شود.
بدترين مسير ترافيكي در مسيرهاي جنوبي بغداد به طرف شهرهاي كربلا و نجف است. در اينجا آمريكايي ها يك پل مهم را در زمان جنگ بمباران كرده اند و حالا بخشي از آن پل را كه تخريب شده با يك پل فلزي ترميم كرده اند. اما با عرض بسيار كم كه تنها يك خودرو مي تواند عبور كند. هر كس مي خواهد به طرف جنوب برود بايد يك ساعت بيش از زمان معمول هميشه راه بيفتد.
خودروهايي با فرمان در سمت راست در ميان خودروهاي ديگر از ميان گرد و غبار رد مي شوند تا زودتر از پل عبور كنند. كاميون هاي مملو از بار و يكي دو تانك غول پيكر آمريكايي كه در وسط جاده متوقف شده اند و چند سرباز در پشت تيربارهاي آن آماده عمل هستند به اين پيچيدگي مي افزايند.