رولت روسی!
علیرضا شاکر - قانون
ابراهیم رئیسی کمتر از یک هفته بعد ازثبت نام در انتخابات ریاست جمهوری، در آستان قدس رضوی میزبان هیاتی عالی رتبه از مقامات روس به ریاست نماینده تام الاختیار ولادیمیر پوتین شد. ديداري كه حساسیت های زیادی را درباره دخالت یک کشور خارجی در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران پدید آورد.
به‌دنبال دیدار رئيسي با رستم مینیخانوف، فضاي انتقادي عليه اين كانديداي اصولگرايان گسترش يافت. انتقادات و اعتراضات ابتدا در فضای مجازی شکل گرفت و سپس به فضاي رسمي كشيده شد. نخستين انتقادات صورت گرفته از سوي صفحات و کانال های به ظاهر هوادار محمود احمدی‌نژاد شكل گرفت و به فاصله کوتاهی اعتراض‌ها به این دیدار، جنبه رسمی به خود گرفت؛ به‌گونه‌‌اي كه یک نماینده عضو فراکسیون امید و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی از وزارت امور خارجه خواست درباره این دیدار توضیحاتی بدهد.
ماجرا از اين قرار بود كه در 31 فروردین ، حجت‌الاسلام رئیسی، تولیت آستان قدس رضوی با رستم مینیخانوف، نماینده تام الاختیار ولادیمیر پوتین و ريیس جمهوری تاتارستان دیدار کرد.در این نشست صمیمی، طرفین درباره مشترکات مذهبی و لزوم روابط حسنه به گفت و گو نشستند. از زمینه‌های مشترک همکاری مانند پذیرش دانشجو، اعطای فرصت مطالعاتی، گردشگری علمی و زیارت و همچنین اهمیت دین اسلام در گسترش صلح و دوستی سخن گفتند و در انتها نیز رئیسی با اهدای نسخه نفیس چاپی از قرآن دست‌نویس، مشهور به قرآن بایسنقر به نماینده پوتین، از وی تقدیر کرد و در مقابل، مینیخانوف نيز یک جلد قرآن کریم به همراه قالیچه چرمین از آثار صنایع دستی جمهوری خود مختار تاتارستان را به حجت الاسلام و المسلمین رئیسی اهدا کرد.
تفاوت‌ها و شباهت‌هاي يك ديدار
با اینکه در سابقه رئیسی، بيشتر فعالیت‌های قضایی و شبه امنیتی دیده می شود، اما در سابقه مینیخانوف فعالیت های امنیتی به چشم نمی خورد. او نه عضو کا.گ.ب بوده و نه در ارتش شوروی فعاليتی داشته است! بلکه در رشته کشاورزی لیسانس می گیرد و سپس نيز در اقتصاد تا درجه دکتری تحصیل می‌کند. قبل از اینکه در سال 2010 به ریاست جمهوری تاتارستان برسد، بيشتر در مناصب مالی و اقتصادی مشغول به کار بوده است. جمهوری تاتارستان به عنوان منطقه خودمختار با اختیارات بالا اداره اما همچنان سیاست های کلی این جمهوری با مسکو هماهنگ می شود؛ شاید به همین دلیل است که مینیخانوف به عنوان نماینده تام الاختیار ولادیمیر پوتین به دیدار ابراهیم رئیسی رفت و دیداری حاشيه‌ساز را رقم زد.
دلیل اصلی حاشیه ها
شاید دلیل اصلی حاشیه به‌وجود آمده را بتوان به پيشينه اصولگرایان در مذاکره با قدرت های خارجی پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ایران و همچنین هياهوي به‌وجود آمده بعد از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، ربط داد.
پيشينه حواشي
اصولگرایان قبل از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری ایران در سال 1376 با «نیک براون» یکی از مدیران کل وقت وزارت امور خارجه انگلیس مذاکره کردند. افشای این مذاکره به افتضاحی سیاسی در آن دوره منتهی شد که در شکست علی اکبر ناطق نوری در انتخابات بی تاثیر نبود. در آن ماجرا محمدجواد لاریجانی، ريیس وقت مرکز پژوهش های مجلس و از حامیان ناطق نوری در دیدار با این چهره انگلیسی به او اطمینان داد که پیروزی ناطق نوری در ایران می تواند منافع انگلیس و غرب را تامین کند. او همچنین تلاش کرد سید محمد خاتمی، کاندیدای جناح چپ وقت( اصلاح طلبان فعلی) را رادیکال جلوه دهد. حال، دیدار ابراهیم رئیسی با یک چهره روس به نوعی تداعی همان رویداد را کرده است هر چند که این دیدار رسمی و علنی بوده و دیدار لاریجانی با نیک براون( آن‌گونه که روزنامه سلام، رسانه افشاکننده آن در آن زمان مدعی شد) محرمانه بوده است. اما چرا باید اصولگرایان به سراغ روس‌ها بروند؟ مگر روس‌ها چه توانایی دارند؟ بخش دیگری از پازلی که به‌دنبال توطئه آمیز جلوه دادن دیدار رئیسی و مینیخانوف است، توجه ها را به ماجرای دخالت روس‌ها در انتخابات اخیر آمریکا معطوف می‌کند. در آن انتخابات، افشای برخی از ایمیل‌های هیلاری کیلینتون، رقیب دموکرات دونالد ترامپ در پیروزی این شخصيت جمهوریخواه بی تاثیر نبود. قبل از اینکه ترامپ سکان قدرت در کاخ سفید را به دست بگیرد باراک اوباما ، ريیس جمهوری وقت آمریکا با طرح این موضوع، گروهی از دیپلمات های روس را از خاک ایالات متحده اخراج کرد و بعد از روی کار آمدن ترامپ نیز رویدادهایی مانند استعفای مایکل فلین مشاور امنیت ملی ترامپ به‌دلیل ارتباط با روس ها ، شايبه دخالت کرملین در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را قوت بخشید.
توضيح در رابطه با دیدار رئيسي
به هر صورت، این دیدار آن‌قدر حاشیه آفرین شد که در سوم اردیبهشت، علیرضا رحیمی، از نمایندگان تهران و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، از وزارت امورخارجه خواست تا درباره دیدار ابراهیم رئیسی با نماینده ولادیمیر پوتین توضیح دهد. قبل از اینکه وزارت امور خارجه در این مورد توضیح بدهد، در همان روز سبحانی فر، رئیس هیات دوستی پارلمانی بین ایران و روسیه توضیحاتی درباره این دیدار ارائه داد. این نماینده مجلس که به ظاهر برنامه ریز ملاقات انجام‌شده بوده است در گفت و گویی، رستم مینیخانوف را نماینده ویژه ولادیمیر پوتین در امور ادیان مذهبی خواند و درباره دیدار وی با حجت‌الاسلام رئیسی گفت: از مدت ها پیش برنامه‌ریزی شده بود که یک گروه از تاتارستان به ایران بیایند و درخواست داده بودند از چند مکان، از جمله برخی دانشگاه ها و مراکز مذهبی يكديگر دیدن کنند.
این نماینده مجلس همچنین تاکید کرد: ريیس‌جمهور تاتارستان، فرد مسلمانی است و می‌خواست زیارتی در مشهد داشته باشد. همچنین قرار است، قراردادی تجاری بین مشهد و تاتارستان امضا شود و این هیات به همین دلیل به مشهد رفت و در آنجا درخواست دادند، دیداری نيز با تولیت آستان داشته باشند و ما این دیدار را برای‌شان هماهنگ کردیم. وی همچنین درباره شايبه های سیاسی و انتخاباتی بودن این دیدار نیز خاطرنشان کرد: بعید است یک کشور، آن هم یک استان کوچک بخواهد در انتخابات داخلی ایران دخالت داشته باشد. اين نماينده درمورد مسئولیت خود در این دیدار نیز خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه من، هم ريیس گروه دوستی و پارلمانی ایران و روسیه هستم و هم از نمایندگان استان خراسان رضوی بودم، بخشی از این هماهنگی ها از سوی وزارت کشور محول شده بود که صورت گرفت.
گاف بزرگ کمپین انتخاباتی رئیسی
حتی اگر توضیحات داده شده و محتوای نشست را دلیلی بر عادی بودن این دیدار بدانیم و جنجال‌های صورت گرفته در فضای مجازی را بی دليل تلقي كنيم، باز این انتقاد به تیم انتخاباتی ابراهیم رئیسی وارد است که چرا در آستانه انتخابات، چنین گاف بزرگي را به رقبا داده‌اند؟ چرا موجب پيدايش شايبه دخالت هاي خارجي در انتخابات شده اند؟ مگر نمی شد دیدار را به قبل از ثبت نام یا بعد از انتخابات موکول کرد؟ در هر صورت با همه این توضیحات، فضای مجازی راه خود را می رود و به‌خصوص در ایام انتخابات کوچک‌ترین حرکت کاندیداها می‌تواند دستاویزی برای تخریب از سوی رقبا باشد. کمپین انتخاباتی آقای رئیسی اگر نگاهی همه جانبه به این موضوع داشت و از بصيرت لازم برخوردار بود، براي مصلحت وی می‌توانست این دیدار را از برنامه‌هاي رئيسي تا بعد از انتخابات، حذف كند.
تداعي‌گر رولت روسي؟!
در روسيه تزاري، نوعي از شرط‌بندي مرگ و زندگي مرسوم بود كه بر اساس آن، يك هفت تير با يك گلوله بين دو طرفي كه شرط مي بستند،گذاشته مي شد و سپس طرفين چندين بار خشاب را چرخانده و به نوبت به شقيقه خود شليك مي كردند تا اينكه سرانجام يك نفر كشته و نفر بعد پيروز شرط بندي خوانده شود. اين بازي خطرناك روسي به عنوان«رولت روسي» شناخته مي‌شود. به‌نظر مي رسد ديدار رئيسي با نماينده تام الاختيار پوتين به‌گونه، تداعي كننده رولت روسي است. يا رئيسي به دليل تبليغات منفي ناشي از اين ديدار، آراي زيادي را از دست خواهد داد يا شايد اين ديدار، براي وي دريچه‌هايي از موفقيت و كاميابي را بگشايد.
