پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab. ir): سخنگوی شورای نگهبان گفت: انتخابات ۹۶ از جهت نگرش‌ها و نگرانی‌ها شبیه ۸۸ بود، اما طرفین به قانون تمکین کردند.
به گزارش انتخاب، مهمان این هفته برنامه «دستخط» عباسعلی کدخدائی، سخنگو و عضو حقوقدان شورای نگهبان قانون اساسی بود.
مشروح گفت‌وگوی تلویزیونی عباسعلی کدخدایی را در ذیل می‌خوانید:
سوال: تقریبا دو الی سه ماهی از فشار انتخابات می‌گذرد. انتخابات اردیبهشت را شروع کنیم؛ فضاهای انتخاباتی زیادی را تجربه کردید. انتخابات اردیبهشت که گذشت با چه انتخاباتی شبیه بود؟
کدخدایی: انتخابات در جمهوری اسلامی ایران، یک کنش اجتماعی و سیاسی است که مردم با شور و اشتیاق خود پای صندوق‌های رای می‌آیند. شور و احساساتی که در ایران داریم به جرات می‌توان گفت در جای دیگر نداریم. به همین خاطر مشارکت را همواره در جمهوری اسلامی ایران بیشتر از کشورهای دیگر داریم.
انتخابات این بار را هم اگر از زاویه حقوقی نگاه کنیم فرقی با بقیه انتخاباتی که قبلا داشتیم، در سال‌های ۸۴، ۸۸ و ۹۲ فرقی ندارد اما از زوایای اجتماعی و سیاسی قابل بررسی است. صاحبنظران در حوزه‌های مختلف ورود کردند و بحث هایی داشتند. شاید نتوان گفت انتخابات در هر مرحله‌ای شبیه کدام مرحله است. هر انتخاباتی یک ویژگی‌های خاصی دارد که مخصوص همان دوره است و تشابه‌سازی انتخابات یک مرحله با مرحله دیگر سخت است. از جهت حقوقی مشکل خاصی را نداشتیم، از جهت نگرش هایی که بود و نگرانی هایی که داشتیم چیزی شبیه انتخابات ۸۸ بود. به هر حال احساسات خیلی برانگیخته شد و هر طرفی صحبت هایی را داشت و طرفداران آنها بحث هایی را داشتند.
سوال: حالت دوقطبی پیدا کرده بود.
کدخدایی: بله. حالت دوقطبی پیدا کرده بود. این وضعیت شبیه سال ۸۸ بود ولی نمی‌توان گفت به طور کامل چنین بود.
سوال: برخی از سیاسیون که بیشتر در اصولگرایان هستند، از احراز و تایید صلاحیتها نقدهایی را به شورای نگهبان دارند. می‌گویند حساسیت فضای سیاسی باعث شد حتما دو طیف سه نفره را انتخاب کنند و حتی می‌شد طیف‌های گسترده تر را داشت تا از دوقطبی خارج شویم و هم تنوع و تکثر بیشتر شود. چنین چیزی را قبول دارید؟
کدخدایی: خیر. یکی دو بار این را پاسخ دادم. شورای نگهبان اصولا نگاهش سیاسی نیست. یعنی هیچگاه نگاه نمی‌کند چه طیفی حضور دارد و چه طیفی حضور ندارد و یا سهمی را برای این طیف قرار دهد و سهمی را برای طیف دیگر در نظر بگیرد. ملاک شورای نگهبان در بررسی صلاحیتها، قانون است و آن شرایطی که در قانون وجود دارد و مستنداتی در پرونده افراد وجود دارد و نهایتا رای گیری می‌شود.
عرض کردم یکی الی دو نفر از افرادی که از محترمین بودند و ثبت نام کردند شاید تنها یک رای برای احراز صلاحیت نیاز داشتند، ولی نشد.
سوال: اسم نمی‌برید؟
کدخدایی: خیر. اگر آنها هم احراز صلاحیت شده بودند مردم می‌دیدند که چنین دسته بندی و سهم بندی برای جناح‌ها وجود ندارد.
سوال: در این انتخابات فرد یا افرادی بودند که صلاحیت آنها احراز نشده باشد و رایزنی هایی شود و در نهایت احراز شود؟
کدخدایی: اصل رایزنی‌ها بود. برخی افراد صحبت می‌کردند و خود را مکلف می‌دانستند که بر توانائی‌های افراد گواهی دهند، اما اعضای شورای نگهبان هم با قانون مواجه هستند؛ آن چه در قانون است و در پرونده‌ها هست و در نهایت باید رای گیری کنند. اینکه کسی در احراز صلاحیتها تاثیرگذار بوده باشد، نبوده است.
سوال: در این ۶ نفر کسی نبود که احراز صلاحیت نشده باشد و بعد از رایزنی دوباره صلاحیت تائید شود؟
کدخدایی: خیر.
سوال: شورای نگهبان هم بعد از احراز صلاحیتها افراد را تا دوره تبلیغات و بعد آن زیرنظر دارد. به نامزدی در این دوره بخاطر برخی حرفها تذکر داده شد؟
کدخدایی: بله. تذکر دادیم. البته بعد از آن دستگاه‌های دیگر هم مسئولیت دارند و دستگاه‌های دیگر هم این کار را انجام می‌دهند. از طریق دستگاه‌های مختلف این کار انجام می‌شد. برخی افراد به هر حال، وابستگانشان دعوت شدند و تذکر نسبت به مطالبی که وجود داشت داده شد.
در شورای نکهبان چنین امری متعارف است. اگر چنین احساسی شود که نکته خلافی رخ می‌دهد مرحله اول تذکر است. در این نوبت هم داشتیم که به افرادی تذکر داده شوند.
سوال: حل شد؟
کدخدایی: به مراحل بعدی نرسید. بارها این را عرض کردیم شورای نگهبان این اختیار را دارد تا زمان رای‌گیری بتواند اعلام نظر کند و بعدا در خصوص صحت انتخابات می‌تواند ورود پیدا کند. مثل انتخابات مجلس تا زمانی که اعتبارنامه تصویب نشده است رویه این است که شورای نگهبان می‌تواند ورود کند و ابطال کند و این اختیارات را دارد.
سوال: در ریاست جمهوری هم این اختیارات را دارد؟
کدخدایی: بله. حتی در ریاست جمهوری قانون خیلی تصریح کرده است که بعد از بررسی صلاحیتها اگر به شورای نگهبان مدارکی درباره صلاحیت فرد برسد، می‌تواند تجدید نظر کرد. این را تصریح کرده است و در مجلس این صراحت را نداریم ولی در قانون انتخابات ریاست جمهوری این وجود دارد.
سوال: تخلفات به گفته خود شما، تعدادش زیاد بود، اما نه به اندازه‌ای که به کل انتخابات خدشه وارد کند. می‌توانید بگویید تخلفات در چه حوزه‌ای بود؟
کدخدایی: در حوزه تبلیغات، معمولا حوزه پررنگ تخلفات انتخاباتی در تبلیغات است. افراد یا خلاف واقع مطلبی را بیان می‌کنند و یا ممکن است صحبت‌هایشان متضمن توهین و افترا باشد یا مطالب غیرواقعی را مطرح می‌کنند. بخشی از تخلفات به روز رای گیری مربوط می‌شود.
آنجا عناوین متعددی را در قانون انتخابات داریم مانند تعرفه ندادن و خرید و فروش رای و مخدوش بودن تعرفه‌ها یا دخالت عوامل اجرایی و عوامل نظارت در امر انتخابات یا تبلیغات بر سر صندوق‌ها و در شعب. اینها عناوین متعددی است که در قانون لحاظ شده است و در هر دوره‌ای اینها را داریم که شدت و ضعف دارد.
هم سال ۸۸ و هم الان چنین وضعیتی را داشتیم.
سوال: کدام پررنگ تر بود؟
کدخدایی: در سال ۸۸ و ۹۶ را نگوییم پررنگ بود، ولی در ۸۸ یک طرف قضیه نظر را قبول نداشت و آن فتنه‌ای که نباید شروع می‌شد، شروع شد. خوشبختانه در ۹۶ چنین مسئله‌ای را نداشتیم و طرفین نظر مراجع قانونی را تمکین کردند و پذیرفتند اما خب تخلفات وجود دارد. بخشی از این تخلفات هم اگر تاثیرگذار بر انتخابات نباشد، دیگر در مسئولیت شورای نگهبان نیست. برای قوه قضائیه و محاکم دادگستری می‌رود و زمان هم ندارد. هر زمانی که رسیدگی شد می‌توانند اعمال نظر کنند.
سوال: الان پیگیر هستید که به کجا رسیده است؟
کدخدایی: ما طبق قانون نباید پیگیری کنیم. طبق قانون باید فقط گزارش دهیم. مثلا بگوییم این گزارش‌ها در حوزه خرید و فروش رای یا در حوزه تبلیغات غیرواقع یا در روز رأی گیری آمده است. اینها را گزارش کرده‌ایم و چیزی که برای ما ارسال شد برای قوه قضائیه ارسال کردیم.
آن چیزی که مربوط به ما هست تخلف یا جرم انتخاباتی صورت گرفته که می‌تواند سرنوشت انتخابات را تغییر بدهد نبوده است. نهایتا هم شورای نگهبان صحت انتخابات را اعلام کرد به این معنا است که تخلف عمده که تاثیرگذار باشد را نداشتند.
سوال: سقف زمانی مشخصی برای رسیدگی وجود دارد؟
کدخدایی: خیر. مثلا در دوره هفتم مجلس گزارش هایی را برای قوه قضائیه فرستادیم که در مجلس نهم دعوتنامه آمد که بیایید نسبت به آن گزارشی که در مجلس هفتم دادید، رسیدگی کنیم. این متاسفانه در ادوار گذشته بود و زمان ندارد. این دوره با تدبیری که رئیس قوه قضائیه داشتند، ستادی را تشکیل دادند و این ستاد فعال برخورد کرد و جای شکر دارد.
سوال: این نگرانی ایجاد می‌شود که اگر زمان دار شود، همان کسانی که تخلف کردند، دوباره سمت بگیرند و در جایگاه مورد نظر بنشینند.
کدخدایی: بله این مشکلات وجود دارد. ان شاالله برخورد قوه قضائیه این گونه باشد که بتوان در مراحل آینده کسانی که متخلف بودند بازداشته شوند.
سوال: دو دوره از انتخابات ریاست جمهوری است که سختی‌های خاص خود را دارد. به خصوص این دو دوره آمدن رئیس جمهورهای سابق به عرصه انتخابات بود. خودتان پیش بینی می‌کردید که بیایند؟
کدخدایی: پیش بینی که می‌شد. زمزمه هایی که در رسانه‌ها و شایعاتی که وجود داشت، با شدت و ضعف، ولی این پیش بینی می‌شد.
سوال: تلاش شد همانند آقای هاشمی که ایشان (احمدی نژاد) هم انصراف دهند؟
کدخدایی: انصراف را بله؛ چون در جایی کسی را دیدم که صحبتی کرده بود و خلاف واقعیت بود، من هم درصدد پاسخ نیستم اما این دوره زمانی که به نتیجه رسیدیم قبل از این که اسامی را به وزارت کشور اعلام کنیم به برخی از آقایان قرار شد اطلاع دهیم از جمله ایشان که اگر می‌خواهند انصراف دهند. اصلا اصراری نیست.
من به آقای دکتر الهام اطلاع دادم و گفتم چنین وضعیتی هست و ممکن است تا ساعات آینده نتایج را اعلام کنیم و نظر به ایشان مثبت نبود و می‌توانید اعلام کنید و ما می‌توانیم همانند بقیه در لیست انصرافی‌ها قرار دهیم. ایشان تردید داشتند و گفتند بعید است قبول کنند و دیگر پاسخی تا ساعتی که ما قرار بود اعلام کنیم، نیامد.
سوال: در رابطه با آقای هاشمی، واسطه پیغام آقای لاریجانی بودند؟
کدخدایی: بله، آقایان لاریجانی و روحانی.
سوال: در تایید صلاحیتها فشارخاصی به شورا وارد نشد؟
کدخدایی: فشار اگر به مفهوم فضای رسانه‌ای و عمومی باشد مطرح می‌شود. ولی این که کسی اصرار کند یا توصیه خاصی داشته باشد نبود، چون می‌دانند شورای نگهبان فشارپذیر نیست. تحت تاثیر این فشارها قرار نمی‌کیرد.
سوال: یکی از تصمیماتی که در زمان انتخابات اردیبهشت انجام شد زمان مناظرات تلویزیونی بود که ابتدا تصمیم گرفتند غیر زنده باشد. شورای نگهبان در این زمینه نظری داشت؟
کدخدایی: نظر خاصی نبود چون خیلی مرتبط با ما نبود البته دوستان صداوسیما مشورت هایی داشتند. ما هم نظرات اولیه داشتیم ولی در نهایت نظر خودشان اعمال شد.
سوال: نظر شما زنده بود؟
کدخدایی: فرقی نمی‌کرد. آن چه برای ما مهم است این که مناظرات منجر به ایجاد کدورت بیشتر نشود و منجر به شقاق جدید نشود. فضای انتخابات را ملکوک نکند. آنچه برای ما مهم است همین بود. این که زنده یا غیرزنده باشد مهم نبود.
سوال: مناظرات را دیدید؟
کدخدایی: همه را ندیدم ولی برخی را دیدم. چون نماینده در صداوسیما داشتیم. خودم همه را ندیدم چون درگیر انتخابات بودیم.
سوال: چطور بود؟ چقدر چارچوب‌های اخلاقی و سیاسی رعایت شد؟
کدخدایی: این دوره کمتر بود نسبت به ۸۸ کمتر بود ولی می‌توان گفت در مایه‌های سال ۸۸ بود. فضا را ما هم به عنوان شهروند نپسندیدیم. این که حیثیت‌ها را بی جهت لکه دار کنیم یا حرف هایی را بزنیم که در دقایق حضور در مناظرات اثبات و نفی آن خیلی آسان نیست و یک ادعا است.
به نظر من، اگر قرار است مناظره باشد باید روی برنامه‌ها و نگاه به آینده باشد و اثبات توانمندی در حوزه‌ای که ریاست جمهوری است باید باشد. اگر بتوان اینها را سازماندهی کرد برای آینده شاید بتوان در این جهت هم بهتر برنامه ریزی کنیم.
سوال: تذکری در بین مناظرات به کسی داده نشد؟
کدخدایی: خیر. در مناظرات تذکری داده نشد.
سوال: چون همه در یک چارچوب اخلاقی بودند. در مرحله برگزاری انتخابات گله‌ای رئیس جمهور داشتند که در باره رای گیری ساعات آخر بود که اگر بیش از ۱۲ شب ادامه پیدا می‌کرد ما حتی ۳-۲ میلیون رای مان اضافه می‌شد. این صحت داشت؟
کدخدایی: همیشه یک مشکلی را داشتیم و داریم که با دوستان وزارت کشور است و این که ساعت رای گیری تا چه زمانی است. قانون گفته است روز جمعه است و یک روز باید باشد. تعریف یک روز در عرف و طبیعی چیست؟ در گذشته این طور بود اگر تابستان هست به خاطر این که هوا در برخی استان‌ها هوا گرم است و ممکن است مردم نباشند و شاید برخی مشغول کشاورزی هستند ساعاتی را تمدید می‌کردند.
ساعت رای گیری ۸ صبح تا ۶ بعد از ظهر است. ساعات تمدید را یک تا دو ساعت در نظر می‌گیرند. چند دوره‌ای این را حالت جهشی گذاشته بودند و وزیر کشور دو الی سه ساعت تمدید می‌کرد و این به ساعت ۱۲ می‌رسید. ۱۲ هم روز جمعه تلقی نمی‌شد. هر بار هم این بحث را داشتیم که به هر حال از روز جمعه بگذرد روز جمعه نیست. باید تعیین تکلیف شود.
گفتند قبل از ۱۲ افراد را داخل می‌کنیم و در را می‌بندیم. همه اینها یک وجه شبهه‌ناکی را در این جهت داشت. در این دوره به دوستان وزارت کشور اعلام کردیم تمدیدها به طوری باشد که ۱۲ تمام شود. تمدید را می‌توانستند یک ساعت یک ساعت بگذارند و ۱۰ درها را ببندند و تا ۱۲ رای گیری شود. اعتراضاتی هم آن زمان و هم بعد از آن شد که خوشبختانه وزیر کشور همکاری کردند و پذیرفتند.
یک بار برای همیشه بایداین مسئله به پایان برسد. امیدواریم هم در قانون تصریح شود و هم در آینده وزارت کشور به گونه‌ای پیش بینی کند که به این سقف زمانی برخورد نکنیم.
سوال: در آن شب صندوق‌های سیار پیش بینی شد؟
کدخدایی: صندوق‌های سیار برای جاهایی بود که امکان رای گیری نداشتند.
سوال: برای آخر شب منظورم است؟
کدخدایی: خیر. این هم که گفتید، هیچ رایی گرفته نشد به هر حال رای گرفته شد. آنهایی که در داخل شعبه بودند رای را دادند. این طور نبود که ارقامی که آقایان می‌فرمایند صحیح باشد.
سوال: دو الی سه میلیون؟
کدخدایی: خیر، این قدری اغراق است. گله دیگری دارید دوستان وزارت کشور و اقای رئیس جمهور خوب بود آن را هم ذکر می‌کردند که به دلیل سیستم‌های جدید و سامانه‌ی که ایجاد کردند و اینکه انتخابات با شوراها همزمان شد و در شوراها هم مشکلاتی پیش آمد، خیلی جاها تا ساعت ۹ یا ده صبح رای گیری انجام نشد. رئیس جمهور باید هر دو را ببینند.
سوال: به این قصه برسیم که همیشه مسئولین انتخابات در زمینه خلا قوانین انتخابت تصریح داشتند. پارسال اواخر سال آقا سیاست‌های کلی را اعلام کردند و به گفته خیلی‌ها حجت تمام شد که این مسائل سروسامان گیرد. به این انتخابات نرسید. برای انتخابات مجلس این خلأها پر می‌شود؟
کدخدایی: باید بگوییم امیدواریم. من خیلی پیگیر این مسئله بودم. قرار شد جلسه هماهنگی بین مجلس و دولت و شورای نگهبان باشد که امیدواریم در این هفته یا هفته بعد انجام شود و یک راهکاری را برای جمع بندی جلسات هر سه بخش داشته باشیم.
سوال: اگر کمیته قوی تشکیل شود به نظر قانون محکمی خواهد شد.
کدخدایی: بله. وزارت کشور یک لایحه جامعی را به صورت پیش نویس آماده کرده است. مجلس هم نظراتی دارد و ما هم نظرات کارشناسی را خواهیم داد و خیلی دخالتی نخواهیم کرد، مگر به اصل مصوبه باشد که برای شورای نگهبان بیاد و اعلام نظر کند.
سوال: در سیاست‌های کلی چندین مورد مهم دارد ولی دو مورد که در ذهن همه مردم باقی ماند یکی درباره ثبت نام هایی است که بی رویه می‌آید و آبروی کشور در بیرون مرزها تحت تاثیر است. فشارهایی روی شورا می‌آید و وقت از شورا می‌گیرد. یکی هم در زمینه شفا بودن منابع مالی است.
کدخدایی: هر دو هم در سیاست‌های کلی مقام معظم رهبری آمده است و این به عنوان یک برنامه کلان هم مجلس و هم دولت مورد استناد قرار گیرد تا این مشکل برای همیشه حل شود.
سوال: یک چیزی هم که به خود شورا بر می‌گردد در مورد تعریف رجل سیاسی است که اگر تبیین شود خیلی از فشارها از روی شورا برداشته می‌شود.
کدخدایی: بله. در جایی عرض کردم ولی امکان دارد تکرار این امر خالی از لطف نباشد که در سال ۹۲ یک آئین‌نامه اجرایی برای این اصل را تدوین کردیم. خیلی بحث شد. یک سالی در شورای نگهبان بحث شد. نظراتی وجود داشت ولی بعد به دلیل این که خیلی الزامی را احساس نمی‌کردیم هم علنی نشد و هم در شورا مدنظر قرار نگرفت.
اخیرا هم بعد از ابلاغ سیاست‌های کلی، دو جلسه در شورای نگهبان بحث شد. اما به انتخابات اخیر نرسید که بتوان برای انتخابات این دوره به طور نهایی بکار بگیریم ولی امیدواریم به زودی دوباره در دستور ما قرار گیرد تا ما هر چه زودتر اعلام نظر کنیم.
سوال: ابعادی از آن پیش نویس را بیان نمی‌کنید؟
کدخدایی: خیر. شرایطی که در اصل ۱۱۵ وجود دارد خیلی جزئی تر و عینی تر در آئین نامه آوردند. رجل سیاسی یا مذهبی را ملاک‌های عینی تر لحاظ کردند. در حوزه تقوا و مدیریت و مدبر بودن هم به همین صورت است. من فکر میکنم اگر آن مبنای کار قرار گیرد بتواند شاخص‌های عینی‌تری را ارائه کند که مجلس بر اساس آن بتواند قانونگذاری شفافی داشته باشد.
سوال: چند جا تاکید کردید که در بررسی صلاحیتها، افرادی که الان نماینده یا رئیس جمهور هستند، صلاحیت‌هایشان دوباره بررسی می‌شود.
کدخدایی: بله. قانون است.
سوال: یعنی در این ۴ سال مسئولیت اینها به نوعی حرکات و رفتارهایشان زیرنظر است.
کدخدایی: بله. طبیعی است. فرضی وجود دارد که اگر کسی تائید صلاحیت شده، عقلا این مطلب استصحاب می‌شود ولی در دوره ۴ ساله اتفاقاتی رخ داده که باید آنها بررسی شود. آن اتفاقات مورد بررسی قرار می‌گیرد.
سوال: پرونده خانمی که در اصفهان رای آورد (خالقی) و بعد بر اساس مستنداتی رد صلاحیت شد الان به مجمع تشخیص رفته است؟
کدخدایی: پرونده نرفته است چون بحث کاری است، اختلافی نیست. پرونده بسته شد ولی بعد از آن مجلس مصوبه‌ای گذراند که اختیارات شورای نگهبان را محدود به زمان مقرر در قانون در حوزه بررسی صلاحیت کنند. یعنی شورای نگهبان در ۲۰ یا ۵۰ روزی که فرصت دارد اعلام نظر کند و بعد از آن شورای نگهبان به این بحث‌ها ورود نکند.
این را از قدیم اعضای شورای نگهبان دارای ایراد می‌دانستند. فرقی هم نمی‌کند و مربوط به دوره اخیر و خانم خالقی نیست. از قدیم معتقد بودند نظارت شورای نگهبان یک نظارت عام و جاری است و در همه مراحل و همه دوره‌ای که فرد هست جاری و ساری است. برای همین مغایر با آن اصل می‌دانند، این مصوبه به مجمع تشخیص مصلحت رفته است. یکی دو نوبت دیگر هم داشتیم که مجمع نظر شورا را تائید کرده است.
سوال: از آقای ابراهیمان چه خبر؟ هنوز شورای نگهبان می‌آیند؟
کدخدایی: بله. هر چهارشنبه ایشان را می‌بینیم و از همکاران خوب ما هستند. در جلساتی که مربوط به شورای نگهبان هست حضور دارند.
سوال: در دوره سخنگویی اختلاف نظراتی با آقای جنتی داشتند. درست است؟
کدخدایی: اختلاف نظر به مفهوم وجود کدورت نبود ولی این اختلاف نظری است که من و شما هم داریم. هر عضو شورایی ممکن است با دیگری داشته باشد. تعبیر ما این است که این اختلافات طلبگی است و خیلی مهم نیست.
سوال: در جایی گفته بودند اختیارات دبیر شورای نگهبان زیاد است و باید تجدید نظر شود. الان هم همین اعتقاد را دارند؟
کدخدایی: نمی‌دانم الان هم به این صورت هست یا خیر. اختیارات دبیر براساس آئین نامه داخلی است و مسئولیتهای اجرایی است که از سوی اعضا کارهایی را انجام می‌دهند، اختیار دبیر غیر از اداره جلسات، در بخش‌های دیگر در حوزه انتخابات و اجرایی است و خیلی فکر نمی‌کنم زیاد باشد.
سوال: آیت الله جنتی می‌گفتند برخی‌ها فکر می‌کنند شورای نگهبان آن ۱۲ نفری هستند که می‌نشینند و من حرف آخر را می‌زنم و همه چشم می‌گویند. آن قدر بحث طلبگی داریم که برخی مواقع به داد و بیداد می‌رسد.
کدخدایی: بله. گاهی اوقات ایشان نظری به من دارند و می‌گویند در این زمینه رای نمی‌دهید و می‌گویم خیر. می‌گویند مگر نظر مخالف دارید و می‌گویم بله و هم نظر با شما نیستم. این بحث طبیعی است. من نظری مخالف با آقای جنتی در حوزه علمی داشته باشم.
سوال: الان هم رای گیری شد و ایشان دبیری شورای نگهبان را برعهده گرفتند. شما هم سخنگو هستید.
کدخدایی: بله.
سوال: آقای علیزاده قبلا هم پست قائم مقام داشتند؟
کدخدایی: بله. پست قائم مقامی دبیر را داریم.
سوال: قبلا هم بود؟ شاید به این پررنگی اعلام نمی‌شد.
کدخدایی: خیر. از قدیم بود. یک دوره هایی هم مرحوم زواره‌ای بودند و یک دوره‌ای من بودم و یک دوره‌ای اقای علیزاده بودند. ۵-۴ سالی می‌شود که آقای علیزاده هستند.
سوال: با دانشجویان خود صمیمی هستید؟
کدخدایی: فکر میکنم وظیفه ما این باشد و منتی بر سر کسی نیست. دانشجو قشر جوان و آینده‌ساز ما در کشور هستند و باید احساس راحتی نسبت به مسائل علمی داشته باشند و گاهی هم مسئله شخصی دارند و بیان می‌کنند و اگر بتوانیم حل کنیم توفیقی برای ما است.
سوال: آن کتری را هنوز دارید؟
کدخدایی: (می خندد) کتری را خودشان جمع کردند. بخاری آن هست.
سوال: آسان یا سخت نمره می‌دهید؟
کدخدایی: شاید سهل ممتنع هستیم. در کلاس سختگیری میکنم. نسبت به حضور دانشجو سختگیر هستیم. تکالیف را درست انجام دهند و تحقیق هایی که دارند را به درستی انجام دهند. اگر این برای ما احراز شود گاهی اوقات نمره را می‌دهیم. دانشجویان الان طفل گریزپا هستند. گرفتاری‌های مختلف دارند و شرمنده می‌شویم بتوانیم نمره خوب بدهیم.
سوال: بهترین دانشجویی که تاکنون داشتید، بود؟
کدخدایی: اسم نیاوریم و اگر اسم بیاوریم دعوا می‌شود و همه دم دانشکده می‌گویند چرا نام ما را نگفتید. دانشجویان خوبی داشتیم که برخی از آنها به خارج از کشور رفتند و الان استاد هستند. برخی رفتند تحصیل کردند و به ایران بازگشتند و جذب هیات‌های علمی در دانشگاه‌های مختلف شدند. همه اینها افراد شایسته هستند.
سوال: دانشگاه را بیشتر دوست دارید یا کارهای اجرایی را علاقه دارید؟
کدخدایی: من تنها جایی که با پای خودم برای کار تقاضا دادم، دانشگاه بود. بقیه جاها را از ابتدای انقلاب ما را بردند. دانشگاه تنها جایی بود که خودم رفتم و گفتم من می‌خواهم بیایم.
سوال: چه سالی ازدواج کردید؟
کدخدایی: من سال ۱۳۶۲ ازدواج کردم.
سوال: چطور آشنا شدید؟
کدخدایی: ازدواج‌های ما سنتی است. موقعی که مرحوم مادرم تصمیم گرفت و پیشنهاد داد و خودش جلو رفت و گزینه‌های مختلف بودند و نهایتا با خانمم ازدواج کردم.
سوال: یعنی از طریق مادر آشنا شدید؟
کدخدایی: بله.
سوال: مهریه چقدر بود؟
کدخدایی: مهریه آن چیزی که ما همیشه می‌گوییم آن زمان برای ما سخت بود. آن زمان یک دوره تفسیر مجمع‌البیان بود. تفسیر المیزان را می‌خواستیم بگذاریم چون آن دوره چاپ نمی‌شد، ترسیدیم خانم فردا طلب کند و ما نتوانیم.
سوال: خطبه عقد را چه کسی خواند؟
کدخدایی: آن زمان در دوره جنگ و گرفتاری‌های مختلف تهران بودیم و یکی از محضرهای آن زمان و یکی از سادات آن زمان عقد را جاری کرد.
سوال: در کارهای خانه کمک می‌کنید؟
کدخدایی: اگر بتوانم کمک میکنم.
سوال: غذا درست کردن را بلد هستید؟
کدخدایی: بله. چون سال‌ها دانشجو بودم و روی پای خودم ایستادم و سال‌های تنهایی را داشتم، غذا درست کردن بلد هستم. ولی کسی غذای ما را نمی‌پسندد. الان با غذای جدید غذاهای ما مورد پسند نیست.
سوال: چند فرزند دارید؟
کدخدایی: سه فرزند دارم. فرزند اولم دختر است و ازدواج کرده است و فارغ التحصیل از دانشگاه شد.
سوال: نوه هم دارید؟
کدخدایی: دو نوه دارم.
سوال: گفتید بهترین تفریح شما کتاب خواندن است.
کدخدایی: بله. برخی مواقع علاقه به کتاب داریم. مثلا وارد حوزه ورزش هیچگاه نشدم. خیلی اهل ورزش نیستم. البته مایه تاسف است.
سوال: علاقه به فوتبال ندارید؟
کدخدایی: خیر.
سوال: مایل به دیدن فوتبال هم نیستید؟
کدخدایی: خیر. علاقه به دیدن ندارم ولی نتیجه را می‌شنویم و اگر خوب باشد خوشحال و اگر بد باشد ناراحت می‌شویم البته خیلی مهم نیست.
سوال: از لحاظ روحیات، خجالتی هستید یا خیر؟
کدخدایی: خجالتی نیستم ولی حرمت‌ها را رعایت می‌کنیم و در جایی که باید حرف‌هایم را می‌زنم.
سوال: در هر دو جناح رفیق‌های صمیمی دارید؟
کدخدایی: بله.
سوال: می‌توانید نام ببرید؟
کدخدایی: نام نبریم بهتر است. اگر عضو شورای نگهبان نبودیم نام می‌بردیم.
سوال: شما الان از طرف ایران یکی از قضات عضو دول بین‌المللی هستید؟
کدخدایی: بودم. تا ۴ سال پیش بودم و الان نیستم. دو دوره من بودم.
سوال: با توجه به تجربه‌ای که دارید فکر می‌کردید شکایت ایران برای دو میلیارد دلار از آمریکا به جایی برسد؟
کدخدایی: من نمی‌خواهم اظهارنظر کنم چون پخش می‌شود ولی امیدواریم با دقت هایی که باید نسبت به پرونده شود به یک جمع بندی برسیم.
سوال: ممکن است؟
کدخدایی: بله. امکانش هست ولی این که از چه راهی وارد شویم مهم است. برخی از دعاوی بین المللی را به دلیل این که راه را اشتباه رفتیم نتوانستیم احقاق حق کنیم.
سوال: یعنی خودمان راه را اشتباه رفتیم؟
کدخدایی: بله. راه را اشتباه رفتیم و گاهی اوقات در یک جایی می‌توانستیم حل کنیم و این کار را نکردیم. زمانی پرونده هایی برای یکی از وزارتخانه‌ها بود که با یکی از وزرا که الان مسئولیتی در دولت دارند، آن زمان خیلی اختلاف نظر داشتیم و بخشی از آن پرونده همچنان باقی مانده است.
سوال: کرسنت؟
کدخدایی: خیر. برای پرونده کرسنت هم به نوعی در جای دیگر گرفتارش بودم. آن هم پیشنهاداتی داشتم و اتفاقا آن را با رئیس جمهور وقت صحبت کردیم، با معاون حقوقی صحبت کردیم. کرسنت در یک موقعی قابل حل بود. در یک بخشی از مذاکرات قابل حل بود و نشد. آن هم از جمله مسائلی بود که راه اشتباهی را رفتیم و الان به اینجا رسیدیم.
سوال: این قضیه «منا» را می‌توانستیم از قضیه دیوان بین المللی پیش برویم و نکردیم. درست است؟
کدخدایی: از طریق دیوان خیر، چون به هر حال صلاحیت دیوان به این صورت است که باید دو طرف صلاحیت دیوان را در آن دعوا بپذیرند، طبیعتا عربستان نمی‌پذیرد. بنابراین از طریق دیوان ممکن نیست. ولیکن شاید بتوان اهرم‌های فشار دیگری را داشت که از طریق اقداماتی که می‌توانستیم در سازمان ملل انجام دهیم. شاید بتوان از این طریق اقداماتی را انجام داد و به یک حقی برسیم.
سوال: چطور است که آقای دکتر کدخدایی از مجلس اصولگرای نهم رای نمی‌آورد کما این که آیت الله جنتی هم در مراسم تقدیر از شما گفتند برای رای نیاوردن شما مقدمه‌چینی شده بود، اما بعد از مجلس دهم که اصولگرای صرف نبود، رای خوبی آوردید؟
کدخدایی: خیلی برای من مهم نیست و نبود. بالاخره این اختیار را قانون اساسی به مجلس داده شد و اگر رای داد مسئولیتی بر ما بار می‌شود و اگر رای نداد این مسئولیت برداشته می‌شود. نباید متوقع از نهادهایی باشیم که اختیار به آنها می‌دهیم و می‌گوییم شما حق دارید، انتخاب کنید. خیلی مهم نیست و تشخیص مجلس چنین بود.
سوال: برخی می‌گویند رفاقت شما با آقای عارف یکی از دلایل رای آوردن شما بود.
کدخدایی: خیر. به آقای عارف ارادت داریم و ایشان انسان متدینی هستند و هر زمانی مطلبی بود پیگیری هایی که داشتیم چه از طرف ایشان و چه از طرف ما در فضای دوستانه و صمیمانه و خیراندیشانه حل شده است. در این حد ما با همه اعضای محترم مجلس و آقایان این ارتباط را داریم.
سوال: گفته بودید بعد از رای آوردن شما، طیف اصلاح طلب آقای عارف را اذیت کرده بودند.
کدخدایی: من چنین حرفی نزده بودم. من گفته بودم؟
سوال: در جایی از شما خواندم.
کدخدایی: نمی‌دانم من گفتم یا خیر ولی ظاهرا صحبت هایی شد در رابطه به این مسئله و من هم در رسانه‌ها شنیدم که برخی اعتراض کرده بودند. شاید ناظر بر اخباری باشد که من داشتم، در طیف‌های مختلف انتظار نداشتند من رای بیاورم و اینها در جاهایی مطالبی را گفته بودند. اشاراتی را داشتم.
سوال: من از آیت الله جنتی می‌خواندم که آقای دکتر کدخدائی اصلا اهل شفارش و سفارش پذیرفتن نیست. در انتخابات هم خیلی‌ها دنبال سفارش گرفتن و سفارش کردن هستند، یکی از دلایل هم شاید همین بود که مجلس نهم به شما رای نداد. همین طور بود؟
کدخدایی: همین دوره هم به همین صورت بود. واقعیت این است که یک وظیفه قانونی بر عهده ما است. اگر در پرونده‌ای موضوعی مطرح باشد و فردی صلاحیت نداشته باشد، این با سفارش افراد حل نمی‌شود. ممکن است گزارش خلافی داده باشند و آن مبنای کار ما قرار گیرد، یک فردی می‌آید توضیح می‌دهد که گزارش خلاف بوده است.
این ممکن است قابل بحث باشد ولی وقتی پرونده کسی روشن است. من مثال بزنم که رئیس مجلس ششم یک زمانی تماس گرفتند که برای پرونده فردی بود که در جایی مشغول است. از ایشان خیلی تعریف کردند و من به ایشان پیشنهاد کردم و گفتم شما به اینجا بیایید و من پرونده را در اختیار شما می‌گذارم و شما به عنوان شخص عادی اگر ایشان را تائید کردید به شورا می‌بریم و با شهادت شما، تایید می‌کنیم. گفتند یعنی این اندازه مسئله دارد؟ گفتم به هر حال این وضعیتی است که ما داریم.
می‌خواهم عرض کنم اگر اقدامی انجام می‌دهیم بر اساس تکالیف قانون و مستندات است و بنابراین اصولا سفارش پذیری مفهومی ندارد که بگویید در شورای نگهبان من سفارش می‌گیرم و کسی دیگر سفارش نمی‌گیرد. در این جهت هم حرف همه را می‌شنویم که تا جایی که امکان‌پذیر باشد خطای خودمان کمتر شود.
سوال: از طرف فامیل یا دوستان یا باجناق چطور؟
کدخدایی: باجناق که خوشبختانه من ندارم (می خندد). یک زمانی یکی از نمایندگان مجلس که بحث مشکل صلاحیت داشت در فرودگاه با تعدادی از نمایندگان نشسته بودیم و او در وصف باجناق ما صحبت کرد که باجناق شما را می‌شناسم و فرد خوبی است و خیلی توصیفات خوبی داشت که همیشه ذکر خیر شما را دارم.
صحبت‌های او که تمام شد گفتم من چون تنها پسر خانواده بودم مرحوم مادرم اصرارداشت دنبال خانواده‌ای برویم که تک دختر داشته باشد. بنابراین ما از ریشه فاقد باجناق هستیم. (می‌خندد)
سوال: حالا چه کسی بود که خود را جای باجناق شما جا زده است!
کدخدایی: بله. چنین وضعیتی هم هست.
سوال: کدام مجلس را موفق تر می‌بینید؟
کدخدایی: ارزیابی مجالس شاید برای برخی افراد تلقی خوبی نباشد. این که بخواهم ملاک قرار دهم. ولی می‌توانم بگویم مجلس ششم مجلس خوبی نبود که مصالح عالی نظام را در نظر نمی‌گرفت. بقیه مجالس شدت و ضعف هایی را داشتند.
سوال: قضیه مخالفت شورای نگهبان با بخشی از برنامه ششم ماده ۳۸ که سقف حقوق‌های مدیران را مشخص می‌کرد، چه بود؟
کدخدایی: خیلی از مسائل را فراموش کردم چون آن زمان جزئیات زیادی داشت. اما محور بحث این بود که جدای اینکه چه کسی چه میزانی از حقوق را به او اختصاص می‌دهند، افرادی که در مشاغل مختلف هستند، تخصص‌های متعددی دارند و بر حسب نوع تخصصی که دارند نمی‌توان گفت میزان ثابت بگیرید.
مثلا یک کارمند ساده اداری که کارش از جهت اهمیت خیلی زیاد نباشد با یک پزشک متخصص یا متخصص فنی در حوزه‌های نفت و هوافضا با هم فرق دارد. ملاک هایی که در آنجا آورده بودند ملاک هایی بود که این وضعیت را نزدیک به هم می‌کرد و حتی این تفاوت را از بین می‌برد.
ایراد شواری نگهبان این بود که باید معیارهایی را قائل شوید که به صورت جدی بین یک کار ساده با یک کار تخصصی تمییز قائل شود و این تمییز باید به گونه‌ای باشد که این تفاوت خود را نشان دهد، یعنی اهمیت کار متخصص را نشان دهد. مبنای ایراد شورای نگهبان این بود.
سر و صدایی هم بیرون مطرح شد که رقم حقوق‌ها ۲۰ میلیون شده است و اینها هیچ ارتباطی به شورای نگهبان ندارد. ما مبنا را کار داریم و اگر مبنا درست شود این که عدد حقوق یک ریال است یا ۱۰۰ میلیون فرقی ندارد.
سوال: اعضای شورا چقدر حقوق می‌گیرند؟
کدخدایی: متفاوت است و بر اساس سابقه کار و معمولا ترتیبات و ردیف هایی وجود دارد. ولی تفاوت‌ها سرسام آور نیست. نجومی نیست. آنهایی که دانشگاهی هستند حقوق دانشگاه را می‌گیریم و مبلغی را شورا کارانه می‌دهد. آنهایی که از جای دیگری نمی‌گیرند شورا یک حقوقی را در نظر می‌گیرد که بر اساس معیارهای سازمان امور استخدامی است. ردیف‌ها و ترتیب هایی دارند که بر اساس آن پرداخت می‌کنند.
سوال: حداکثر را می‌دانید؟
کدخدایی: فکر نمی‌کنم بیشتر از ۷ تومان باشد.
سوال: گزارش دیوان محاسبات درباره حقوق‌های نجومی را گوش کردید
کدخدایی: کامل گوش نکردم، ولی هم خلاصه را دیدم و هم با رئیس دیوان محاسبات صحبت کردم.
سوال: قانع کننده بود؟
کدخدایی: به هر حال آنها هم یک معاذیری دارند و توضیحاتی را مطرح کرده بودند، چون ما نتوانستیم یک نظام حقوق اداری را برای کشور تعریف کنیم، همیشه پیوندی عمل کرده‌ایم. یعنی هر سازمانی برای این که امتیازی بدهد در جایی حقوق را اضافه کرده است و این امر موقت بوده ولی ثابت شده است.
یک جایی مثلا وزارت خانه‌ای منبع درامدی بهتری دارد آنجا اضافه کرده و در جایی که کمتر دارند کمتر داده است. این مشکل را باید حل کنیم که بتوانیم فرارها یا پنهان‌کاری هایی که صورت می‌گیرد حل شود.
سوال: یعنی یک قانون درست و حسابی نداریم؟
کدخدایی: قانونی که همه نیازها را در نظر بگیرد. تخصص و نیازهای افراد و نیازهای انسانی و اولیه را در نظر بگیرد. ولی متاسفانه نیست.
سوال: فکر کنم اراده‌ای برای این کار وجود ندارد. در نوشتن قانون مطلبی نداریم.
کدخدایی: به هر حال سازمان هایی که بودجه ندارند نمی‌توانند پیشقدم شوند. برای چه پیشقدم شوند؟ پول ندارند به کارکنان بدهند. سازمان هایی که درامد اختصاصی دارند خیلی توجه نمی‌کنند چون جلوی کار آنها گرفته می‌شود.
سوال: شما یک حقوقدان عضو حوزه بین الملل شناخته شده هستید از برجام با توجه به عهدشکنی‌های امریکا چیزی باقی می‌ماند؟
کدخدایی: به هر حال برجام پذیرفته شد. آن زمان که در حال مذاکره بودیم نظراتی داشتم و مصاحبه هایی داشتم و مطالب را بیان کردیم. اما نکته سیاسی در رفتار سیاسی امریکا وجود دارد که این بدعهدی را همواره داشته‌اند. در قرارداد الجزایر هم چنین کردند. آنجا هم به اندازه کافی بدعهدی کردند.
سایر معاهدات و توافقات مگر اینطور نیست؟ معمولا امریکایی‌ها خود را فقط می‌بینند. دو نمونه‌ای که در حوزه بین الملل اتفاق افتاد یکی دیوان بین الملل کیفری بود که فکر میکنم دولت کلینتون پذیرفته بود و دولت بوش به راحتی امضایش را پس گرفت. یعنی مبنای امور بین الملل را خودشان می‌دانند حتی در جایی که بقیه کشورها آمدند.
یکی هم موافقتنامه پاریس است که در دولت قبل اوباما پذیرفته شد و ترامپ امضا را پس گرفت. امریکایی‌ها همیشه روش و منشی دارند که معیار حق و باطل را خودشان قرار می‌دهند. بنابراین نباید انتظار داشته باشیم امریکا در مسیر درستی حرکت کند. این بدعهدی جزو ذات امریکا شده است.
ما باید چشم خود را باز کنیم و تدابیری را حتما پیش بینی کنیم و اقدامات حقوقی را از قبل انجام دهیم و هر گاه به بدعهدی امریکا رسیدیم بتوانیم و دستمان پر باشد تا مقابله خوبی داشته باشیم و احقاق حق کنیم. گاهی در این بخش ضعف هایی داریم. یعنی اعتماد بیش از اندازه به طرف مقابل داریم. از این طرف کلاهی بر سرمان می‌رود و زمانی که بخواهیم احقاق حق کنیم هم نمی‌توانیم.
سوال: به لحاظ حقوق بین الملل تیم مذاکره کننده از همه اساتید حقوق بین الملل استفاده کرد؟
کدخدایی: تلاش داشتند این کار را بکنند. بخشی از دوستان و همکاران ما در دانشگاه تهران این همکاری را داشتند و شاید همه نبودند. وزارت خارجه جلساتی که من می‌شنیدم گذاشته است غالب افراد را دعوت می‌کرد. مهم این است که تا چه اندازه بتوانند این نظرات را به صورت کاربردی در مناظرات و در متن معاهدات عملیاتی کنند.
سوال: یک چیزی در زمان انتخابات از مرحوم آیت الله هاشمی بیرون آمده بود که دلیل رد صلاحیت من حضور وزیر اطلاعات وقت در جلسه شورای نگهبان بود که همان زمان هم رد کردید.
کدخدایی: بله، چند بار به این پاسخ دادم. اصلا این طور نبود. ما در همه ادوار از دستگاه‌های اطلاعاتی سوال می‌کنیم. گاهی کارشناسان می‌آیند و گاهی وزیر می‌آید. من یک بار برای این که خیال آقایان راحت شود گفتم که اصلا قبل از اینکه وزیر بیاید نظر شورای نگهبان شکل گرفته بود و وزیر اطلاعات وقت هم که امد، اطلاعات کلی پیرامون مسائل پیرامونی و حوزه بین الملل ارائه کرد و اصلا ورود جزئی در این زمینه نداشت ولی تصمیم شورا از قبل اتخاذ شده بود.
سوال: در مورد توتال ابراز نظر کردید که شورا نمی‌تواند ورود کند؛ درست است؟
کدخدایی: سوال کردند که آیا توتال به مجلس و شورای نگهبان می‌آید؟ عرض کردم بر اساس تفسیری که شورای نگهبان دارد توتال از جمله قراردادهایی نیست که به مجلس به صورت اتومات بیاید و بعد به شورا بیاید، اما مجلس از باب نظارت می‌تواند ورود و اعلام نظر کند.
سوال: اگر اعلام نظر کند شورا می‌آید؟
کدخدایی: اگر بخواهد اعلام نظر نظارتی کند خیر. ولی گاهی اوقات ممکن است تصمیم مجلس این باشد که توتال در مجلس تصویب شود. یعنی تقنینی تصمیم گرفته شود، در مورد ترکسل چنین اتفاقی رخ داد. ترکسل قراردادش منعقد شد و مجلس هفتم اعتراض داشت و نهایتا دولت را مجبور کرد ترکسل را در مجلس به عنوان موافقتنامه اعلام نظر شود که شورای نگهبان هم اعمال نظر کرد.
سوال: موافقت نامه پاریس چطور؟
کدخدایی: بله، آمده است؛ چون به عنوان موافقت نامه بین المللی است و یک دور برای ما آمد چون آنجا اشاره‌ای به پیوست‌ها شد و پیوست‌ها ضمیمه نبود و اعضا ایراد شکلی گرفتند و گفتند تا زمانی که این پیوست‌ها نباشد ما نمی‌توانیم اعلام نظر کنیم. به مجلس اعاده شد و مقرر شد پیوست‌ها ضمیمه شود و برای ما ارسال کنند و هنوز بازنگشته است. بازگردد اعلام نظر می‌کنیم.
سوال: در قضیه قانون مواد مخدر که حذف اعدام هست ابراز نظری داشتید؟
کدخدایی: خیر چون نمی‌دانیم چه چیزی هست و چه چیزی تصویب می‌شود. منتظر هستیم مصوبه بیاید بعد اعلام نظر می‌کنیم.
سوال: شورا فعلا نظر خاصی ندارد؟
کدخدایی: خیر. نمی‌تواند اعلام نظر کند.
سوال: در مورد انتخابات شورای اسلامی شهر و روستا هم صحبتی شده بود که از مجلسی‌ها می‌گفتند دوست داریم نظارت را بر اساس قانون انتخابات به شورای نگهبان دهند، شورا این را استقبال می‌کند؟
کدخدایی: استقبال نمی‌کنیم، چون یکی دو بار آمده و چند نوبت دوستان مجلس رایزنی کردند. از جهت قانونی اعضای شورای نگهبان معتقدند اصل ۹۹ در برگیرنده انتخابات شورای اسلامی شهر و روستا نیست. بنابراین آنجا حصری بوده و این نیامده امکان ورود از جهت قانونی نیست و از جهت اجرایی هم برای ما سخت است. اگر بخواهیم شوراها را نظارت کنیم باید جمعیتی بیش از آنچه الان برای انتخابات مجلس یا ریاست جمهوری داریم تجهیز کنیم.
همین دوره نزدیک ۳۰۰ هزار نفر در انتخابات شوراها ثبت نام کردند. این تعداد را چطور رصد و نظارت کنیم؟ با این امکاناتی که داریم، نمی‌توانیم. در مجلس الان نگاه دوگانه‌ای است و عده‌ای معتقدند به شورا بیاید و عده‌ای معتقدند نیاید. باز هم منتظر می‌مانیم بیاید و بعد شورای نگهبان اعلام نظر کند اما پیشنهاد من به دوستان مجلس این است که اگر سازمان ثابت برای نظارت بر انتخابات شوراها داشته باشیم و مجلس تصویب کند دربرگیرنده همه قوا کشور هم باشد بهتر می‌تواند نیازهای انتخاباتی شوراها را برطرف کند.
سوال: سازمانی متشکل از چه بخشهایی؟
کدخدایی: می‌تواند از سه قوا باشد و دائمی باشد و سازوکار دائمی برای نظارت داشته باشد. این می‌تواند مشابه شورای نگهبان در حوزه انتخابات شورای اسلامی شهر و روستا باشد. مجلس می‌تواند این را تصویب کند و این اختیار را دارد.
سوال: بار مالی ندارد؟
کدخدایی: در قالب لایحه بیاید؛ مشکلی نیست. یا منبع مالی را تامین کنند.
سوال: نقدهایی را دارند که می‌گویند برخی نمایندگان مجلس تند موضع گیری می‌کنند که در زمینه حصر و در زمینه‌های دیگر هم موضع گیری می‌کنند و در نهایت تائید صلاحیت می‌شوند. بخاطر رابطه است که این اتفاق می‌افتد؟
کدخدایی: خیر. واقعیت این است که در نهایت همان رای گیری (اعضای شورا) است؛ حالا به هر دلیلی که آقایان رای می‌دهند. البته انتخابات مجلس جدید را من نبودم ولی به هر دلیلی رای دادند و تائید شده است. ممکن است کسان دیگری اگر می‌بودند صلاحیتها جور دیگری تفسیر و عمل می‌شد. راه دیگری ندارد. شورای نگهبان همان طور که اگر کسی صلاحیتش احراز نشود نمی‌تواند آن را اعلام کند، کسی که صلاحیتش احراز می‌شود را هم نمی‌تواند اعلام نکند.
سوال: شما عضو شورای عالی حل اختلاف قوا هستید. ظاهرا روابط حسنه است و ارجاعی ندارید.
کدخدایی: بخشی از آن کارها است. چون تنظیم روابط قوای سه گانه هم در بند ۱۱۰ آمده است، جلسات تشکیل می‌شود. باید راهکارهایی را دنبال کنیم که اصطکاک‌ها کمتر شود. مشکلاتی که ممکن است در قانون اساسی وجود داشته باشد، اختلاف برداشت هایی که وجود دارد را مطالعه می‌کنیم و نظر کارشناسی را به مقام معظم رهبری می‌دهیم.
سوال: مجلسی‌ها معتقدند برنامه ششم اجرا نمی‌شود. دولت می‌گوید اجرا می‌شود. در هیات بررسی نکردید؟
کدخدایی: هنوز نیامده است. این به طرح دعوا از طرف یکی از سران قوا موکول می‌شود. هنوز چیزی اعلام نشده است. قطعا اگر یک وقت مجلس از رهبری تقاضا کند ارجاع می‌شود و بررسی می‌شود.
سوال: طبق قانون الان آقای لاریجانی ابلاغ کرده است؟
کدخدایی: بله. آن قانون است و آقای رئیس جمهور هم ابلاغ کردند. باید اجرا شود و در عمل، نمایندگان معتقدند اجرا نمی‌شود.
سوال: با دوربین ما به یکی از این محله‌ها بروید. یا بین کودکان کار، یا آسایشگاه جانبازان یا یکی از محله‌های محروم تهران بروید.
کدخدایی: هر سه را حاضریم برویم. آسایشگاه جانبازان را به خاطر قولی که زمانی دادم، انجام می‌دهم.
سوال: برنامه با «دستخط» شما تمام می‌شود.
کدخدایی: بسم الله الرحمن الرحیم... افوض امری الی الله ان الله بصیر باالعباد. توفیق نصیب بنده حقیر شد تا ساعاتی چند به بیان سوابق و خاطرات پرداخته شود. نمی‌دانم چه ارزشی دارد این گفتن‌ها، انچه می‌ماند فعل درست است و گفتار صحیح! زمان‌ها می‌گذرند و رنگ موی به سپیدی سوق می‌یابد و اینها نشانه‌ای برای رفتن است که ماموریت همه انسان‌ها است. ماندن در مقابل رفتن! اختصاص به او دارد که هوالباقی. زنگ‌ها همیشه به صدا در امده‌اند اما چه گوش هایی که شنوا نیستند. اگر از مبدا خبری نداریم مقصد را می‌شناسیم پس باید خود را آماده سازیم. اگر نمی‌دانیم آمدن‌مان بهر چه بود اما رفتن را خوب می‌دانیم و مقصد را نیک می‌شناسیم و چه خوش بود آنگاه که در مقصد استقبال خوبی به عمل آید.
آنگاه که کوچک و بزرگ و زن و مرد و پیر و جوان با کارنامه عمل ارزیابی می‌شوند و امید ان که کارنامه‌ای سفید و مثبت در اختیار باشد تا نزد ساکنین آن دیار خجالت زده و شرمسار نگردیم».
