استعفای حریری به دلیل دخالتهای ایران ، تحولات داخلی عربستان که به تحکیم هر چه بیشتر قدرت ولی عهد جوان عربستان می انجامد و مسئول قلمداد کردن ایران در حمله موشکی انصار ا... یمن به ریاض از زبان رئیس جمهور امریکا، سه گانه ای هستند که در خوش بینانه ترین حالت می تواند نشانگر عزم امریکا و متحدانش در برخورد با جمهوری اسلامی وترغیب اروپا به سهیم شدن در ماجرای بی اثر کردن یا لغو برجام باشد و در سناریویی بد بینانه می تواند آتش تهیه برخورد نظامی با ایران در آینده نزدیک را فراهم کند.

در شرایطی که تو تال، اعلام کرده که برای آغاز همکاری با ایران منتظر تصمیم کنگره در خصوص برجام است و شرکتهای بزرگ اروپایی و هم چنین بانکهای مهم قاره سبز پس از برجام عملا با ایران همکاری ندارند "وضعیت جدید خاور میانه" ناشی از استعفای حریری می تواند در نزدیکی بیشتر ارو پا با امریکا برای تشدید فشارهای اقتصادی بر ایران موثر باشد. این همه در شرایطی است که اسرائیل و اعراب به دلیل سیاست های منطقه ای جمهوری اسلامی برای نخستین بار در طول 4 دهه گذشته است که در اتحادی نانوشته علیه ایران به سر می برند و سوریه در گیر جنگ داخلی با اقتصادی ویران برای تهران بیشتر هزینه ایجاد کرده است تا اینکه سودی داشته باشد.

علی رغم آنکه داعش از بخشهای مهمی از سوریه عقب نشینی کرده و ارتش سوریه بر اوضاع مسلط است بشار اسد به دلیل ارتکاب جنایات جنگی و استفاده از سلاح های شیمیایی مشروعیت خود را در جامعه بین المللی از دست داده است و در آینده ای نه چندان دور مجبور به کناره گیری از قدرت خواهد شد.

از سوی دگر پس از استعفای حریری صحنه سیاست لبنان،بحرانی خواهد شد و در شرایطی که انصار ا... موشک هایی به ریاض شلیک کرده و رو زنامه کیهان در تیتری عجیب هدف بعدی این گروه را دبی مطرح کرده است این شائبه که ایران پشت حملات حوثی ها به ریاض است را در جامعه بین المللی با پذیرش بیشتری مواجه می کند به ویژه آنکه کیهان تریبون نظامیان و نیروهای نزدیک به رهبر ایران است که قدرت اصلی در ایران را در اختیار دارند.

با توجه به تبعات چنین جانبداری بی پروا یانه ای از حمله به ریاض که نظامیان به آن آگاهی دارند به نظر می رسد که سپاه بی میل به وارد شدن به یک درگیری نظامی کوتاه مدت نیست . درگیری نظامی که از نظر سپاه مشکلات اقتصادی کشور ،بیکاری گسترده و نارضایتی سیاسی فراگیر در ایران را تحت الشعاع قرار می دهد و هم چنین زمینه سرکوب مخالفان در آینده ای که احتمال انتقال قدرت از آیت ا.. خامنه ای به ولی فقیه جدید فرا می رسد را فراهم می کند.

انتهای این سناریو اما باز است چرا که عرصه سیاست بین الملل بازیگرانی متعددی دارد که هریک برای منافع خود و بدون توجه به منافع و انگیزه های بازیگران دیگر به آن ورود پیدا می کنند.چنانچه رفتارهای ناپخته بعضی نظامیان و ایدئولوگ های راست افراطی موجبات تهاجم به کشور را فراهم آورد بازیگران بین المللی تعهدی ندارند که در مسیر اهداف سپاه حرکت کنند ،آن وقت نه تنها جمهوری اسلامی که ایران نیز از بین خواهد رفت.

حامد آئینه‌وند

دانش آموخته دکترای روابط بین الملل