آزادى ليلا زانا، فعال حقوق بشر كرد، بامداد

ليلا زانا در كنار سليم ساداك، سمت چپ، دو زندانى سياسى آزاد شده در تركيه

روز چهارشنبه نهم ژوئن سياستمدار زن كرد فعال حقوق بشر اهل تركيه خانم ليلا زانا پس از ده سال حبس از زندان آزاد شد. حكم آزادى زانا را بالاترين مرجع قضايى در آنكارا صادر كرد. زانا پس از آزادى خود كردها و تركها را به تفاهم با هم فراخواند. وى در برابر ژورناليستها در آنكارا گفت ما وارد دوره اى جديد مى شويم. زانا گفت مايل نيست آتش دردها و جدالهاى قديم را دوباره برافروزد. آزاد كردن زانا به منزله مرحله اى است جديد در روابط ميان دولت تركيه و اقليت كرد اين كشور.

روز چهارشنبه صدها كرد در برابر زندان آنكارا تجمع كرده بودند. آنها در دستهايشان گل سرخ داشتند و انگشتانشان را به نشانه پيروزى بالا مى بردند. بسيارى از آنان از شادى مى رقصيدند و آواز مى خواندند. از جمله شعارهاى حاضران اين بود كه “زانا، خلق كرد به تو افتخار مى كند”.

ده سال طول كشيد تا دادگسترى تركيه ليلا زانا را كه به نماد جنبش كردها تبديل شده است، آزاد كند. البته هنوز هم محكوميت او لغو نشده است، بلكه وى تنها تا زمان برگزارى دادگاه بعدى و صدور حكم جديد آزاد شده است.

ليلا زانا كه در سال ۱۹۹۰ به نمايندگى مجلس تركيه انتخاب شده بود، با سخن گفتن ناگهانى به زبان كردى در مجلس تركيه موجب پديدارى بلوايى شد. مصونيت سياسى او و يكى از همكارانش را گرفتند و آنها را به اتهام آنكه پشتيبان حزب كارگران كردستان بوده اند، محكوم كردند.

اما پارلمان اروپا به ليلا زانا جايزه اى اهدا كرد و دادگاه بين المللى حقوق بشر به حكم دادگاه تركيه انتقاد كرد. با اين همه در ماه آوريل گذشته بود كه دادگاهى امنيتى در تركيه بار ديگر حكم پانزده سال زندان را براى زانا تاييد كرد. اما اين بار ديوان عالى اين كشور موقتا با آزادى زانا موافقت كرده است.

وزير دادگسترى تركيه از صدور اين حكم اظهار خشنودى كرد و گفت كه اين راى كمك مى كند تا تركيه بتواند سريعتر به اتحاديه اروپا بپيوندد. ليلا زانا نيز از آشتى سخن گفت و از اينكه تلخيها بايست به گذشته سپرده شود.

ليلا زانا گفت: “در اين مرحله، در اين كشور دوره اى جديد آغاز گشته است، برگى جديد ورق خورده است، كه در آن برادرى مى تواند هنوز قوى تر شود. كردها و تركها، عربها و لازها مى توانند همه با هم و نيز با همسايگان خود وحدت كنند.”

روز چهارشنبه تلويزيون دولتى تركيه براى نخستين بار برنامه كردى پخش كرد و بدين ترتيب قانونى را كه سالهاست تصويب شده است، در عمل اجرا كرد. سياستمداران اروپايى، از جمله در برلين و بروكسل، از اين كار استقبال كردند.

همان طور كه گفته شد آزادى ليلا زانا تنها تا هنگام تشكيل دادگاه بعدى و صدور حكم در آن دادگاه است. و البته كسى گمان نمى كند كه بار ديگر او را دستگير كنند.