اطلاعيه گزارشگران بدون مرز به مناسبت روز جهانی آزادی مطبوعات

به مناسبت ٣ می (١٤ اردييهشت- ثور) روز جهانی آزادی مطبوعات، گزارشگران بدون مرز برای اولين بار از وضعيت نگران کننده روزنامه نگاران در کشورهای عضو اتحاديه اروپا گزارش می دهد. آلبوم ١٠٠ عکس برای آزادی مطبوعات از عکاس مشهور فرانسوی بتينا ريهم و ليست به روز شده "دشمنان آزادی مطبوعات" در جهان، را منتشر کرد.

به مناسبت ٣ می (١٤ اردييهشت- ثور) روز جهانی آزادی مطبوعات، گزارشگران بدون مرز برای اولين بار از وضعيت نگران کننده روزنامه نگاران در کشورهای عضو اتحاديه اروپا گزارش می دهد. آلبوم ١٠٠ عکس برای آزادی مطبوعات از عکاس مشهور فرانسوی بتينا ريهم و ليست به روز شده "دشمنان آزادی مطبوعات" در جهان، را منتشر کرد.

اتحاديه اروپا : خطر روزنامه نگاران را تهديد می کند

وجود آزادی مطبوعات در اتحاديه اروپا يک واقعيت است. هيچ روزنامه نگاری به دستور دولتی به قتل نرسيده و يا زندانی نشده است. سانسور رسمی وجود ندارد. رسانه ها عقايد متفاوت را منعکس و کثرات گرايی در عقيده به شکل عمومی تضمين شده است. با اين حال نگرانی هايی وجود دارد.

امروز اقداماتی چون تهديدات آشکار عليه روزنامه نگاران، سوقصد به جان آنها از سوی گروه های خصوصی، تهديد خانواده و .. در کشورهای اروپايی و در برخی مناطق با ويژگی نگران کننده ای وجود دارند.

در فرانسه روزنامه نگاران به هنگام پوشش خبری رويدادهای حومه ها در معرض تهديد فيزيکی قرار می گيرند. پس از شورش های سال ٢٠٠٥ به ويژه در حومه های اطراف پاريس وضعيت نگران کننده تر شده است.

در طی دوسال ونيم ده ها عکاس، فيلم بردار و گزارشگر مورد تعرض قرار گرفته اند. آخرين بار در فوريه سال جاری بنديک اگودستاه، خبرنگار روزنامه پاريزين در منطقه ويله لو بل (Villiers-le-Bel) مورد ضرب و شتم قرار گرفت و از آن تاريخ تا امروز تنوانسته است به محل کار خود بازگردد.

مورد روبرت ردکر دبير فلسفه نيز قابل تامل است. وی در تاريخ ١۹ سپتامبر ٢٠٠٦ در روزنامه فيگارو مقاله ای با نام "در برابر ايجاد رعب اسلاميست ها، جهان آزاد چه بايد بکند" منتشر کرد. اين شماره روزنامه در مصر و تونس توقيف شدند. بعد از تهديد شدن به مرگ روبرت ردکر مجبور به فروش خانه و ترک فعاليت های آموزش و زندگی تحت حفاظت پليس شد. در آغاز سال ميلادی ٢٠٠٧ در ليبی جوان مراکشی بازداشت شد و اعتراف کرد که يکی از عوامل تهديد اين معلم فرانسوی بر روی سايتی اسلامی بوده است. يکی ديگر از عوامل تهديد به مرگ در ماه می در فرانسه محاکمه می شود. در حال حاضر روبرت ردکر تحت حفاظت پليس زندگی می کند و حتا برای سفر به خارج از کشور نيز از سوی پليس اسکورت می شود. وی به گزارشگران بدون مرز اعلام کرده است که " که تهديد بر روی سايت های اينترنت به شکل مرتب به روز می شوند، اين امر از ويژگی های اين رسانه است، ولی تهديد عليه من از طريق ارسال ای ميل هم انجام گرفته است."

در ايتاليا تهديد روزنامه نگاران از سوی مافيا يا بهتر است بگويم مافياها انجام می شود، سازمان هايی همچون : کامورا در ناپل، ندارنگتا در کالابر، کوزا نسترا در سيسيل و.... در جنوب کشور فعال هستند. در کل ده ها روزنامه نگار در پی تهديد باند های جنايتکار، تحت حفاظت پليس زندگی و کار می کنند. آمار نامه های تهديد آميز، تعرض به ماشين و منازل و تهديد خانواده ها از مرز صدها مورد گذشت است. همه روزنامه نگارانی که در باره فعاليت های مافيا کار می کنند هر کدام به نوعی تهديد شده اند.

ليرو آبات گزارشگر ٣٨ ساله خبرگزاری ANSA در پالرم سيسيل که تحت حفاظت پليس قرار دارد، معتقد است روزنامه نگاران هر روز بيشتر از پيش در معرض خطر قرار می گيرند. وی می گويد" از ده پانرده سال پيش رهبران مافيا تغيير کرده اند، آنها ديگر نه آن مردان بی فرهنگ گذشته که دکتر و يا سياستمدار و با تحصيلات عالی هستند. آنها می دانند خبر اهميت دارد و بايد آن را دستکاری کرد، خشونت يک بخش از اعمال فشار است. روزنامه نگاران می توانند خريده شوند و يا به فساد کشيده شوند."

در اسپانيا و در ايالت باسک سال هاست که روزنامه نگاران از سوی سازمان او ت آ (Euskadi Ta Askatasuna- ETA) مورد تهديد قرار می گيرند. لاندا برورو مدير گامبيو ١٦ می گويد "فشار ها از سال ٢٠٠٠ به اين سو به ويژه با به قتل رساندن روزنامه نگاران تشديد شده است." جوزه لوئيز لوپز دو لاکال روزنامه نگار ال موندو با شليک چندين گلوله بر پيکرش در همين دوران به قتل رسيد، سال بعد من هم هدف سوقصد قرار گرفته و در پی منفجر شدن يک بسته پستی شديدا زخمی شدم، چند تا از انگشتان و ديد چشم چپم را از دست دادم." يکی از روزنامه نگاران ال پايس که خواهان فاش شدن هويت اش نيست می گويد " سالهای اخير دشوار بودند، مشکل به روی هم جمع شدن خشونت در فضای سرد و منقبضی است که کار ما را با دشواری روبرو می کند. سال هاست که اين اوضاع ادامه دارد، من ديگر خسته شده ام."

در ايرلند شمالی عليرغم پيشرفت روند صلح در طی سالهای اخير و تشکيل دولتی ائتلافی محلی در سال ٢٠٠٧ اما هنوز تعدادی از روزنامه نگاران تهديد به مرگ می شوند. اين تهديدات عمدتا از سوی گروه های نزديک به جنبش های پروتستان هوادار اتحاد با بريتانيا، انجام می گيرد. يکی از اين گروه ها از بازماندگان گروه شبه نطاميان وحدت طلب (l’Ulster Defence Association) است که در کار قاجاق مواد مخدر و باج گيری نيز دست دارد. از سوی ديگر گروهای انشعابی ارتش آزاديبخش ايرلند نيز (IRA در پی پذيرش روند صلح سلاح های خود را تجويل داد.) روزنامه نگاران را تهديد می کند. روزنامه نگارانی که در محل کار می کنند می گويند حفاظت پليس و دولت از روزنامه نگاران بسيار ناچيز و تقريبا هيچ است. عاملان قتل روزنامه نگار مارتين اوهاگن تا کنون دستگير نشده اند. در سپتامبر ٢٠٠٧ بادکنکی که پيامی به آن آويخته شده بود برای دفتر تلويزيون بلفاست ارسال شد. در اين پيام آدرس محل زندگی و شماره خودرو روبين ليونگستون سردبير روزنامه آندرسون استون نيوز روزنامه محلی که عمدتا کاتوليک های ناسيوناليست و جمهوری خواه خواننده آن هستند، نوشته شده بود. اين روزنامه نگار قسم ياد کرده است که به انتشار گزارش هايش ادامه دهد، اما اعتراف می کند که اين "تهديدات تاثيری مخرب بر فضای آزادی مطبوعات نهاده است."

در دانمارک در تاريخ ٨ فوريه ٢٠٠٨ ماموران امنيتی طرح ترور کورد وسترگارد يکی از کاريکاتوريست های ( پيامبر اسلام) محمد را نافرجام گذاشتند. اين روزنامه نگار ٧٣ ساله امروز تحت حفاظت پليس مخفی دانمارک زندگی می کند و مجبور است هر دو هفته يکبار خانه اش را عوض کند. اما وی همچنان به کارش برای نشريه «يولاند پستن» ادامه می دهد.

در سالهای اخير موارد زيادی از اعمال خشونت عليه روزنامه نگاران در کشورهای سوئد، بلغارستان، رومانی، مجارستان،جمهوری چک و قبرس شمارش شده اند. تقريبا غير ممکن است که آماری کامل از اعمال خشونت عليه روزنامه نگاران ارائه داد، اما می توان از صدها مورد تهديدات جدی، تهاجم و ضرب وشتم نام برد.

"دشمنان آزادی مطبوعات" در جهان

از هفت سال پيش گزارشگران بدون مرز ليست " دشمنان آزادی مطبوعات" در جهان را هر ساله به روز و منتشر می کند . اين مردان و زنان که يا مستقيم و يا به واسطه زير دستان خود روزنامه نگاران را تهديد وسرکوب می کنند، معمولا در رده های بالای قدرت قرار دارند رئيس جمهور؛ نخست وزير، وزير و شاه و يا ولی فقيه و يا فرمانده و رئيس گروه های چريکهای شورشی و يا رهبر سازمان های تبهکاری هستند. دشمنان مطبوعات چهره و نام و نشانی دارند، اين درندگان آزادی مطبوعات از قدرت خود برای زندانی، شکنجه کردن، ربودن و يا حتا به قتل رساندن روزنامه نگاران و استفاده می کنند. عموما موقعيت و مقام آنها عاملی برای مصون ماندن شان از مجازات است و برای مسئوليتی که در نقض حقوق بشر دارند معمولا هيچگاه محاکمه نمی شوند. گزارشگران بدون مرز از سال ٢٠٠٢ تصميم گرفته است که هر ساله چهره ی اين دشمنان آزادی مطبوعات را آشکار و آنها را به همگان معرفی کند.

در سال ٢٠٠٨ دشمنان آزادی مطبوعات ٣۹ تن هستند. از ليست سال گذشته ٥ نفر حذف شده اند. فيدل کاسترو که رسما قدرت را به برادر خود رائول کاسترو واگذار کرد. پرويز مشرف که با شکست در انتخابات عملا قدرت سرکوب مطبوعات را نيز از دست داد. در اتيوپی با آزادی روزنامه نگاران زندانی ملس زنواوی از ليست کنار گذاشته شد، امری که برای شاه سوازی لند نيز اتفاق افتاد وی نيز در چند سال گذشته ديگر مسئول نقض آزادی مطبوعات نيست. و در آخر شارل بله کوده رهبر جوانان ميهن پرست ساحل عاج که از صدور دستور حمله به روزنامه نگاران خارجی و يا نزديک به مخالفان حکومت، دست برداشته است.

اما به ليست امسال ده تن ديگر اضافه شده اند. در سرزمين های خودمختار فلسطين شاخه نظامی حماس در غزه و نيروی امنيتی حکومت خودمختار در کناره رود اردن برای سرکوب و متهم کردن روزنامه نگاران به حمايت از طرف مقابل و نقض خشونت بار آزادی مطبوعات، و ارتش اسرائيل نيز به دليل تهاجم به روزنامه نگاران به هنگام تحت پوشش خبری قرار دادن حملات به سرزمين های خودمختار فلسطين به ليست اضافه شده اند. در آوريل ٢٠٠٨ خبرنگار فلسطينی خبرگزاری رويترز با شليک گلوله يک تانک اسرائيلی کشته شد.

رئيس جمهور ترکمنستان قربانقلی بردی محمداف که از يکسال پيش قدرت را در دست گرفته است به وعده های خود برای اصلاحات دمکراتيک عمل نکرد. رسانه ها همچنان تحت کنترل دولت قرار دارند و زندانيان عقيدتی از زندان آزاد نشدند.

در سومالی دشمنان آزادی مطبوعات بی شمارند در ليست سال ٢٠٠٨ گزارشگران بدون مرز گروه مسلح ال شباب ، محمد دهری فرماندار و شهردار موگاديشو و ورسامی درويش فرمانده نهاد امنيت ملی اضافه شده اند.

در سريلانکا گوتباهيا راجاپاکس برادر رئيس جمهور و وزير دفاع که به شکل منظم دستور حمله به مطبوعات را صادر می کند و در شمال رهبر ببر های تاميل ولو پيلا پارابهاکاران که همچنان به تهديد روزنامه نگاران ادامه می دهد به ليست سال ٢٠٠٨ پيوسته اند.

در نپال با آنکه آرامش سياسی بازگشته است اما چند گروه مسلح افراطی جنوب کشور را به جهنمی برای روزنامه نگاران تبديل کرده اند.

انتشار آلبوم عکس

هر سال گزارشگران بدون مرز مجموعه ای از عکس های يک هنرمند و يا عکاس مشهور را در آلبومی به نام " برای آزادی مطبوعات" منتشر می کند. بخش عمده ای از درآمد گزارشگران بدون مرز از اين راه تامين می شود. امسال آلبوم ١٠٠ عکس برای آزادی مطبوعات از عکاس مشهور فرانسوی بتينا ريهم که پرتره هايی از زنان چينی از نگاه غرب است، در اختيار گزارشگران بدون مرز قرار گرفته است. بهای اين آلبوم ۹ يورو است و در تمامی روزنامه فروشی ها به فروش می رسد.