انتقاد از سايت گويا، حميد فرخنده

hamid_farkhondeh@hotmail.com

ضمن تشکر از مديريت سايت گويا بخاطر نقش مهم اين رسانه اينترنتی در کمک به گردش آزاد اطلاعات و اخبار، بويژه در عصر گسترش فزاينده انواع مختلف سانسور بويژه سانسور خبری و فيلترينگ در داخل کشور، از مديريت محترم اين سايت در يک مورد انتقاد دارم. انتقاد و اعتراض من به انتشار آگهی تبليغاتی سازمان "سيا" در اين سايت است که از چند هفته قبل [در ستون سمت چپ] گويانيوز قرار گرفته است.

مديريت سايت گويا در معرفی خود از جمله می گويد:
"خبرنامه گويا برحسب اولويت های موضوعی که خود تشخيص می دهد اقدام به انتشار مطالب می نمايد. هرگونه تهمت، افترا، فحاشی يا مطالبی که بر اساس اخبار و اطلاعات مسئولين خبرنامه غير واقعی تشخيص داده شوند منتشر نخواهند شد. خبرنامه گويا همچنين از انتشار مطالبی با مضمون تشويق به مبارزه مسلحانه، ترور و خشونت خودداری خواهد کرد....خبرنامه گويا هيچ جريان سياسی را بر ديگری ترجيح نمی دهد و قصد تبليغ آن را ندارد. هدف خبرنامه گويا انتشار آزاد اطلاعات جهت آگاهی بازديدکنندگان است. اگر موافقان يک جريان خاص مطالب زيادی را برای ما ارسال کنند طبيعی است که احساس تبليغ آنها را به ذهن متبادر می سازد. برعکس اين موضوع نيز صادق است."

خبرنامه گويا در طول حيات خود نشان داده است که هرچند "هيچ جريان سياسی را بر ديگری ترجيح نمی دهد" اما طرفدار آزادی بيان و محلی برای ارائه افکار، نظرات، نوشته ها و انتقادات آزاديخواهان و طرفداران دمکراسی و حقوق بشر بوده است. اگر هم برخی مطالب افراد، روزنامه ها و نيروهايی که چندان به دمکراسی پايبند نيستند در اين خبرنامه منتشر شده طبيعتا يا از زاويه پايبندی به انديشه گردش آزاد اخبار و اطلاعات بوده است يا برای طرح انتقادات.

اما به گمان من انتشار آگهی تبليغاتی سازمان اطلاعات مرکزی امريکا (سيا) که اغلب نقش مخالف حقوق بشر و ضديت با دمکراسی در بسياری از کشورهای جهان بويژه ايران داشته است، در يک سايت ايرانی که بنابر ماهيت خود نقشی آزاديخواهانه و وطن دوستانه ايفا می کند، بسيار تاسف انگيز است. پرواضح است که انتشار آگهی های تبليغاتی حق هر روزنامه يا سايت اينترنتی است و حتی برای ادامه حيات و ايفای نقش مثبت آن روزنامه و يا سايت خبری، به شمول سايت گويا، بسيار مهم و لازم است. اما آيا بايد حتی به نام حرفه ای عمل کردن به هر آگهی تبليغاتی تن درداد؟ اگر فردا وزارت اطلاعات و امنيت جمهوری اسلامی نيز خواست در سايت گويا آگهی تبليغاتی منتشر کند، مديريت گويا خواهد پذيرفت؟ اگر نپذيرفت اين وزارتخانه و "سربازان گمنام" آن ايراد نخواهند گرفت که چطور از سازمان "سی. آی. ای" که بنا بر ماهيت و تاريخش سازمانی ضد ايرانی است آگهی قبول می کنيد و از مشابه وطنی آن نه؟

***

توضيح سردبير خبرنامه گويا:

با تشکر از آقای فرخنده به خاطر اعتمادی که به خبرنامه گويا دارند و انتقادی که کرده اند و حاکی از همين اعتماد است. از زمانی که متوجه شديم يک شرکت تبليغاتی واسطه قصد دارد از بنری که خريده برای آگهی استخدام سازمان سيا استفاده کند می دانستيم که در صورت پذيرش با انتقادات زيادی روبرو خواهيم شد. همينطور هم شد و نقدی که خوانديد تازه ترين نمونه آن است. قصدم از ارايه اين توضيح توجيه يا متقاعد کردن مخالفان نيست. فقط صرفا آنچه نهايتا ما را به پذيرش اين آگهی متقاعد کرد بازگو می کنم. البته بايد اعتراف کنم که در اين مدت بارها از خود پرسيده ام که آيا آسان تر نبود از انتشار اين آگهی خودداری می کرديم.

تصور نمی کنم کسی شک داشته باشد که ما به عنوان مسئولين خبرنامه از اتهاماتی که پس از انتشار آگهی متوجه گويا می شد بی خبر بوده باشيم. اما مهم ترين سوالی که نه صرفا در اين مورد بلکه هنگام انتشار بسياری از مطالب پيش می آيد اين است که آيا از سياست هايی که چندين سال است بر اساس آن رفتار می کنيم عدول خواهيم کرد؟ خبرنامه گويا از هيچ گروه و جريان سياسی حمايت نمی کند و هدفی جز انتشار اطلاعات در فضايی آزاد ندارد. طبيعتا حساب آگهی هم از مقالات جداست و انتقاد در اين مورد در صورتی وارد بود که به صورتی سيستماتيک تبليغ سازمان سيا به عنوام مقاله و خبر صورت می گرفت. نکته ای که خيال مرا هنگام پذيرش اين آگهی کمی راحت می کرد اين بود که در آن نه دروغ بود نه پنهانکاری. اين آگهی به روشنی آگهی يک سازمان اطلاعاتی است و از اين بابت حداقل با خوانندگان خبرنامه صادق بوده ايم. از سوی ديگر اين آگهی هيچ تعهد و محدوديتی برای ما به همراه نداشت. اگر تمام خبرنامه هم مملو از مقالاتی عليه سيا يا سياست های آمريکا شود کسی مانع نخواهد شد همان گونه که تاکنون چنين بوده و هيچ آگهی بر سمت و سوی گويا تاثير نگذاشته است. و از همين بابت اين آگهی چالشی هم هست تا اين را مجدد حداقل به خود اثبات کنيم که می شود از يکی آگهی گرفت و به او وامدار نبود. شايد برای خوانندگان هم قضاوت در اين مورد سخت نباشد و با نگاهی به عملکرد چندساله خبرنامه بر بی طرفی و صداقت آن به رغم اشتباهاتش اذعان کنند.

خبرنامه گويا صرفا از درآمد آگهی ادامه حيات می دهد و هيچ درآمد ديگری جز آگهی و گاه کمک های انفرادی علاقمندانش ندارد. حفظ يک رسانه و ادامه آن در اينترنت کار ساده ای نيست. آن هم برای سايتی که صرفا مسائل سياسی را پوشش می دهد. ولی با گرفتن يا نگرفتن اين آگهی تغييری در وضعيت مالی آن ايجاد نمی شد. نمی دانم اگر سازمان اطلاعات ايران چنين آگهی را می داد چه می کرديم ولی در مجموع تاکنون برای گرفتن آگهی بجز پورنوگرافی محدوديت ديگری برای خود قائل نبوده ايم. به همين دليل معمولا برای پذيرش آگهی کمتر مکث می کنيم. انتظار رفتارهای سياسی از خبرنامه گويا نابجاست. همانطور که ما هرگز به عنوان يک سايت خبری برای يک فعاليت سياسی تبليغ نمی کنيم و مردم را به انجام يا عدم انجام آن تشويق نمی کنيم و همچون بسياری از سايت های مشابه مثلا اطلاعيه های سياسی را امضا نمی کنيم، در مورد گرفتن آگهی هم به تاثيرات سياسی آن کمتر می انديشيم چرا که اساسا تاثيری بر آن ندارند. پيش از اين هم خبرنامه گويا به ارتباط با سازمان های جاسوسی مختلف متهم می شده، پس از اين هم خواهد شد. مهم اين است که بتوانيم با عملکردمان، شما را به عنوان خواننده و شريک در توليد محتوای آن حفظ کنيم.

همين.

با احترام به همه خوانندگان و پوزش از کسانی که انتشار اين آگهی آنها را از خبرنامه گويا مايوس کرد. همچنان معتقدم ممکن است در اين مورد خطا کرده باشيم و به همين دليل از دريافت نقدهای بيشتر در اين زمينه استقبال می کنيم.