 |
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
||
|
||||||
 |
 |
 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
||||||
|
|
|
|
|||
در سال تازه ديپلماسی اتمی تهران ناروشن است. مشخص نيست که جمهوری اسلامی بر آن است با اتحاديه اروپا و گروه کشورهای شش‌گانه چه تعاملی را پيش برد. سفير روسيه در سازمان ملل خواهان تجديد نظر تهران در امتناع از مذاکره شده است.
سال ابهام
سيدمحمد علی حسينی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی، در آخرين نشست مطبوعاتی سال گذشته گفت که در فعاليت‌های اتمی ايران بن‌بستی رخ نداده است. او گفت که «اين فعاليت‌ها بسيار شفاف و روشن در چارچوب معاهده NPT، اساسنامه و مقررات آژانس در حال انجام است و ادامه می‌يابد.»
در سال تازه مقامات جمهوری اسلامی سخن تازه‌ای در مورد رويکرد بين‌المللی‌ان در کشمکش اتمی مطرح نکرده‌اند. پيام‌های نوروزی کلی‌گويی‌های هميشگی را داشته‌اند. سال تازه با ابهام آغاز شده است: ابهام در اين مورد که جمهوری اسلامی بر سر چه موضوع‌هايی و با چه کشورها و نهاد‌هايی گفت‌وگو خواهد کرد.
ترديد در تعامل با گروه کشورهای شش‌گانه
سخنگوی وزارت خارجه، تأکيد را بر تدام تعامل با آژانس بين‌المللی انرژی اتمی گذاشته است. گفته‌ی او مکمل گفته‌ی رئيس جمهور احمدی‌نژاد در اين مورد است که ايران ديگر با گروه ۵ + ۱ (پنج عضو دايمی شورای امنيت بعلاوه آلمان) گفت‌وگويی نخواهد داشت. احمدی‌نژاد در واکنش به قطعنامه‌ی سوم شورای امنيت چنين موضعی گرفت. موضع او را البته وزير خارجه، منوچهر متکی تعديل نمود. متکی در مصاحبه‌ای به تاريخ نهم مارس در پاسخ به پرسش يک خبرنگار در مورد تمايل ايران به مذاکره با اتحاديه اروپا، از آمادگی دولت متبوع خود برای ادامه گفتگوهای "سازنده و هدفمند" در مورد برنامه‌های هسته‌ای خبر داد.
ديپلماسی جمهوری اسلامی در سال گذشته
آيا ترديد در مورد نحوه‌ی تعامل با اتحاديه‌ی اروپا و شورای امنيت نشان‌دهنده‌ی آن است که جمهوری اسلامی بر آن است که ارتباط‌های جهانی خود را در زمينه‌ی کشمکش اتمی به آژانس بين‌المللی انرژی اتمی محدود کند؟ هنوز نمی‌توان با قطعيت در اين مورد نظر داد.
در سال گذشته خطوط کلی سياست تهران چنين بود: کسب اعتماد آژانس بين‌المللی انرژی اتمی، جلب نظر چين و روسيه، پيشبرد مذاکرات با اروپا. نقشه‌ی گذاشتن آژانس از يک‌سو و چين و روسيه از سوی ديگر در برابر بقيه‌ی طرف‌های درگير در کشمکش اتمی، موفق از کار درنيامد. آژانس از تلاش تهران برای تعامل با وين استقبال کرد، اما در نهايت فعاليت‌های اتمی جمهوری اسلامی را فعاليت‌هايی ندانست که بتوان گفت شفاف هستند و شک و شبهه‌ای در مورد آنها وجود ندارد. چين و روسيه بهره‌های سياسی و اقتصادی لازم را از مشی جمهوری اسلامی بردند، اما در نهايت بر پايه‌ی منافع جهانی خود عمل کردند و با قطعنامه‌ی سوم در شورای امينت موافقت نمودند. ديد اروپا نيز نسبت به ايران مدام منفی‌تر شد. جمهوری اسلامی به هيچ چيزی نرسيد، اما در داخل پياپی جشن هسته‌ای گرفت و به مردم خبر خوش هسته‌ای داد.
اهميت اروپا
جمهوری اسلامی نمی‌تواند بدون تعامل با اتحاديه‌ی اروپا رابطه‌ی مؤثری با چين و روسيه بگيرد. رابطه‌‌ای هم که به آژانس بين‌المللی انرژی اتمی محدود شود، مؤثر نيست، زيرا آژانس به هر نتيجه‌ای برسد، برداشتهايی که از فعاليت‌های اتمی جمهوری اسلامی دارد موضوع تفسير قرار می‌گيرد، و تفسيرکنندگان اصلی در شورای امنيت نشسته‌اند. کانال اصلی ارتباطی با شورای امنيت برای ايران در حال حاضر اروپاست. پس ترديد جمهوری اسلامی در ادامه‌ی مذاکره با اتحاديه‌ی اروپا می‌تواند به منزله‌ی بن‌بستی در کل ديپلماسی تهران در رابطه با کشمکش اتمی تلقی شود.
|
advertisement@gooya.com |
|
تشويق جمهوری اسلامی به مذاکره
ترديدهای جمهوری اسلامی در تعامل با اتحاديه‌ی اروپا و با گروه ۵+۱، از ديد اين طرف‌های مذاکره پنهان نمانده است. سياست عمومی نه منزوی کردن بيشتر تهران، بلکه تشويق و فراخوان مقامات ايران به مذاکره است. در اروپا بر سر "بسته‌های پيشنهادی" مختلف، که مشوق ايران برای مذاکره و نشان دادن انعطاف باشد، انديشه می‌شود. در ديدارهای وزيران امور خارجه اتحاديه‌ی اروپا در ماه مارس در اين مورد مشور‌ت‌هايی صورت گرفته است.
اظهارات تازه‌ی ويتالی چورکين (Vitaly Churkin) سفير روسيه در سازمان ملل دليلی ديگری در اين مورد است که برای جمهوری شانسی وجود ندارد که بخواهد ديپلماسی خود را به آژانس بين‌المللی انرژی اتمی و احيانا روسيه و چين محدود کند. چورکين در روز ۳۱ مارس در مصاحبه‌ای گفته است که امتناعی که ايران برای مذاکره با گروه ۵+۱ نشان می‌دهد کمکی به حل مشکل نمی‌کند و برخوردی سازنده نيست. چرکين اظهار اميدواری کرده است که مقامات تهران موضع خود را تغيير دهند و به پشت ميز مذاکره بازگردند.
