در آزمون سراسری سال جاری آنچنان که اطلاعات به دست آمده نشان می دهد، داوطلبی در رشته تجربی و با جنسیت دختر به رغم کسب رتبه زیر 2 هزار منطقه 2 و وجود حدوداً 7 هزار نفر گنجایش برای رشته های پزشکی و دندانپزشکی و در حالی که تمام امکان های انتخاب رشته خود را انتخاب کرده بود، پذیرفته نشد و در نتیجه نهایی او کلمه مردود قید شد؛ داوطلب دختری که معتقد است یکی از آشنایانشان با رتبه ای بالاتر و جنسیت پسر در همین آزمون سال جاری در رشته پزشکی قبول شده است.

داوطلب دیگری از منطقه 1 با کسب رتبه 1017 و به رغم اینکه از تمام فرصت های انتخاب رشته خود استفاده کرد در هیچ یک از رشته محل های انتخابی خود قبول نشد. حال آنکه این داوطلب معتقد است در سال گذشته یکی از دوستانش با رتبه ای بالاتر در رشته پزشکی قبول شد.

نمونه های فراوان دیگری از این داوطلبان وجود دارند که با وجود کسب رتبه های خوب، پس از مراجعه به سایت سازمان سنجش و مشاهده نتایجی که حکایت از مردودی آنها دارد؛ واقعیتی که برای آنها باور پذیر نیست و شاید برای همیشه آنها را از مسیر دانش و تحصیل دور نگه دارد.

آنچه در آزمون سال جاری برای بسیاری از داوطلبان کنکور نتیجه مردودی را بر خلاف تصور و محاسبات پیشین آنها پدید آورد، موج جدیدی از اعتراض ها را به مانند سال های قبل شکل داد و جمع زیادی از خانواده ها را در استرس و اندوهی توصیف ناشدنی فروبرد؛ اعتراض هایی که صورت میدانی آن در رو به روی ساختمان مرکزی سازمان سنجش شکل گرفت و با کمک گاز اشک آور و برخورد نظامی از بین رفت.

حسین توکلی، مشاور عالی سازمان سنجش در پاسخ به اعتراض هایی که بلافاصله پس از اعلام نتایج آزمون سراسری شکل گرفت و نتایجی که برای بسیاری از داوطلبان پذیرفتنی نیست، به رسانه ها گفت: این نتایج اصلاً عجیب نیست. واقعیت این است که شرایط یک دوره آزمون سراسری با دوره های پیشین متفاوت است و هر کنکور شرایط منحصر به خود را دارد.

او افزود: ممکن است در یک سال تعداد داوطلبان و سطح توانایی آنها زیاد باشد ولی در سال دیگر این موضوع کاهش یابد. جدا از این مسئله موضوع سهیمه های خاص، مناطق و جنسیت نیز وجود دارد که در سنجش نتیجه داوطلبان مهم است.

توکلی معتقد است، یکی از دلایلی که برخی داوطلبان علی رغم رتبه خوب موفق به پذیرش در دانشگاه نشدند، افزایش علاقه سالانه داوطلبان به برخی رشته ها است که برای هر سال شرایط مخصوص به خود را دارد و قابل مقایسه با سال های قبل یا بعد از خود نیست.

جدا از توکلی، ابراهیم خدایی، رئیس سازمان سنجش نیز یکی از دلایل تفاوت نتایج امسال با نتایج سال گذشته را اعمال سهیمه 5 درصدی برای خانواده جانبازان با جانبازی کمتر از 25 درصد عنوان کرد؛ قانونی که بر اساس آن مقرر شده بود، در راستاي اجراي ماده 90 قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي کشور، سهميه 5 درصد براي جانبازان با جانبازي كمتر از 25 درصد، همسر و فرزندان آنان و همچنين همسر و فرزندان رزمندگان با حداقل 6 ماه مدت حضور داوطلبانه اعمال شود.

شرایطی که به آن اشاره شد، بار دیگر اشکال های بزرگ موجود در فرایند و ساختار کنونی سنجش آموزش کشور و کنکور سراسری را به نمایش گذاشت و ضرورت های حذف این فرایند پر اشکال را به مسئولان ذیربط گوشز کرد.

مادامی که کنکور برگزار شود این اشکالات وجود خواهد داشت و هر تغییر کوچکی در فرایند برگزاری کنکور، حتی اگر در راستای عادلانه تر کردن پذیرش ها رخ بدهد، باز هم معترضانی خواهد داشت و افرادی هستند که خواسته یا ناخواسته در دام خطاهای این تغییر و تحول های سالیانه قربانی خواهند شد.

در شرایط کنونی به نظر می رسد آمادگی حداکثری نیز برای توفیق در این کنکور پر اشکال کافی نیست و جدا از درس های تخصصی که یک داوطلب باید آنها را از بر کند، داوطلبان ناچار هستند به همان میزان خود را درگیر نکات ریز و درشت نحوه انتخاب رشته نیز بکنند؛ مسئله ای که هر سال و تحت تأثیر تصمیم های خلق الساعه تغییر می کند و بسیاری از داوطلبان را از داشتن یک الگوی مشخص برای قبولی در کنکور محروم می کند.

در این بین اما شرایط حاکم بازار مشاوران انتخاب رشته و کسانی که از طریق فرایند کنکور نان می خورند را داغ و داغ تر می کند؛ مشاورانی که بر اساس آنچه آمد در بیشتر موارد توان ارائه یک تصویر روشن و مشخص از ساز و کار کنکور را ندارند و تنها دغدغه آنها تأمین منافع مادی خودشان است.