البياتي، معاون وزيرخارجه عراق: نمي‌‏گذاريم همسايگان، نيرو به عراق اعزام کنند، ايلنا

دکتر حامد البياتي که در حال حاضر معاونت وزارت‌‏خارجه دولت انتقالي عراق را بر عهده دارد تا پيش از حمله آمريکا و انگليس به عراق، نمايندگي گروه شيعي مجلس اعلاي انقلاب اسلامي در لندن را بر عهده داشت.
وي اين روزها به همراه يک هيأت بلندپايه عراقي که شامل صدها تن از تجار و بازرگانان اين کشور است به تهران آمده تا پيام وزارت خارجه اين کشور را که شامل ابراز دوستي و محبت دولت عراق خطاب به ايران است به مقامات ايراني تقديم کند.
البياتي اگر چه ظاهري جدي دارد اما با آرامش و صميميت خاصي به سؤالات پاسخ مي‌‏دهد.
ــــــــــــــــــــ

تعدادي از مقامات عراق، کشورهاي همسايه را به حمايت از تروريست‌‏ها متهم کرده‌‏اند که مرز را براي ورود آنها به عراق باز گذاشته‌‏اند. آيا چنين مطلبي صحت دارد؟ چه تعدادي از تروريست‌‏هايي که دستگير کرده‌‏ايد از کشورهاي همسايه عراق بوده‌‏اند؟
ما افراد مختلفي با مليتهاي مختلف دستگير کرده‌‏ايم تعدادي از آنها اردني، سوري، سوداني و حتي چچني هستند؛ اين تروريست‌‏ها از قسمت‌‏هاي مختلف جهان وارد عراق شده‌‏اند.

پس چرا برخي مقامات عراق ادعا کرده‌‏اند که تعدادي ايراني نيز در اين ارتباط دستگير شده‌‏اند...
تأکيد مي‌‏کنم که من تا اين لحظه چيزي در مورد دستگيري افراد ايراني نديده و نشنيده‌‏ام.

چرا با وجود نيروهاي امنيتي عراق و مأموران اطلاعاتي، هنوز مرزهاي عراق کنترل نمي‌‏شود؟ مشکل آمريکا کجاست که با وجود در دست‌‏داشتن تجهيزات پيشرفته نمي‌‏تواند مرزهاي عراق را کنترل کند؟
نيروهاي نظامي عراق، مسؤول مرزها نيستند. اين کار بايد توسط نيروهاي پليس مرزي صورت بگيرد. در زمان حمله آمريکا به عراق، آنها نتوانستند بعضي از پايگاه‌‏ها را تحت تسلط خود قرار دهند و اين باعث شد تسليحات به دست مردم عراق بيافتد و ناامني ايجاد شود. در حال حاضر هم اين تسليحات فروخته مي شود و تروريست‌‏ها به راحتي مي‌‏توانند آنها را تهيه کنند.

سرمايه‌‏اي که براي گروه‌‏هاي تروريستي در عراق فرستاده مي‌‏شود از کجا و کدام کشورها تأمين مي‌‏شود؟
من نمي‌‏توانم اسم کشورها را بياورم و از آنها نام ببرم، ولي اين پول از جاهاي مختلف براي آنها فرستاده مي‌‏شود و اين امر اين امکان را به آنها مي‌‏دهد که هر چيزي را که مي‌‏خواهند به راحتي تهيه کنند.

هدف اين کشورها از بي‌‏ثبات کردن اوضاع عراق چيست؟ آيا بي‌‏ثباتي در عراق به ضرر منطقه نيست؟
بعضي‌‏ها خواهان ثبات عراق نيستند. آنها نمي‌‏خواهند عراق دموکرات را ببينند. آنها خواهان تغيير حکومت در عراق نيستند. آنها با لطمه‌‏زدن به ثبات و امنيت عراق، وضعيت را وخيم‌‏تر مي‌‏کنند و انگيزه خاصي پشت اين اقدامات تروريستي وجود دارد.

در شرايط کنوني عراق، اجلاس ملي تا چه اندازه‌‏اي مي‌‏تواند نماينده گروه‌‏هاي مختلف در عراق باشد؟
ما تلاش کرديم که همه گروه‌‏ها در اين اجلاس شرکت کنند و از همه دعوت کرديم. اما بعضي از گروه‌‏ها تصميم گرفته‌‏اند که در اين نشست شرکت نکنند. سازمان‌‏ملل‌‏متحد اين اجلاس را تا دو هفته به تعويق انداخت تا راهي براي مذاکره با اين گروه‌‏ها بيايد يا کنفرانس را بايکوت کند. به نظر ما اين روش مذاکره، فرصت را براي همه فراهم مي‌‏کند تا در اين نشست شرکت کنند. اما بعضي از مردم از گوش‌‏دادن به آنها خودداري مي‌‏کنند.

آيا سيد مقتدا صدر نيز در اين اجلاس شرکت مي‌‏کند؟
از طيف صدري‌‏ها نيز دعوت به عمل آمده است اما نمي‌‏دانيم که آيا آنها در اين نشست حضور خواهند يافت يا نه.

آمريکا هدف خود از حمله به عراق را آزادسازي اين کشور از ديکتاتوري صدام و تزريق دموکراسي به آن اعلام کرده اما عراق، جامعه متمدن و ساختار زيربنايي اجتماعي لازم براي ايجاد دموکراسي را ندارد. عراق حتي گروه‌‏‏هاي غيردولتي و اجتماعي ندارد و در عوض متشکل از قبايل مختلف است. حال شما چگونه مي‌‏خواهيد در کشوري که مردمش در 30 تا 40 سال حکومت ديکتاتوري، حق ابراز عقيده نداشته‌‏اند، دموکراسي ايجاد کنيد؟ آيا اين کار مشکل نيست؟
ما در آغاز قرن بيستم دموکراسي داشته‌‏ايم .از سال1921 تا 1958...

اما اين مربوط به نسل گذشته است و همه افراد آن نسل هم مرده‌‏اند. الآن چطور مي‌‏خواهيد اين‌‏کار را انجام دهيد؟
بسياري از مردم ما معتقدند که مي‌‏توانند در عراق داراي دموکراسي يا حکومت دموکراتيک زندگي کنند. من معتقدم مردم ما متمدن هستند. ما اميدواريم که به اين آرزوي بزرگ دست پيدا کنيم.

اگر افراد منتخب قصد داشته باشند دموکراسي از نوع دموکراسي حاکم بر ايران ايجاد کند؛ به نظر شما آيا جامعه جهاني و آمريکا اجازه چنين کاري را به آنها مي‌‏دهند؟
حکومت آينده عراق نه از نوع جمهوري اسلامي مشابه ايران خواهد بود و نه مانند ليبرال‌‏دموکراسي‌‏هاي غربي؛ بلکه ما سعي داريم تلفيقي از اين دو را با توجه به تنوع ساختاري جانب عراق ايجاد کنيم.

نقش مجلس اعلاي انقلاب اسلامي به‌‏عنوان يک گروه شيعي در نظام در آينده عراق چيست؟
مجلس اعلا با ايجاد دموکراسي موافق است و عقايد اسلام را نيز محترم مي‌‏شمارد. مجلس اعلا به عنوان بخشي از دولت جديد، در آينده عراق نقش خواهد داشت.

آيا حاکم‌‏شدن سکولار دموکراسي بر عراق، از نظر مجلس اعلا قابل‌‏پذيرش است؟
گفتم‌‏؛ نه سکولار دموکراسي و نه جمهوري‌‏اسلامي؛ بلکه چيزي ميان اين دو را مي‌‏پذيريم. اين نوع دموکراسي، دين اسلام را محترم مي‌‏شمارد. اين طور بگويم که اسلام، ديني دولتي است و در ايران، قانون رسمي محسوب مي‌‏شود ولي در عراق تنها اگر کسي با اسلام مخالفت کند، پذيرفته نمي‌‏شود. بنابراين، حکومت آينده عراق مبتني بر سکولار دموکراسي نيست.

حمله صدام به ايران، جزء ليست اتهامات وي در دادخواست قاضي نبود؛ چرا؟
چون اين، اولين جلسه محاکمه صدام بود و در آن، فقط تعدادي از اتهامات به وي تفهيم اتهام شد و ساير اتهاماتش در جلسه‌‏هاي بعدي بيان خواهد شد.

پس چرا اتهام حمله صدام به کويت در ليست دادخواست جلسه اول قرار داشت؟
عقيده من اين است که اتهاماتي که از نظر قوانين بين‌‏المللي قابل طرح بود در جلسه اول مطرح شد و مابقي در جلسه هاي ديگر مطرح خواهد شد.

آيا گروه‌‏هاي مستقل؛ به‌‏عنوان مثال، مجروحان جنگي ايران که شيميايي شده و يا دچار قطع عضو شده‌‏اند مي‌‏‏توانند در دادگاه علني صدام شرکت کنند يا طرح شکايت فقط مختص دولت‌‏هاست؟
اين، يک مسأله حقوقي است که بايد در مورد آن تصميم‌‏گيري شود و من پاسخي براي اين سؤال ندارم؛ اما مي‌‏دانم که گروه‌‏هاي شاکي هم مي‌‏توانند شکايت‌‏شان را عليه صدام در ادگاه مطرح کنند.

خبري در شماره دوشنبه روزنامه الشرق‌‏الاوسط آمده بود مبني بر اينکه يکي از معاونان هوشيار زيباري، وزير خارجه عراق که رابطه خوبي با ايران داشته از همراهي با وي در سفرهاي خارجي، منع شده است؛ آيا قرار است شخص خاصي جاي وي را بگيرد؟ ضمن اينکه گفته شده اين موضوع در مورد افراد ديگر نيز صدق مي‌‏کند.
وقتي که وزيرخارجه، سفر مي‌‏کند لزومي ندارد که معاوني هم حتماً همراهش باشد. اما چنين خبري صحت ندارد و تمامي معاونان، به کار خود ادمه مي‌‏دهند.

مسأله‌‏اي که باعث نگراني ايران شده، استقرار گروهک منافقين در عراق است که هم از طرف سازمان‌‏ملل‌‏متحد و هم از طرف ايران و آمريکا، به‌‏عنوان گروهي تروريستي شناخته شده‌‏ اما اين گروه همچنان در عراق به سر مي‌‏برد و دولت جديد عراق هم نه آنها را اخراج مي‌‏کند و نه آنها را به دادگاه بين‌‏المللي و يا ايران تحويل مي‌‏دهد؛ آمريکا هم با استناد به کنوانسيون ژنو، آنها را تحت حفاظت خو.د قرار داده و همين امر باعث شده آنها از دادگاه بين‌‏المللي درخواست کمک کنند؛ زيرا اولاً اين گروه از متحدان صدام بوده‌‏اند و ثانياً در جريان انتفاضه کردهاي زيادي را به قتل رساندند چگونه شما اين تفاوت بين عمل و رفتار را حل مي‌‏کنيد؟

نه‌‏تنها به عقيده ايراني‌‏ها بلکه به عقيده ما هم گروه منافقين يک گروه تروريستي است؛ آنها نه‌‏تنها مرتکب قتل کردها بلکه شيعه‌‏ها هم شده‌‏اند؛ بنابراين سياست ما اين است که با اين گروه، برخورد کنيم؛ در حال حاضر صليب‌‏سرخ بين‌‏الملل از اين گروه محافظت مي‌‏کنند و در پي يافتن راهي هستند تا آنها را از عراق خارج کنند.

ايران اکنون آماده پذيرش آنهاست اما ارودگاه‌‏هاي آنها توسط نيروهاي آمريکايي و محافظان خودشان کنترل مي‌‏شود و اجازه نمي‌‏دهند حتي يک‌‏نفر از اين اردوگاه خارج شود تا بتواند خود را به سفارت ايران معرفي کند؛ اين موضوعي است که دولت عراق، بايد شرايط را براي آن مهيا کند. آنها بايد حق خروج از اردوگاه را داشته باشند تا بتوانند به سفارت ايران مراجعه کنند چون خيلي از آنها مايل هستند به ايران بازگردند...
در حال حاضر اعضاي کميته بين‌‏الملليصليب سرخ به آنها دسترسي دارند؛ آنها با اعضاي اين گروه، گفت‌‏وگو مي‌‏کنند و اگر شخصي مايل باشد به ايران برگردد آنها از وي محافظت خواهند کرد.

پس آنها مي‌‏توانند از اردوگاه خارج شوند، به بغداد بيايند و مستقيماً با مقامات گفت‌‏وگو کنند؟
به نظر من؛ گفت‌‏وگوي آنها با اعضاي صليب سرخ بين‌‏الملل، بهترين روش است؛ ما زندانيان مختلفي در عراق داريم و مي‌‏خواهيم مطمئن شويم که با آنها مصاحبه شده و عقايدشان را آزادانه بيان کرده‌‏اند. بايد صليب سرخ هم از نيت و هدف آنها با خبر شود تا بعد بتوانيم تصميم بگيريم که چه کاري براي آنها انجام دهيم.

پس نقش آمريکا چيست؟ زيرا در واقع آمريکايي‌‏ها اردوگاه‌‏هاي آنان را کنترل مي‌‏کنند؛
عراق و دولت عراق هرگز نمي‌‏پذيرند که عراق پايگاهي براي گروه‌‏هاي تروريستي باشد و اين مطمئناً جزء سياست‌‏هاي ماست.

نظر شما در مورد پيشنهاد عربستان‌‏سعودي مبني بر اعزام نيروهاي حافظ صلح اسلامي به عراق چيست؟
اين پيشنهاد عربستان‌‏سعودي بود که دولت عراق بايد در خصوص آن تصميم‌‏گيري کند. هر چند ما اجازه نمي‌‏دهيم که هيچ يک از کشورهاي همسايه، نيروي نظامي به عراق اعزام کند؛ اگر ما نيروهاي نظامي را از کشورهاي همسايه بپذيريم اين باعث خجالت است زيرا عراق به‌‏وسيله دولت‌‏هاي ديگر تحقير خواهد شد.

از اينکه وقت خود را در اختيار ايلنا قرار داديد متشکريم.