ايران و دکترين مورد علاقه بوش، مهران قاسمی، شرق

در ماه اوت سال جاری ميلادی انتشار اخباری مبنی بر انتقال اسناد طبقه بندی شده مرتبط با سياست های ايالات متحده در قبال ايران به کميته روابط عمومی اسرائيل- آمريکا يا آيپک، موجی از حيرت را در ميان سياستمداران و حتی شهروندان عادی اين کشور ايجاد کرد.
اين اسناد که پيش نويس طرح پيشنهادی به رئيس جمهوری ايالات متحده برای اتخاذ رويکردی شديدتر در قبال ايران محسوب می شدند، زير نظر داگلاس فيث مرد شماره ۳ پنتاگون جمع آوری و تدوين شده بودند.
عامل انتقال اين اسناد نيز «لاورنس فرانکلين» از دستياران ارشد و مورد اعتماد فيث بود.
رسوايی انتقال اسناد طبقه بندی شده ايالات متحده به آيپک، از نظر کارشناسان سياسی اين کشور دو موضوع عمده را مطرح می کرد، دو موضوعی که هر يک به شدت می توانست باعث نگرانی محافل سياسی داخل و يا خارج آمريکا شود. موضوع نخست اين بود که سياست خارجی ايالات متحده در بخش خاورميانه عملاً زير نظر ايدئولوگ های وابسته به طيف محافظه کاران نوين و در وزارت دفاع اين کشور- و نه وزارت امور خارجه- تعيين می شود و موضوع دوم اينکه سياست خارجی ايالات متحده در خاورميانه از همراستايی و هماهنگی غير قابل انکاری با سياست های تندرويان اسرائيلی- که از متحدين نزديک محافظه کاران نوين آمريکا محسوب می شوند- برخوردار است.
داگلاس فيث، که بخش زير نظر او هم چنان به رغم اين رسوايی مسئوليت تدوين سياست خارجی ايالات متحده در ارتباط با خاورميانه را برعهده دارد، در تعيين سياست های در نظر اسرائيل از همراهی شبکه ای از نهاد های سياسی متعلق به محافظه کاران نوين، گروه های فشار و مراکز مطالعاتی برخوردار است. اين مراکز و گروه های شامل موسسه يهودی مسائل امنيت ملی يا «جينسا»، موسسه مطالعات پيشرفته استراتژيک و سياسی (IASPS)، مرکز سياست های امنيتی (CSP) و سازمان صهيونيستی آمريکا (ZOA) می شوند. فيث از ارتباطی بسيار نزديک با تمامی اين سازمان ها و گروه ها برخوردار است.
• پنتاگون و خاورميانه
در ماه های پس از ۱۱ سپتامبر، محافظه کاران نوين وزارت دفاع آمريکا به جای تکيه بر اطلاعات سازمان سيا و يا حتی آژانس اطلاعات دفاعی پنتاگون در مورد ارتباط عراق با گروه های تروريستی و يا احتمال دستيابی اين کشور به تسليحات کشتار جمعی، يک گروه اطلاعاتی ويژه را تحت عنوان «اداره طرح های ويژه» يا (OSP) شکل دادند. موسسان اين اداره، داگلاس فيث و پل ولفوويتس- مرد شماره دو پنتاگون و معاون وزير دفاع اين کشور- از جمله افرادی محسوب می شوند که به گفته تحليلگران سياسی آمريکا هرگز بر تمايل خود مبنی بر باز سامان دهی منطقه خاورميانه سرپوش نگذاشته اند.
با تاسيس اين اداره، فيث که علاقه ای به استفاده از اطلاعات تهيه شده توسط سيا نداشت، ترجيح داد به اطلاعاتی تکيه کند که توسط احمد چلبی، تبعيدی عراقی که رهبری کنگره ملی عراق را برعهده داشت، در اختيار او گذاشته می شد. کنگره ملی عراق در سال ۱۹۹۸ با حمايت گروه های وابسته به طيف محافظه کاران نوين برای تحت الشعاع قرار دادن ساير گروه های معارض عراقی شکل گرفت. گروه های حامی کنگره ملی عراق شامل آيپک، مرکز سياست های امنيتی و پروژه قرن جديد آمريکا (PNAC) می شدند.
همزمان با نخستين تماس چلبی و همراهان او با فيث، به گفته ژنرال کارن وياکوفسکی، از افسران ارشد پنتاگون که مدت ها در خاور نزديک و آسيای جنوبی تحت نظارت فيث به فعاليت مشغول بوده است، جمعی از مقامات اسرائيلی به مرد شماره سه پنتاگون اطمينان دادند که چلبی نه تنها شخصی قابل اعتماد بلکه می تواند دلايل لازم برای تحقق رويای ديرينه آنها يعنی بازساماندهی خاورميانه را فراهم کند. تندرويان اسرائيلی نيز همانند محافظه کاران نوين آمريکا به اين باور رسيده اند که امنيت اسرائيل در دراز مدت، تنها با بازساماندهی خاورميانه- حتی با اعمال فشار نظامی از سوی اسرائيل يا ايالات متحده، امکان پذير است.
شواهد به دست آمده، اکنون حاکی از آن است که فيث در همان حال که سرگرم يافتن توجيهاتی برای موجه ساختن حمله به عراق بود، استراتژی آتی ايالات متحده را در راستای برخورد با ايران بر مبنای دکترين مورد علاقه بوش، حمله پيشگيرانه و حمايت از ايرانيان ناراضی در تبعيد، طرح ريزی می کرد.
طراحی اين استراتژی به صورت مخفيانه، تنها با رسوايی انتقال اسناد طبقه بندی شده پنتاگون به آيپک و به دنبال آن مقامات اسرائيلی افشا گرديد. بدين ترتيب فيث عملاً امکان تکميل استراتژی خود را نيافت.
• عمليات پنهان
تدوين مخفيانه اين استراتژی اکنون از جمله موضوعاتی است که پليس فدرال آمريکا، کميته قضايی کنگره و کميته اطلاعات سنا سرگرم بررسی آن است. دولت بوش و محافظه کاران نوين حامی وی برای جلوگيری از اثرات سوء افشای اين عمليات پنهان موفق شده اند تحقيقات را تا پس از برگزاری انتخابات دوم نوامبر به تعويق بيندازند. فيث در طول اين دوران بدون اطلاع سازمان سيا يا وزارت امور خارجه آمريکا، سرگرم انجام فعاليت هايی غير قانونی بوده است، فعاليت هايی که تنها در چارچوب اختيارات اين دو نهاد می گنجد. داگلاس فيث ظرف سه سال گذشته مجموعه ملاقات های سری را در واشينگتن، رم و پاريس ترتيب داد. در اين ملاقات ها اعضای ارشد اداره سياستگزاری پنتاگون _ که تحت نظارت مستقيم او فعاليت می کنند _ مشاورين وزير دفاع آمريکا شامل لاورنس فرانکلين، هارولد رود، و مايکل لدين، يک قاچاقچی اسلحه ايرانی به نام منوچهر قربانی فر، احمد چلبی، مقامات اطلاعاتی ايتاليا و اسرائيل حضور داشتند.
فرانکلين از جمله کارشناسان ايران است که توسط فيث از آژانس اطلاعات دفاعی به اداره طرح های ويژه منتقل شد. او در سه سال گذشته ملاقات های متعددی با نائور گيلون، مسئول دپارتمان سياسی سفارت اسرائيل در واشينگتن برگزار کرده است. به اعتراف مقامات اطلاعاتی آمريکا، فرانکلين در جريان يکی از اين ملاقات ها پيشنهاد انتقال طرح پيشنهادی به رئيس جمهور در مورد برخورد شديدتر با ايران را مطرح می کند، پيشنهادی که با استقبال گرم مقامات اسرائيلی روبه رو می شود.
واحد ضدجاسوسی پليس فدرال آمريکا می گويد که بيش از دو سال ملاقات های فرانکلين با مقامات اسرائيلی و اعضای آيپک را تحت نظر گرفته بوده است. بازرسان اف بی آی اکنون به استناد شواهد متعدد معتقدند که اين طرح توسط يکی از اعضای آيپک که به عنوان واسطه عمل کرده است، به دست مقامات اسرائيل رسيده است.
فرانکلين که به گفته خود از ارتباط مناسبی با ناراضيان ايرانی برخوردار است، نقطه مشترک گردهمايی های رم و پاريس است که با حضور لدين (کارشناس سياسی آمريکا و مشاوره ويژه فيث)، هارولد رود (از مرتبطين با لدين در جريان ايران کنترا و مسئول تهيه طرح تغيير رژيم های حاکم در خاورميانه) و قربانی فر (قاچاقچی اسلحه ای که ادعا می کند سخنگويی اپوزيسيون ايرانی را بر عهده دارد) برگزار می شد. هدف اصلی اين گردهمايی ها علاوه بر بررسی مسائل سياسی متفاوت، تعيين استراتژی هايی بود برای هماهنگ سازی ناراضيان ايرانی که حاضر به همگامی با محافظه کاران نوين آمريکايی بودند.
• ايران کنترای دوم
چهره های اصلی حاضر در اين ملاقات ها، شکل گيری مخفيانه جلسات و در نهايت فعاليت های پنهان اين جمع، يادآور رسوايی ايران کنترا در دهه ۸۰ ميلادی است. شباهت ها حتی فراتر از اين موضوعات می رود. بار ديگر چهره های اصلی در اين عمليات جديد محافظه کاران نوين آمريکايی هستند. در جريان اين جلسات حداقل دو چهره سرشناس از باز ماندگان رسوايی ايران کنترا به چشم می خورند، لدين، مردی که دائماً از بوش خرده می گيرد که چرا طرح منسجم او در مورد تغييرات در ايران و سوريه را در بوروکراسی اداری به فراموشی سپرده است و قربانی فر قاچاقچی اسلحه ای که سازمان سيا او را عنصری نه تنها سوخته بلکه خطرناک محسوب کرده و عوامل خود را از برقراری هر نوع ارتباطی با او به شدت برحذر داشته است.
اگر در جريان رسوايی ايران کنترا هدف اصلی انجام معامله با ايران و انتقال سود اين معامله به کنتراهای نيکاراگوئه _ به رغم ممنوعيت صريح هر نوع کمک به ضدانقلابيون از سوی کنگره آمريکا _ بود، اقدامات غيرقانونی محافظه کاران نوين آمريکا اين بار با هدف دور کردن مسائل مرتبط با رابطه ايران و ايالات متحده از حوزه دسترسی وزارت امور خارجه اين کشور و در اختيار گرفتن زمام امور توسط ايدئولوگ های صاحب منصب در وزارت دفاع است. لدين که از چهره های کليدی اين روند محسوب می شود در مقاله ای در «نشنال ريويو آن لاين» به صراحت نارضايتی خود را از سياست های فعلی ايالات متحده ابراز داشته است.
در اوايل سال ۲۰۰۲ ميلادی، لدين به همراه موريس آميتای مدير اجرايی سابق آيپک و مشاور مرکز سياست های امنيتی، مرکزی را تحت عنوان «ائتلاف برای دموکراسی در ايران» بنا نهادند. هدف اين ائتلاف کسب حمايت نمايندگان کنگره و اعضای دولت آمريکا برای تعقيب سياست تغيير حکومت در ايران بود. آيپک و «ائتلاف برای دموکراسی در ايران» همزمان وظيفه داشتند تا از تصويب مداوم قطعنامه هايی در محکوميت ايران _ از سوی کنگره ونسا _ و نيز تشديد تحريم هايی عليه ايران اطمينان حاصل کنند.
«ائتلاف برای دموکراسی در ايران» شامل چهره های شاخص طيف محافظه کاران نوين آمريکا از جمله ريموند تانته از موسسه مطالعات روابط خاور نزديک _ از مراکز مرتبط با آيپک _ و فرانک گافنی، رئيس مرکز سياست های امنيتی می شود. فيث در دهه ۹۰ از اعضای ارشد اين مرکز بود. شعار مرکز سياست های امنيتی «صلح از طريق قدرت» است.
راب سبحانی يک ايرانی آمريکايی تبار که همانند لدين و ساير محافظه کاران نوين از روابط بسيار نزديکی با فرزند شاه مخلوع ايران برخوردار است، از ديگر اعضای اين ائتلاف محسوب می شود. «ائتلاف» سعی دارد تا نظر ايرانيان ساکن آمريکا را برای حمايت از شعار محافظه کاران نوين مبنی بر اينکه «تعامل با دولت ايران، حتی با اصلاح طلبان دموکرات وقت تلف کردن است» و دولت آمريکا در نهايت بايد «سياست تغيير در ايران» را پيگيری کند، جلب کند.
لدين، آمتيای و سبحانی در مه سال ،۲۰۰۳ سخنرانان مدعو در يک گردهمايی تحت عنوان «آينده ايران» بودند. اين سمينار توسط موسسه «امريکن اينترپرايز» و «بنياد دفاع از دموکراسی» برگزار می شد. اداره کننده سمينار «ميراو وارمسر» همسر اسرائيلی تبار ديويد وارمسر (کارشناس ارشد و مشاور ديک چنی در مسائل ايران و سوريه) بود. در جريان اين گردهمايی وزير دفاع اسرائيل نيز به سخنرانی پرداخت. ميراو وارمسر در نتيجه گيری پايانی اين گردهمايی گفت: جنگ ما عليه عراق، تنها بخشی کوچک از يک جنگ عظيم است. محدود کردن اين نبرد به عراق اشتباهی خطرناک است. بايد هرچه سريع تر اين نبرد را گسترش دهيم. سخنان وارمسر در حقيقت تکرار همان ايده محافظه کاران نوين آمريکايی با بيانی صريح تر است.
موسسه يهودی مسائل امنيت ملی يا جنيسا نهادی است که در سال ۱۹۷۶ با هدف افزايش و تحکيم روابط استراتژيک و نظامی ميان ايالات متحده و اسرائيل شکل گرفته است. اين موسسه نيز با برگزاری همايشی تحت عنوان «زمان تمرکز بر ايران» به تلاش برای جلب افکار عمومی نسبت به ضرورت برخورد با ايران می پردازد. لدين در اين گردهمايی نيز به عنوان سخنران مدعو حضور دارد.

لدين مدت ها به عنوان مدير ارشد اجرايی جنيسا و يا به تعبير آمتيای _ که اکنون نايب رئيس جنيسا است - «پدرخوانده» اين مرکز فعاليت داشته است. اعضای ارشد جنيسا شامل: جيمز وولسی _ مدير سابق سيا -، جک کمپ _ نماينده سابق جمهوريخواه در کنگره _ و جاشوا موراوشيک _ از امريکن اينترپرايز _ می شوند. فيث به همراه ديک چنی، معاون رئيس جمهوری فعلی و جان بولتون معاون وزير امور خارجه در کنترل تسليحات با به قدرت رسيدن بوش و شکل گيری دولت جديد، از حضور در جنيسا استعفا دادند.
ايدئولوژی اما تنها موضوعی نيست که باعث نزديکی بيش از حد فيث به محافل اسرائيل شده است. اين سياستمدار آمريکايی سال هاست که مديريت شرکتی تحت عنوان «فيث اندزل» را برعهده دارد. اين شرکت که دفتری در اسرائيل داير کرده است، به تجارت اسلحه و سيستم های دفاع موشکی می پردازد. عمده فعاليت های شرکت تحت مديريت فيث در انتقال تکنولوژی تسليحاتی از ايالات متحده به اسرائيل و همزمان خريد و فروش تسليحات خلاصه می شود.