دویچه وله - بسیاری از اصول‌گرایان تجمع‌های اعتراضی روزهای اخیر را واکنش "برحق" مردم به سیاست‌های اقتصادی دولت می‌دانند. با این همه اصول‌گرایان در مورد منشاء برخی شعارها که کلیت حکومت را هدف قرار می‌دهد نظرهای متفاوتی دارند.
تظاهرات و تجمع‌های اعتراضی در دو روز گذشته (۷ و ۸ دی ماه) از مشهد و برخی شهرهای استان خراسان رضوی آغاز شد و به بسیاری از شهرهای دیگر، از جمله کرمانشاه، خرم‌آباد، شیراز، اصفهان، رشت، همدان، قم و قزوین نیز کشید.
اعتراض‌ها در مشهد زیر عنوان "نه به گرانی" شکل گرفت و با حضور عده‌ای از مال‌باختگان موسسه‌های مالی و اعتباری شعارها علیه فساد گسترده در نظام جمهوری اسلامی نیز بسیار به گوش می‌رسید.
در بسیاری از شهرها معترضان در واکنش به برخورد خشونت‌آمیز نیروهای انتظامی و امنیتی شعار می‌دادند "پلیس برو دزد رو بگیر". معترضان شعارهای دیگری هم سر دادند که حسن حیدری، دادستان مشهد، در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس آنها را به "عده‌ای ساختارشکن" نسبت داده است.
شعارهای تند و "ساختارشکنانه"
به گزارش خبرگزاری اصول‌گرای برنا، روز پنج‌شنبه معترضان در مشهد "شعارهایی علیه رئیس جمهور و دولت سر دادند و این شعارها رفته رفته تند‌تر شد و در ادامه شعارهای تند ساختارشکنانه شروع شد".
مطابق آنچه در ویدئوهای منتشر شده در فضای مجازی شنیده می‌شود تظاهرکنندگان در شهرهای مختلف از جمله شعار داده‌اند: «سوریه را رها کن، فکری به حال ما کن»، «نه غزه، نه لبنان، جانم فدای ایران» و «استقلال، آزادی، جمهوری ایرانی.»
حجت‌الاسلام محسن محمودی، رئیس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی صبح شنبه با اشاره به این گونه شعارها به خبرگزاری ایسنا گفت: «ما حساب مردم صبور، مومن، انقلابی، زجر کشیده، بیکار و تهی‌دست را از حساب منافقان و فتنه‌گران جدا می‌دانیم و قطعا نظام اسلامی باید به داد مردم برسد.»
اعتراض "بر حق" مردم
حجت‌الاسلام احمد علم‌الهدی، امام جمعه مشهد، در خطبه‌های نماز دیروز اعتراض مردم به گرانی را "برحق" دانست و در عین حال گفت: «این مردم با نظام بد نیستند بلکه تحت فشار مشکلات اقتصادی و معیشتی قرار گرفته‌اند.»
بنابر گزارش‌ها علم‌الهدی با اشاره به مریم رجوی، رهبر سازمان مجاهدین خلق گفت: «اینکه گروهی در تجمع بگویند سوریه را رها کن فکری به حال ما کن درست نیست و اینکه از این شعار یک زن روسپی آمریکایی که رهبر منافقان است بیاید و از شما تشکر کند درست نیست و نباید خوراک در اختیار رسانه‌های دشمن قرار بدهیم.»
امام جمعه مشهد خطاب به تظاهرکنندگان در این شهر گفته است: «مطالبات شما کاملا بر حق بود و اینکه بر علیه گرانی شعار می‌دادید کار بر حقی بود اما بدانیم که دشمن می‌خواهد به ما ضربه بزند و نباید اجازه بدهیم از این مطالبات سوءاستفاده کنند.»
روزنامه کیهان، از رسانه‌های اصلی اصول‌گرایان افراطی مسئولان دولت حسن روحانی را متهم کرده که "با گلایه‌های اقتصادی مردم" برخورد جناحی و سیاسی می‌کند و حرکت‌های اعتراضی شهروندان را "توطئه رقبا" می‌نامد.
این روزنامه رسانه‌های فارسی‌زبان خارج از کشور و "فعالان و نهادهای اپوزیسیون وابسته به غرب" را متهم کرده که "با سوءاستفاده از چنین رویدادهایی، فضای اعتراضی به مشکلات معیشتی را به شیوه سیاسی منعکس کردند".
کیهان و انکار شعارهای ضد حکومتی
سرمقاله‌نویس روزنامه کیهان افزود: «این در حالی است که شعار مردم حاضر در تجمعات اعتراضی بر مبنای مسائل اقتصادی و مالی و نیز بی‌توجهی دولت به شعارهای و وعده‌ای انتخاباتی بوده است.»
به نظر می‌رسد که دست‌کم بخشی از اصول‌گرایان و مخالفان دولت از برپایی تجمع‌های اعتراضی خشنودند و آن را نتیجه ناکارآمدی دولت می‌دانند، اما در برابر شعارهای "ساختارشکنانه" سردرگم مانده‌اند.
کیهان در یادداشت دیگری نوشت: «ریشه اعتراضات مردمی، مشکلات اقتصادی است که از سوی دولت مورد کم‌توجهی قرار گرفته است اما محافل ضد انقلاب می‌کوشند این اعتراض به حق را علیه نظام مصادره به مطلوب کنند.»
"مقصران" تغییر شعارها
روزنامه کیهان در این یادداشت "برخی رسانه‌های حامی دولت و جریان فتنه" را متهم کرده که "از اقدام به تشنج‌آفرینی و تبدیل اعتراض معیشتی مذکور به ناآرامی سیاسی" استقبال کرده‌اند.
"فتنه" عنوانی است که رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای و حامیان حکومت برای جنبش اعتراضی به نتایج اعلام شده انتخابات سال ۸۸ به کار می‌برند. کیهان مدعی است شعار "نه غزه نه لبنان" که در اعتراض‌های سال ۸۸ نیز تکرار می‌شد به وسیله وزارت خارجه اسرائیل به معترضان "دیکته" شده است.
به این ترتیب از منظر اصول‌گرایان، طیف وسیعی در تبدیل اعتراض "بر حق" معیشتی به ناآرامی سیاسی دخیل بوده یا از آن استقبال کرده‌اند، اما چنان که امام جمعه مشهد مدعی شده "مردم با نظام بد نیستند".
در این میان نماینده اصول‌گرای رشت و نایب رئیس فراکسیون مستقلین ولایی مجلس شورای اسلامی روز شنبه نهم دی ماه به خبرگزاری ایلنا گفت: «انتساب تجمعات [اعتراضی] به منافقین و سلطنت‌طلبان اشتباه محرز است.»
غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی که در کمیسیون تلفیق بودجه نیز عضویت دارد انگیزه اعتراض‌های اخیر را نگرانی از افزایش قیمت‌ها و حذف بخش بزرگی از یارانه‌بگیران عنوان کرد که در لایحه پیشنهادی بودجه سال آینده مطرح شده است. او اطمینان داد که مجلس و دولت "پیام" معترضان را دریافت کرده‌اند و لازم نیست نگران گرانی‌ها باشند.
زیر سوال رفتن "بالا تا پائین نظام"
جعفرزاده کشاندن مردم به سر دادن شعارهای ضد حکومتی را متاثر از رفتار مخالفان افراطی دولت می‌داند: «مسئله این است که طی روزهای اخیر تندروها و دلواپسان در سخنرانی‌های خود به بهانه تخریب دولت روحانی، بالا تا پایین نظام را زیر سوال برده و مورد انتقاد قرار دادند.»
نماینده رشت در مجلس به خبرگزاری ایلنا گفت: «در همه جای دنیا به همین شکل است و وقتی مردم می‌بینند دولت به سمت ریاضت‌های اقتصادی پیش می‌رود، سعی می‌کنند حرفشان را به گوش حاکمیت برسانند و این درحالی است که بنابر اصل ۲۷ قانون اساسی باید تمهیداتی ایجاد شود که مردم بتوانند با برگزاری تجمعات غیرخشونت‌آمیز حرفشان را به گوش حاکمیت برسانند.»
نایب رییس فراکسیون مستقلین ولایی مجلس روز گذشته نیز با بیان این که مردم فرقی بین دولت، حاکمیت و نظام قائل نیستند به افرادی که به گفته‌ی او دولت را هدف قرار داده‌اند هشدار داد: «ما همه سوار بر یک قایق هستیم و هر کسی این قایق را سوراخ کند همه با هم غرق می‌شویم.»
