یاسر عرفات درگذشت، امید زندهء فلسطینی ها، آلن گرش ، سردبیر لوموند دیپلماتیک، برگردان بهروز عارفی

سایت اینترنتی لوموند دیپلماتیک، ١٢ نوامبر ٢٠٠٤

پرزیدنت یاسر عرفات که در روز پنجشنبه ١١ نوامبر درگذشت، برای همیشه، مظهر آرمان فلسطینی ها ، ایجاد دولتی ملی و مستقل خواهد بود.

یاسر عرفات در ٢٤ اوت ١٩٢٩ در قاهره متولد شد و بیشتر دوران کودکی اش را در آن شهر گذراند. او یک فلسطینی است. از طرف خانوادهء پدری به خاندان پرنفوذ الحسینی منسوب است. او در سال ١٩٤٨، دانشگاه قاهره را ترک کرده و به نبرد در فلسطین پیوست. پس از شکست، ابتدا به غزه پناهنده شد و در سال ١٩٥٠ به قاهره بازگشت و تحصیلات عالی را تا کسب درجهء مهندسی ساختمان ادامه داد. او سپس برای کار به کویت رفت و در آن کشور، جنبش آزادی بخش ملی، الفتح را بنیاد نهاد. (الفتح وارونهء حروف اول حرکت التحریر الفلسظینی است.). این سازمان بر اهمیت نقش مرکزی فلسطینی ها برای آزادی وطن شان انگشت گذاشته و نسبت به رژیم های عرب ، بدیدهء تردید می نگریست. این بینش عرفات و همرزمانش توضیحی است بر روابط پیچیدهء آتی جنبش فلسطین با پایتخت های مختلف خاورمیانه. از سوی دیگر، شرایطی که شکست مصر، سوریه و اردن از اسرائیل در ژوئن ١٩٦٧ بوجود آورد، خود تأییدی است بر ضرورت مبارزات مسلحانهء مستقل فلسطینی ها. یاسر عرفات با تکیه بر وجههء فدائیان، رزمندگان فلسطینی، به رهبری هیئت اجرائی سازمان آزادی بخش فلسطین (ساف) رسید. ساف حاصل اتحاد گروه های مختلف فلسطینی (جبههء خلق برای آزادی فلسطین به رهبری جورج حبش، جبههء دموکراتیک برای آزادی فلسطین به رهبری نایف حواتمه، گروه صاعقه - پیروسوریه و غیره) بود.

بدون وارد شدن در جزئیات زندگی نامهء رهبر فلسطینی، یادآوری دستاوردهای بزرگ نبرد وی اهمیت دارد. یاسر عرفات موفق شد سازمان آزادی بخش فلسطین را به مثابه تنها نمایندهء خلق فلسطین بشناساند و از این سازمان ، مظهری بسازد برای اتحاد و آرزوی استقلال یک خلق؛ او موفق شد تا به قضیه فلسطین تولدی دوباره دهد و به رغم همهء توطئه های نابود کننده، جه از سوی اعراب و چه اسرائیل (سپتامبر سیاه ١٩٧٠ در اردن، مداخلهء سوریه در لبنان در ١٩٧٦)، آن را بر روی نقشهء سیاسی خاورمیانه تثبیت نماید.

علاوه بر آن، یاسر عرفات نخستین رهبر فلسطینی بود که واقعیت شرایط حاصل از ایجاد دولت اسرائیل و حضور چند میلیون شهروند اسرائیلی را درک کرد. او که از سال ١٩٦٨ به وجود یک دولت واحد دموکراتیک برای همزیستی یهودی ها، مسلمانان و مسیحیان معتقد بود، پس از سال ١٩٧٤ برای ایجاد یک دولت فلسطینی در کنار دولت اسرائیل موضع گرفت. او موفق شد که ساف و مردم خویش را نسبت به لزوم این مصالحه قانع نماید.

امضای قراردادهای اسلو در ١٣ سپتامبر ١٩٩٣، روشن کرد که یاسر عرفات حاضر به شرکت در روند مذاکرات و راه حل سیاسی است. او به غزه بازگشت و حکومت خودمختار فلسطین را بنیاد گذاشت و در فوریه ١٩٩٦ در یک انتخابات عمومی به ریاست آن انتخاب شد. گرچه مدیریت او بر تشکیلات حکومتی و امنیتی فلسطین به سختی و اغلب بدرستی، مورد انتقاد واقع شده، اما این ریاست، او را از هدف اصلی اش، یعنی خروج ارتش اسرائیل از سرزمین های اشغال شده، منحرف نساخت. او در طول سال ها، تلاش کرد که در میان بدخواهی های اسرائیل (ادامهء مستعمره سازی، به تأخیردراجرای پیمان های عقب نشینی و غیره ) و خشم فزایندهء خلق خود ( که رشد قوی جنبش حماس واکنشی بر آن است) امور را به پیش ببرد.

برخلاف دیدگاه رایج برخی تبلیغات اسرائیلی، در مذاکرات سران در کمپ دیوید در ژوئیه ٢٠٠٠، یاسر عرفات «پیشنهاد سخاوت مندانه»ء ایهود باراک را رد نکرد. در حقیقت، در طرح باراک، اسرائیل ده درصد سرزمین های کرانهء باختری رود اردن و بخش مهمی از بیت المقدس عربی را حفظ میکرد و در مورد مسئلهء پناهندگان سکوت می نمود. این مطلب را ناظرین بسیاری از جمله آمریکائی که در مذاکرات حاضر بودند، تأیید کرده اند. ( به مقالات لوموند دیپلماتیک در مورد این موضوع مراجعه کنید). درست است که آقای عرفات در اداره شرایط حاصل از شکست کمپ دیوید ، گاهی دچار لغزش شده و نیز در ارزیابی ها دچار اشتباه گردید، اما مسئولیت اصلی فروپاشی روند صلح بر دوش اسرائیلی ها و آمریکائی هاست که تشکیل دولت فلسطین بر کل سرزمین های کرانهء باختری رود اردن و غزه با پایتختی بیت المقدس شرقی را نپذیرفتند.

آغاز انتفاضهء دوم در پایان سپتامبر ٢٠٠٠، گواهی بر خشم اهالی فلسطین است. انتخاب آریل شارون در فوریه ٢٠٠١، افزایش سریع خشونت، نابودی همهء زیربنای سیاسی و مدنی فلسطین، سوءقصدهای انتحاری و غیره را تقویت کرد.
یاسر عرفات محبوس در مقاطعه، مظهر مقاومت فلسطینی ها در برابر سیاست های تحمیلی و یک جانبهء آریل شارون، در ماه های اخیر بود. او نماد روحیهء مقاومتی بود که به رغم تحمل رنج های وحشتناک، به خلق فلسطین حیات بخشیده است.

آیا امکان راه اندازی دوبارهء روند صلح وجود دارد؟ آقای شارون و آقای بوش آن قدر تکرار کرده اند که یاسر عرفات مانع اصلی برای صلح بود، در آن صورت و با این منطق، باید شاهد راه حلی سریع باشیم. آیا این دو رئیس دولت در این راه گام برخواهند داشت؟ برای رسیدن به این هدف، باید که این دو، تنها شرط برقراری صلح عادلانه را بپذیرند. و آن ایجاد دولت مستقل فلسطین بر روی تمامی سرزمین های اشغالی از سی و پنج سال تا کنون است.