دانشجویان بازداشتی زیر فشارند! گفتگوی مهيندخت مصباح با شيرين عبادی، صدای آلمان

دويچه وله - دو سازمان عفو بین‌الملل و دیده‌بان حقوق بشر، بیانیه هایی در مورد بازداشت‌های ۱۸ تیرماه ۸۶، خطاب به مسئولان جمهوری اسلامی منتشر کرده‌اند. در این بیانیه‌ها از جمله خواسته شده که ماموران، نسبت به عدم آزار و شکنجه بازداشت شدگان ضمانت دهند و امکان ملاقات آنها با خانواده و وکلا و استفاده از امکانات پزشکی نیز برایشان مهیا شود.
شیرین عبادی در گفتگو با دویچه وله، به چند پرسش در مورد وضعیت دانشجویان دستگیرشده پاسخ داده است:

دویچه‌وله: در خبرها هست که بعضی دانشجویان دستگیرشده را به سلول‌های دومتری مخصوص اعضای القاعده برده‌اند. اگر این خبر صحت داشته باشد، چنین رفتاری از نظر قانونی موجه است؟
شیرین عبادی: من راجع به این مسئله نمی‌توانم صحبت کنم، چون اطلاعی در این زمینه ندارم. به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌طور کلی می‌توانم بگویم که طبق اظهارات متعدد آقای شاهرودی، ریاست قوه قضاییه سلول‌های انفرادی همه از بین رفته و تبدیل به سوییت انفرادی شده که دستشویی و توالت داخل سلول است و امکانات کافی در آنها از قبیل تلویزیون و رادیو و یخچال گذاشته‌اند. من این سلول‌ها را ندیده‌ام اما استناد من به حرف‌های آقای شاهرودی است. اگرقرارباشد هنوز کسی در سلول انفرادی نگهداری شود که می‌گویند از بین رفته، این برخلاف قانون و برخلاف دستور آقای شاهرودی است.

خانواده‌‌های دانشجویان دستگیرشده با شما تماس دارند تا مسئله‌شان را از نظر حقوقی یا حتی حقوق بشری پیگیری کنید؟
اینها هم با من و هم با سایر اعضای کانون مدافعان حقوق بشر صحبت‌های زیادی داشته‌اند. تعداد زیادی از وکالت‌ها را همکاران من در کانون برعهده گرفته‌اند و متأسفانه تاکنون موفق نشده‌اند موکلین خود را ببینند.

از نظر حقوقی چقدر طول می‌کشد تا پرونده تکمیل شود و شما امکان دیدار با موکلین خود و رویت پرونده را پیدا کنید؟
اساسا هرکسی را که دستگیرمی‌کنند باید بلافاصله حق وکیل و حق دسترسی به وکیل داشته باشد اما می‌بینیم در محاکمات سیاسی تا زمانی‌که تحقیقات تکمیل نشود و به دادگاه نرود، به متهم اجازه داشتن وکیل نمی‌دهند. تکمیل تحقیقات هم گاه می‌تواند ماهها به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌طول بیانجامد. مثلا در مورد آقای سلطانی هفت ماه طول کشید. خانم اسفندیاری تقریبا سه ماه است درسلول انفرادی است و حق دسترسی به وکیل ندارد. پرونده دانشجویان دستگیرشده در ۱۸ تیر هم هنوز تکمیل نشده‌است. این شیوه رفتار با متهمین بر خلاف حقوق بشر و برخلاف مقررات آیین دادرسی کیفری است. جای تأسف این نیز هست که قوه قضاییه با متهمان عادی مهربانانه تر و بهتر رفتار میكند. متهمان عادی به محض دستگیری اگر اعلام کنند که وکیل دارند، اجازه دسترسی به وکیل دارند، ولیکن در مورد متهمان سیاسی این‌چنین نیست.

دیده بان حقوق بشر بیانیه داده و خواستار آزادی ۱۹ فعال اجتماعی و دانشجویی شده است. شما صرفنظر از اینکه به‌عنوان وکیل امکان دسترسی به موکل و رویت پرونده را ندارید، از نظر حقوق بشری چه اقدام‌هایی کرده‌اید؟
در مورد خانم اسفندیاری، مراجعات مکرری به بازپرس پرونده و دادسرای مربوطه شده‌است. نامه به آقای شاهرودی نوشتیم که هیچکدام از این‌ها متاسفانه پاسخ داده نشده‌اند. من نامه‌ای به گزارشگر حقوق زن در سازمان ملل نوشته‌ام و درخواست کرده‌ام برای بررسی وضعیت حقوقی زنان و از جمله خانم اسفندیاری، گزارش مبسوطی از دولت ایران بخواهند. امیدوارم دولت اگر به من و سایروکلا جواب نمی‌دهد، حداقل به سازمان ملل جواب بدهد.

در مورد دانشجویان چه کرده‌اید؟
در مورد دانشجویان هم اقدام‌‌های مشابهی انجام شده است. باید توجه کنید که ما وکیل هستیم و امکانات قانونی متعددی را استفاده می‌کنیم تا موکلین خود را نجات دهیم، اما متأسفانه آن‌کس که باید تصمیم بگیرد، ما نیستم.

الان خانواده‌های دانشجویان دستگیرشده و دوستان‌شان نگرانند که مبادا پروژه اعتراف‌گیری در انتظار آنها باشد....
بر فرض هم که چنین اتفاقی بیفتد، همه می‌دانند اظهاراتی که تحت فشار بشود، فاقد اعتبار قانونی است. این مسئله‌ای است که دنیا به آن معتقد است.

مصاحبه‌گر: مهیندخت مصباح