 |
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
||
|
||||||
 |
 |
 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
||||||
|
|
|
|
|||
روز ٢٨ اوت (٦ شهريور) "سواس" (١) دانشکده مطالعات آفريقايی و شرقی واقع در لندن گزارشی در حدود هشتاد صفحه منتشر کرد، که در آن احتمال حمله آمريکا و برخی از متحدانش به ايران و عواقب آن را از زوايای مختلف بررسی کرده است. اين دانشکده سعی نموده عقايد کلاسيک و کليشه ای در اين مورد را، به چالش بکشد.
"دان پلش" مدير "مرکز مطالعات بين المللی و ديپلماسی سواس" و "مارتين بوچر" از مشاوران بين المللی در مورد سياست امنيتی، نويسندگان اين گزارش هستند.
هدف از اين گزارش اين است که نشان دهد اگر اختلاف ايران و آمريکا به برخورد نظامی تبدل شود، حمله به ايران چگونه خواهد بود. اين گزارش عواقب اين حمله را نيز برای طرفين مورد بررسی قرار داده است.
شايان ذکرست که گزارش نامبرده پيش از تحولات اخير از جمله اعلام توافق آژانس بين المللی انرژی اتمی با ايران، تغيير فرمانده سپاه پاسداران، و انتخاب آقای هاشمی رفسنجانی به رياست مجلس خبرگان، نوشته شده است.
نابودی ده هزار هدف در چند ساعت
در اين گزارش می خوانيم که ارتش آمريکا آمادگی کافی برای حمله به ايران را دارد. به طوری که قادر است به دستور جرج بوش رئيس جمهوری آمريکا، در مدت فقط چند روز تأسيسات هسته ای، زير بنای اقتصادی، نيروهای نظامی و سيستم دولتی ايران را، نابود کند. اما آمريکا به هيچوجه در مورد آمادگی نيروهای خود، تبليغ نمی کند.
نويسندگان اين گزارش خاطر نشان می کنند:
"حمله به ايران در چند جبهه مختلف صورت می گيرد، ولی تهاجم زمينی در کار نخواهد بود. هواپيماها و موشک های آمريکايی آمادگی لازم را دارند که همين امروز و تنها در ظرف چند ساعت، ده هزار هدف را منهدم کنند."
"اين احتمال هم وجود دارد که امريکا و شايد هم بريتانيا در مناطقی مانند آذربايجان، کردستان، بلوچستان و خوزستان، دست به تجهيز برخی از افراد بزنند. احتمال استفاده از سلاح اتمی عليه ايران، بسيار بعيد است. چرا که دست آورد نظامی آن محدود بوده، و موجب تلفات جانی و صدمات محيط زيستی غير قابل پيش بينی و وسيعی می شود. "
در عين حال گرچه اسرائيل راسخ است تا مانع از دستيابی ايران به بمب اتمی شود، ولی حمله به ايران فقط به برنامه هسته ای اين کشور ضربه می زند و اسرائيل قادر نخواهد بود از دستيابی ايران به سلاح هسته ای جلوگيری کند. گرچه دولت بريتانيا می گويد که ايران نبايد به بمب اتمی دست يابد، اما موضعگيری بريتانيا در اين مورد (حمله به ايران) مشخص نيست."
خوشبينان چه می گويند؟
به نوشته اين گزارش در حال حاضر برخی بر اين باورند که به سبب يک سری دلايل، جنگ امکان پذير نيست. هشت دليل اصلی که اينک بر سر زبان ها می باشند، عبارتند از:
١- ايران مانند ليبی عمل خواهد کرد، و مراکز هسته ای خود را در اختيار سازمان ملل خواهد گذاشت. اما چنين گزينه ای در ميان نظام سياسی ايران طرفدارن زيادی ندارد، و آمريکا تاکنون از دادن تضمين امنيتی به ايران خوداری کرده است.
٢- اتحاديه اروپا موفق خواهد بود با ايران به توافقی دست يابد، که همه طرفين راضی باشند. اما برخی از رهبران آمريکا مانند ديک چينی معاون رئيس جمهور، از مدتها پيش تلاش های اروپا را بی فايده خوانده اند.
٣- موانع نظامی چنان زياد است، که آمريکا از حمله نظامی صرف نظر کند؟ طبق راهبرد ملی امنيتی آمريکا، اين کشور بايد تسلط نظامی کامل داشته باشد. لذا هر کشوری که بخواهد با آمريکا رقابت کند، بايد بازداشته شود. توانايی هسته ای ايران مشکلات را برای کسانی که معتقد به حمله نظامی به اين کشور هستند، سخت تر می کند. پس حمله پيشگيرانه برای آنها معقولتر به نظر می رسد.
٤- برخی می گويند ارتش آمريکا برای حمله به ايران، نيروی کافی ندارد. چراکه جنگ در عراق برای آمريکا ايجاد مشکل کرده است. ولی نيروی دريايی و هوايی اين کشور چندان درگير مبارزه با شورشيان نبوده اند، و می توانند تمامی قوای خود را بر حمله به ايران متمرکز کنند.
۵- به گفته برخی ايران کشور بزرگی است و احتمال دارد برنامه های نظامی خود در زمينه سلاح های کشتار جمعی را، در جاهای دست نيافتنی ادامه دهد. پس حمله به اين کشور چندان سودمند نيست.
اما همانگونه که "سيمور هرش" در" نيويورکر" نوشته است، نيروهای ويژه (آمريکا) مدتها در خاک ايران نفوذ کرده و ليستی از اهداف و مناطقی را تهيه کرده اند که بايد مورد حمله قرار بگيرند. لذا حمله نظامی و زمينی محدود از مرزهای آذربايجان، افغانستان و عراق، می تواند ضربه شديدی به دولت ايران بزند و راه اندازی فعاليت های هسته ای را بسيار دشوار کند.
٦- ايران می تواند شيعيان عراق و حزب الله لبنان را، عليه آمريکايی ها و يا اسرائيل بسيج کند. شايد اين درست باشد. ولی اگر اين کشور به سلاح هسته ای دست يابد، توانش برای چنين کاری بيشتر خواهد بود.
در عين حال در زمان جنگ ايران و عراق، همه شيعيان اين کشور از ايران پشتيبانی نکردند. فشار کنونی آمريکا به سوريه هم، می تواند برای منزوی کردن حزب الله باشد. در عين حال گرچه ايران قادر خواهد بود دست به حمله موشکی به اسرائيل و يا کشتی های آمريکايی بزند، ولی ارتش آمريکا سالهاست که خود را آماده اين کار کرده است.
۷- آيا جنگ با ايران، اقتصاد آمريکا را دچار رکود نخواهد کرد؟ محافظه کاران می گويند که بخشی از بودجه که صرف هزينه های نظامی می شود، فقط نيمی از ۵∕٦ درصدی است که در زمان رونالد ريگان در دهه هشتاد ميلادی هزينه ارتش اين کشور می شد. آنها می افزايند هزينه کردن برای ارتش، (حتی) می تواند موجب رشد اقتصادی نيز بشود.
ولی گزارش اقتصادی بانک "ای ان جی"، نظری کاملا مخالف آنها را ارائه می دهد. بر اساس اين گزارش، جنگی ديگر در خليج فارس نفت را به بشکه ای ٨۵ دلار رسانده و موجب ضعف بيشتر اين ارز می شود.
٨- آيا سياستمدارن و مردم امريکا مانع جنگ نخواهند شد؟ در ميان سياستمداران امريکا کمتر کسی است که از دولتی متعصب و مذهبی دفاع کند، که دائم از محو اسرائيل سخن می گويد. دو نفر از اميدهای اول حزب دمکرات برای شرکت در انتخابات رياست جمهوری يعنی هيلاری کلينتون و باراک اوباما نيز گفته اند، اگر لازم باشد به ايران حمله خواهند کرد.
واکنش ايران چه خواهد بود؟
گزارش سواس می نويسد که اگر نيرو و تفنگداران دريايی (آمريکا) يک هدف اساسی داشته باشند، آن هدف حفاظت از تاسيسات نفتی کشورهای حوزه خليج فارس و باز نگهداشتن تنگه هرمز است. اين گزارش می افزايد نيروی دريايی ايران کوچک و آسيب پذير است.
ولی ايران با قايق های کوچک و تعداد زيادی مين که در اختيار دارد، می تواند موجب خسارت و تلفات سنگين نيروهای آمريکايی مستقر در خليج فارس شود. حملات موشکی ايران از ساحل به سوی کشتی ها نيز، قادر است موجب بحران جدی در اين منطقه گردد. در عين حال برخی از تحقيقات نشان می دهد که ايران دارای پانصد موشک دوربرد است، که می تواند اسرائيل و کشورهای عربی را مورد هدف قرار دهد. اين امر در نتيجه جنگ، تفاوتی به وجود نخواهد آورد.
ايرانی تقسيم شده
برخی از محافل و مراکز مانند "امريکن اينترپرايز" که نو محافظه کاران در آنجا نفوذ زيادی دارند و در جنگ عراق نيز نقش داشت، در سال های گذشته کنفرانس هايی در مورد ايرانی فدرال برگزار کردند. برخی در اين محافل اين عقيده را ترويج می کنند، که ايران بايد مبدل به يک دولت ناکام نفتی شود که برخی از مناطق آن نا آرام هستند. در واقع ايران مشغول درگيری های درونی خود خواهد شد، و انرژی و توانی برای اعمال نفوذ در خارج از مرزهايش نخواهد داشت.
حمله اتمی و سه ميليون کشته
دان پلش و مارتين بوچر می گويند گرچه احتمال حمله اتمی به ايران بسيار بعيد می باشد، ولی اين امر در طرح های مربوط به حمله نظامی به اين کشور مطرح شده است. آنها می گويند طبق تخمينی که زده می شود حمله به يازده مرکز از بيست و سه نقطه ای است، که گفته می شود ايران در آنجا سلاح های کشتار جمعی توليد می کند. چنين حمله ای می تواند به کشته شدن بيش از دو ميليون و هشتصد هزار نفر بيانجامد.
اين مراکز شامل مرکز تحقيقات هسته ای تهران، مرکز موشکی لويزان، مرکز تسليحاتی اصفهان، راکتور اتمی بوشهر، و مراکزی است که گفته می شود در تبريز سلاح های شيميايی توليد می کنند.
عواقب حمله
اين گزارش در پايان عواقب جنگ را به طور مختصر، چنين بررسی می کند:
١- اگر حمله آمريکا "موفقيت آميز" باشد، اين کشور سلطه نظامی خود را بر منطقه بيشتر کرده و ايران مبدل به يک دولت ناکام نفتی می شود. شايد دولت های منطقه فکر کنند، که از تقسيم شدن ايران به چند منطقه سود خواهند برد. ولی در دراز مدت ناآرامی تمامی حکومت های منطقه را تهديد خواهد کرد، و ثبات از بين خواهد رفت. ترکيه نيز در مقابل کردستان خودمختار ايران و عراق عکس العمل نشان خواهد داد.
همانگونه که صدها هزار کشته عراقی در انتخابات آمريکا و بريتانيا تاثير زيادی نداشتند، صدها هزار کشته ايرانی نيز احتمالا تاثير چندانی بر غرب نخواهد داشت. ولی چنين رخدادی، خشم منطقه در مورد غرب را در اين ناحيه شعله ورتر می کند.
٢- جنگ مانند آتش می باشد، و آغازش آسانتر از مهار آن است. چراکه اين احتمال وجود دارد که مردم ايران از دولتشان حمايت کنند، و جنگ منطقه ای آغاز شود. جنگی که موجب گرانی فزاينده نفت، و رکود اقتصادی جهانی خواهد شد.
اين گزارش می نويسد احتمال بروز يک جنگ دامنه دار منطقه ای، بايد تمامی طرفين را تشويق کند که برای يک خاورميانه عاری از سلاح های کشتار جمعی بکوشند.
پا نويس:
حميد فراهانی از نويسندگان واشنگتن پريزم است.
