به گزارش بخش تاجیکستان رادیو اروپای آزاد، تلویزیون دولتی تاجیکستان ۸ اوت/۱۷ مرداد با پخش مستندی ۴۵ دقیقهای، به نقش دولت ایران در ترورهایی پرداخته که در دهه ۹۰ میلادی در این کشور رخ داد.
در رشته ترورهایی که از میانه دهه ۹۰ میلادی در تاجیکستان آغاز شد، شماری از چهرههای شناخته شده سیاسی، فرهنگی و ادبی این کشور به قتل رسیدند.
در مستندی که از شبکه یک تلویزیون دولتی پخش شد، وزارت کشور تاجیکستان تأیید میکند که ایران با کمک مالی به حزب اسلامی تاجیکستان و آموزش شبهنظامیان این حزب در خاک خود، به گسترش جنگ داخلی در تاجیکستان دامن زده.
تاجیکستان از سال ١٩٩٢ تا ١٩٩٧ درگیر جنگ داخلی شدیدی بود.
در این مستند وزارت دفاع تاجیکستان ادعا میکند در آن زمان ایران کمکهای مالی و همچنین دستورالعمل و آموزشهای مرتبط با ترورها را از طریق ژنرال عبدالحکیم نظرزاده، منتقل میکرده.
نظرزاده در جریان جنگ داخلی از جمله فرماندهان نیروهای اسلامی بود. او بعدتر به سمت معاونت وزارت دفاع تاجیکستان رسید تا آنکه سرانجام پس درگیری مسلحانه با حکومت در شهریورماه سال ۱۳۹۴/۲۰۱۵ کشته شد. حکومت تاجیکستان اعلام کرد نظرزاده در تلاش برای انجام کودتایی علیه حکومت بود.
دولت تاجیکستان همچنین حزب نهضت اسلامی را نیز به سبب همدستی با ژانرال عبدالحکیم نظرزاده، به عنوان یک گروه تروریستی اعلام کرد.
اما تنش میان تاجیکستان و ایران پس از آن تشدید شد که ایران در دیماه ۱۳۹۴، از محیالدین کبیری، رهبر حزب ممنوع شده نهضت اسلامی تاجیکستان دعوت کرد تا برای شرکت در همایش وحدت اسلامی به تهران سفر کند. محیالدین کبیری در حاشیه این همایش دیداری و گفتوگوی کوتاهی هم با آیتالله خامنهای، رهبر ایران داشت که تصاویر آن در رسانهها منتشر شد.
این واقعه خشم دولت تاجیکستان را برانگیخت و بر سردتر شدن روابط دو کشور تأثیر گذاشت.
موضوع مستندی که سهشنبه این هفته از تلویزیون تاجیکستان پخش شد هم به همین رابطه ایران و حزب نهضت اسلامی تاجیکستان میپردازد.
در این مستند مردی که خود را عضو پیشین حزب اسلامی معرفی میکند میگوید در سال ۱۹۹۵ همراه ۲۰۰ تاجیک دیگر به ایران سفر کرد و در شهر قم برای عملیاتهای خرابکارانه آموزش دید.
او در ادامه میگوید در سال ۱۹۹۷ در حالی به تاجیکستان بازگشت که دستورالعمل مشخصی برای ترور چهرههای سیاسی و شناختهشده دریافت کرده بود.
ایران و روسیه در مذاکرات صلح برای پایان دادن به ۵ سال جنگ داخلی تاجیکستان نقش واسطهگر را بر عهده داشتند.
در گذشته نیز تاجیکستان و ایران تنشهایی را در روابط خود تجربه کرده بودند و دوشنبه دیپلماتهای ایرانی را به فعالیت بیش از حد در این کشور متهم کرده بود.
اما با پخش مستند رابطه ایران و حزب اسلامی تاجیکستان، این نخستین باری است که دوشنبه به طور علنی تهران را مسئول هدایت قتلهای سیاسی میداند که دو دهه پیش اتفاق افتاده بود.
در سالهای گذشته تاجیکستان هر چه بیشتر از ایران فاصله گرفته، به عربستان سعودی نزدیکتر شده است.