بى‌خبرى كامل از وضعيت رامين جهانبگلو، گفتگوی بهنام باوندپور با صالح نيكبخت، صدای آلمان

در حالى كه بيش از يك ماه از بازداشت دكتر رامين جهانبگلو، فيلسوف و پژوهشگر سرشناس مى‌گذرد، هنوز هم هيچ خبرى از وضعيت او در دست نيست. حال «انجمن دفاع از حقوق زندانيان» اعلام كرده است كه براى اطلاع يافتن از وضعيت ناروشن دكتر جهانبگلو، به تلاشهايى دست خواهد زد.

مدت كوتاهى پس از دستگيرى دكتر جهانبگلو، آقاى محسنى اژه‌اى وزير اطلاعات جمهورى اسلامى اتهام وى را «ارتباط با بيگانه» عنوان كرد.

دكتر صالح نيكبخت سخنگوى «انجمن دفاع از حقوق زندانيان» در رابطه با تلاشهاى اين نهاد مدنى براى كسب اطلاع از وضع دكتر جهانبگلو، به پرسشهاى صداى آلمان پاسخ داده است.

مصاحبه‌گر: بهنام باوندپور

دکتر نیکبخت، گویا «انجمن دفاع از زندانیان» در تلاش است برای کسب اطلاع از وضعیت و سلامتی دکتر رامین جهانبگلو. شما از چه طریقی می‌خواهید از وضع ایشان مطلع بشوید؟

صالح نیکبخت: قرار است در این مورد رییس انجمن، آقای عمادالدین باقی نامه‌ای به وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی ایران بنویسد و در مورد وضعیت ایشان استعلام بکند که عده زیادی در اینمورد به ما مراجعه كرده‌اند.

دکتر نیکبخت، اینکه انجمن دفاع از زندانیان می‌خواهد از وضعیت و سلامتی دکتر رامین جهانبگلو مطلع بشود، آیا به این معناست که نهاد فعالی مانند انجمن شما هیچ اطلاعی از وضعیت چهره‌ی سرشناسی مثل دکتر جهانبگلو ندارد؟

صالح نیکبخت: توضیحات مقامات ایران که در مورد ایشان داده‌اند ما چندبار اقدام كرده‌ايم برای اینکه برای دکتر رامین جهانبگلو وکیلی انتخاب بکنیم مورد قبول خانواده‌ی ایشان قرار نگرفت و برای همین هم ما نتوانستیم وكيلى را معرفى كنيم كه که مراجعه بکند به دادگاهها يا دادسرا و همچنین وزارت اطلاعات تا از وضعیت ایشان مطلع بشویم.

یعنی هیچ اطلاعی انجمن شما از وضعیت ایشان ندارد؟

صالح نیکبخت: غير از دستگیری و انتقال ایشان به زندان اوین و اطلاعاتی که وزارت اطلاعات منتشر کرده، نه!

و خانواده دکتر جهانبگلو هم هیچ اطلاعی از وضع ایشان به شما ندادند، به انجمن شما ارائه نكرده‌اند؟

صالح نیکبخت: نخیر! هیچ اطلاعی خانواده‌اش ندادند. تماسی هم گرفته شده با یکی از بستگان خیلی نزدیک‌ ایشان برای معرفی وکیلی که داوطلب شده بوده که از طرف آنها مورد قبول واقع نشد.

آیا فکر می‌کنید اين به این معنی‌ست که دکتر جهانبگلو تاکنون وکیل مدافعی نداشته است؟

صالح نیکبخت: اگر هم داشته باشند، ما مطلع نیستیم.

شما در گفت‌وگوی خودتان با خبرگزاری «ایسنا» بارها در مورد دفاع از حقوق زندانیان و از جمله دکتر جهانبگلو تاکید بر این موضوع کردید که دخالتی در اصل پرونده نمی‌کنید. آیا معنای این تاکید این است که «انجمن دفاع از حقوق زندانیان» هیچ تحقیقی در مورد عادلانه یا غیرعادلانه‌بودن اتهامات زندانیان نمی‌کند؟

صالح نیکبخت: انجمن وارد کار سیاسی نخواهد شد. اما به این معنا نیست که اقداماتی را به عمل نیاورد و از وضعیت زندانیان مطلع نباشد. بهترین راه حلی که ما در این مورد داریم این است که انجمن خودش تبدیل نشود به مدافع زندانی تا در موضع سیاسی یا فکری افراد قرار بگیرد. بهترین راه حل این است که انجمن وکیلی را معرفی بکند و این وکیل به عنوان دفاع از حقوق بشر، حقوق انسان و حقوق یک زندانی، فارغ از این که به چه گروه و دسته‌ای وابسته است (از موكل دفاع كند). و این نقش یک فعال حقوق بشر است، نه اینکه خودش تبدیل بشود به مدافع سیاسی او. بدین جهت ما کوشش کردیم و از دو طریق هم با مادر ایشان تماس گرفته شده و دو نفر از اساتید برجسته دانشگاه در اوایل دستگیری آقای دکتر رامین جهانبگلو (واسطه شدند) و یک وکیل دادگستری آمادگی خودش را اعلام کرده بود که از آقای دکتر جهانبگلو دفاع بکند. ولی ظاهرا این امر مورد قبول بستگان ایشان قرار نگرفته و این موضوع را رد کرده بودند. بدین جهت تا زمانی که خانواده دکتر جهانبگلو یا خودش از انجمن درخواست نکند که وکیلی به او معرفی بشود، انجمن نمی‌تواند بطور مستقل برود بگوید، آقا من می‌خواهم وکیل ایشان بشوم و یا وکیلی برای ایشان انتخاب کنم.

الان، دکتر نیکبخت، یک ماه و اندی از دستگیری دکتر جهانبگلو می‌گذرد. اگر چنانچه، مثلا وزیر اطلاعات هم هیچ پاسخی به آقای عمادالدین باقی ندهند و کماکان ماهها بگذرد و هیچ اطلاعی از وضعیت دکتر جهانبگلو منتشر نشود،‌ چه اقدامی آن موقع احتمال دارد «انجمن دفاع از حقوق زندانیان» انجام بدهد؟

صالح نیکبخت: هنوز معلوم نیست که ایشان جواب ندهد، بنابراین پیشاپیش نمی‌توانیم...

ولی بالاخره یک ماه و اندی‌ست که هیچ خبری از ایشان منتشر نشده و این نگرانی‌ها را در جامعه روشنفکری ایران افزایش داده است!

صالح نیکبخت: وقتی مادر خودشان که در ایران هستند اقدامی برای انتخاب وکیل برای ایشان نمی‌کند یا اینکه از وکیلی یا از انجمنی و یا از مدافعان حقوق بشر یا خیلی نهادهای و ارگانهایی که به مسایل حقوق بشر رسیدگی می‌کنند درخواست انتخاب وکیل نمی‌کند، این بخش روشنفکران در ایران جز آنکه اعتراض بکنند و بگویند، آقا ما از سرنوشت‌اش خبر نداریم یا اعلامیه‌ و نامه‌ای بدهند چیز دیگری غیر از این نخواهد بود. «انجمن دفاع از حقوق زندانیان» هم اساسنامه‌ای دارد که می‌گوید، من یک انجمن سیاسی نیستم و طبیعتا هر كس استمدادی بکند، انجمن اقدام می‌کند. همانطور که اطلاع دارید، در طول دوسالی که انجمن تشکیل شده اعضای انجمن به دفعات به زندانیان سیاسی خدمت كرده و سرویس داده است. به عنوان نمونه، من در سال گذشته وکالت ۱۱ نفر از این افراد را به عهده گرفتم. پس،‌ بنابراین معلوم است انجمن دراین مورد هم ساکت نبوده و همکاران دیگر من هم حداقل در تهران، کردستان و شهرهای آذربایجان و یا نقاط دیگر مثل خراسان و غیره وکالت افرادی را که استمداد کرده‌اند به عهده گرفته‌اند. وکالت هم امری‌ست که قائم به شخص موکل است، یعنی تا زمانی که موکل درخواست وکیل نکند یا وکالت را قبول نکند، وکیل بطور مستقل نمی‌تواند وارد پرونده بشود. این را من برای دوستان و شنوندگان صدای آلمان می‌گویم تا تصور بر این نشود که انجمن دراین مورد کوتاهی کرده و یا اینکه اگر آقای جهانبگلو یا خانواده‌اش درخواستی کرده باشند، جوابی داده نشده است.