- بی بی سی
زمانی که دونالد ترامپ، استیو بنن (مدیر سایت راست افراطی برایتبارت) را به عنوان مدیر کمپین خود انتخاب کرد، نه تنها دموکراتها که بسیاری از جمهوریخواهان نیز نسبت به حضور او در صحنه سیاسی آمریکا هشدار دادند.
دغدغه سیاسیون از حضور بنن از آنجا ناشی میشد که او از زمان به دست گرفتن مدیریت برایتبارت در سال ۲۰۱۲، با تبدیل این رسانه به ابزاری برای راستگرایان افراطی، علاوه بر حمله به اوباما و دموکراتها، جنگ علیه جمهوریخواهان میانهرو و سنتی را نیز آغاز کرد. اما نگرانیها زمانی جدیتر شد که پس از پیروزی در انتخابات، دونالد ترامپ وی را به عنوان استراتژیست ارشد خود در کاخ سفید منصوب کرد. جایگاهی که حتی کنگره نیز راهی برای نظارت بر آن ندارد.
او که رد پایش در نطق تحلیف ترامپ کاملا مشهود بود، با به امضا رسیدن فرمان اجرایی منع ورود شهروندان و پناهجویان ۷ کشور به ایالات متحده بیشتر هم مورد توجه قرار گرفت. فرمانی که علیرغم تبعات جدی که در پی داشت، نه تنها رسانهها، که اعضای ارشد جمهوریخواهان کنگره و سران سازمانهایی که مسئول اجرای این فرمان بودند نیز، تا زمان اعلام عمومی از جزئیات آن بیخبر بودند. گرچه این بیخبری بینظمی و هرجومرج بسیاری به همراه داشت، اما به شهادت کسانی که بنن را میشناسند، هرجومرج و غافلگیری از مشخصههای استراتژی اوست.
برخی از گزارشها حاکی از آن است که منع ورود دارندگان گرین کارت نیز تصمیم او بود. تصمیمی که منجر به تنش میان او و ژنرال جان کلی، وزیر امنیت داخلی شد و در نهایت نیز فعلا از انجام آن صرفنظر شده است.
آنچه بیش از پیش به نگرانیها در مورد آینده نقش و تاثیر استیو بنن در تصمیمگیریهای ترامپ دامن زده است، انتصاب او به عنوان یکی از اعضای دائمی کمیته شورای امنیت ملی آمریکا است. جایگاهی کلیدی در کمیتهای که بسیاری از تصمیمات امنیتی و سیاست خارجی در آن اتخاذ میشود و تا پیش از این هیچ یک از مشاوران انتصابی سیاسی رؤسای جمهور به آن دسترسی نداشتهاند. جایگاهی که عملا به بنن امکان میدهد که رئیسجمهوری در سایه باشد.
اما استیو بنن کیست؟
بنن در یک خانواده کاتولیک ایرلندی تبار، یقه آبی و دموکرات طرفدار جان کندی بزرگ شده است. او چند سال در نیروی دریایی آمریکا خدمت کرده، فارغالتحصیل کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی از دانشگاه هاروارد است و سابقه کار با شرکت مدیریت سرمایهگذاری گلدمن ساکس را نیز دارد و پیش از اینکه خودش به فیلمسازی رو آورد، سرمایهگذار هالیوود بوده است. او کمتر مصاحبه میکند و بیشتر در سایه است. اما در یکی از معدود مصاحبههایش، در مورد تاریکی گفته است که «تاریکی مطلوب و مطبوع است.» او با نام بردن از مظاهر مختلف تاریکی مانند «دیک چینی، دارت ویدر، شیطان» قدرت را در «تاریکی» تعریف میکند.
بنن خود را یک لنینیست میخواند که میخواهد کلیت سیستم حاکم کنونی آمریکا را در هم شکند. او خود را نه یک ناسیونالیست سفید بلکه صرفا یک ناسیونالیست معرفی میکند، خصوصا ناسیونالیست اقتصادی. از صحبتهایش برمیآید که به شدت نگران قشر متوسط و کارگری جامعه است. او بر این باور است که جهانیشدن سبب شده که این قشر با بیکاری مفرط دست و پنجه نرم کند.
بنن مهاجران را مسبب اصلی مشکلات آمریکا میداند، نه تنها مهاجران غیر قانونی که مهاجران قانونی. او در ذم مهاجرت گفته است که مهاجران کشورهای شرق و جنوب آسیا تمام رشتههای مهندسی را گرفتهاند، نه در تحصیلات تکمیلی جایی برای دانشجویان آمریکایی هست نه در بازار کار. بنن ادعا میکند که ۲۰ درصد ایالات متحده را مهاجران تشکیل میدهند و همین را «قلب مشکلات» میداند.
بنن در گفتگوی دیگری، از جنبش پوپولیستی اندرو جکسون (رئیس جمهور آمریکا ۱۸۲۹ - ۱۹۳۷ و بنیانگذار حزب دموکرات) به عنوان الگوی خود برای ساختن یک جنبش سیاسی نوین نام برده است. اما این علاقه به اندرو جکسون از آن جهت هشداردهنده است که جکسون از جمله معدود روسای جمهوری به حساب میآید که از دستور دادگاهی که برخلاف خواست او رای داده بود سرپیچی کرد. اقدامی که مشابهش را در روزهای اخیر، حداقل برای چندین ساعت، در فرودگاههای آمریکا شاهد بودهایم (اداره محافظت مرزی و گمرک دولت ترامپ، علیرغم حکم دادگاه، مسافران از ورود به کشور منع کرد). ترامپ نیز در چند روز اخیر بارها هم به قاضی فدرالی که علیه فرمان او حکم داده است و هم به سیستم قضایی این کشور حمله کرده است.
از اینها گذشته، به نظر نمیرسد بنن ابایی از به چالش کشیدن هنجارها و ارزشهای بنیادین آمریکا داشته باشد. برای مثال، اصل آزادی بیان در ایالات متحده یکی از اصول بنیادین این کشور به حساب میآید که تاکنون همیشه مورد احترام همه گروهها بوده است. بنن اما در مصاحبه اخیرش با نیویورک تایمز در حملهای شدید به رسانهها گفت: «رسانهها باید شرمگین و زبون باشند، دهانشان را ببندند و برای مدتی تنها گوش دهند.» او از رسانهها به عنوان صدای اپوزیسیون نام برد، ادعایی که دقیقا چند روز بعد توسط ترامپ تکرار شد و البته این اولین باری نیست که ترامپ رسانهها را مورد هجوم قرار داده است. ظن به رسانهها تنها موضوعی نیست که بنن و ترامپ بر سر آن اشتراک نظر دارند. به نظر میرسد این دو در حوزههای تجارت، مهاجرت، امنیت عمومی، محیط زیست و فساد سیاسی دنبالهروی یک مکتب فکری باشند.
تقابل دنیای یهودی-مسیحی با دنیای اسلام
یکی دیگر از مواضع نگرانکننده بنن همانند نظریه جنگ تمدنهای ساموئل هانتینگتون، باور عمیق او به تقابل میان دنیای یهودی-مسیحی با دنیای اسلام است. او بر این باور است که این تقابل به نوعی جنگ مقدس خواهد انجامید. او در چند جلسه گفتگو در سال ۲۰۱۴ گفته است که جنگ میان این دو جهان آغاز شده است و به سرعت نیز در حال گسترش است. او هشدار داده است که مسیحیان باید هر چه سریعتر برای این تقابل آماده شوند. البته، او به تازگی گفته است که فکر میکند ایالات متحده علاوه بر خاورمیانه با چین نیز وارد رویارویی نظامی خواهد شد.
استیو بنن که به نظر میرسد فعلا پر نفوذترین فرد ضلع غربی کاخ سفید باشد، در روزهای نخستین دولت ترامپ تلاش کرده تا تاب مقاومت سیستمهای نظارتی، توازن قوا و بوروکراسی ایالات متحده را در برابر بینظمی، تصمیمهای پیشبینی نشده و بسط قدرت قوه مجریه بسنجد. در چند روز گذشته دونالد ترامپ بارها در توئیتهایش نه تنها قاضی فدرال ایالت واشنگتن که فرمان منع ورود مهاجران را لغو کرده است حمله کرده، که سیستم قضایی ایالات متحده را به چالش کشیده است.
اکنون باید دید که اگر ترامپ با پیروی از بنن یا همان رئیسجمهور در سایه، بخواهد از قانون سرپیچی کند، با چه واکنشی از طرف کنگره در اختیار جمهوریخواهان و همینطور قوه قضاییه، جامعه مدنی و سایر نهادهای نظارتی مواجه خواهد شد. نتیجه این تقابلها هر چه باشد، تاثیر شگرفی بر آینده دموکراسی آمریکا خواهد داشت.