کمیل طیبی، استاد اقتصاد بین الملل دانشگاه اصفهان می گوید که بی اعتمادی مردم نسبت به سیستم بانکی سبب شد تقاضا برای ارز در انتهای سال ۹۶ بیشتر شود و قیمت دلار به مرز ۵ هزار تومان رسید. در نهایت هم با دخالت بانک مرکزی بازار به حالت آرامش بازگشت.

وی معتقد است که اقدامات دستوری و مقطعی بانک مرکزی در ایجاد ثبات در بازار ارز نمی تواند در بلند مدت پاسخگو باشد. هر چند تا واقعی شدن نرخ ارز، افزایش نرخ انواع ارزها و به خصوص دلار را در پیش داریم.

این استاد اقتصاد بین الملل دانشگاه اصفهان با اشاره به اینکه نرخ ارز مبادله ای در کانال ۳۷۰۰ تومان است و اگر نرخ در محدوده کانال ۴۵۰۰ ایجاد شود، نرخ تعادلی دلار قریب به ۴۴۰۰ تا ۴۷۰۰ تومان در نوسان خواهد بود.

محمد حسینی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با اشاره به دلایل روند صعودی نرخ ارز در سال ۹۶ می گوید که در این افزایش نرخ ارز مولفه های خاصی دخیل بوده است که بعضی در اختیار دولت بوده است. در مقابل هم برخی خارج از کنترل دولت قرار داشته است. موثرترین عامل هم افزایش تقاضا توام با عرضه اندک بود که به افزایش قیمت منجر شد.

وی می گوید برای جلوگیری از تکرار این اقدامات در سال جدید مقرر شده است که دولت با آن دسته از افرادی که از راه خرید و فروش ارز درآمد کسب می کنند، مالیات اخذ کند.

حسینی می گوید علی رغم اظهارات نوبخت، سخنگوی دولت که قیمت دلار را زیر ۴ هزار تومان ارزیابی می کرد. این طور می گوید که مصوبات کمیسیون تلفیق بودجه سال ۹۷ قیمت دلار را بالای ۴ هزار تومان تعیین کرد. این موضوع در آن مقطع سبب شد قیمت ارز در ماه های پایانی سال ۹۶ افزایش پیدا کند. با این حال بعید است که قیمت به کمتر از ۴۰۰۰ تومان برسد.

در خصوص گران شدن دلار در اواخر سال ۹۶ سناریوهای مختلفی مطرح شد. برخی بر این نظر بودند که افزایش قیمت دلار توجیهی نداشت و این موضوع ناشی از سفته بازی افرادی در پشت پرده است. کسانی که آمده اند تا جای جمشید بسم الله و بابک زنجانی بنشینند. در مقابل هم برخی دولت را مسئول این اتفاقات می دانستند و تامین منابع ریالی را انگیزه این گرانی ها اعلام می کردند. گروه سومی هم بودند که گران شدن دلار را راهی برای جمع آوری نقدینگی های سرگردان در جامعه می دانستند تا جلوی بالارفتن تورم در سال ۹۷ را بگیرد.

محسن قادری، تحلیلگر بازارهای مالی عقیده دارد طی سال های اخیر تورم انباشته ای داشتیم که بر قیمت ارز اعمال نشد. از سویی هم افزایش نقدینگی در جامعه زمینه را برای گران شدن ارز فراهم کرد.

وی می گوید دولت در حال پیدا کردن نقطه تعادل جدیدی است در قیمت های بالاتر از ماه های اخیر؛ تا زمانی که دولت به این مهم دست پیدا نکند باید منتظر التهاب در بازار بود.

در تعیین نرخ ارز قاعده ای وجود دارد که در آن افزایش نرخ ارز را به اندازه تفاضل تورم داخلی از تورم خارجی تعیین می کنند. بر این اساس نرخ ارز در ابتدای سال ۹۷ قریب به ۶ هزار تومان تعیین می شد. اما بهاءالدین حسینی هاشمی، کارشناس بازار پولی و بانکی می گوید: شاخص های متفاوتی هستند که قاعده افزایش نرخ ارز به اندازه تفاضل تورم داخلی و خارجی به هم می زند.

وی می گوید که شاخص هایی مانند اینکه اقتصاد کشور در رکود به سر ببرد یا رونق، تحریم بر کشور اعمال شود یا نشود، سهم دولت در اقتصاد، توان بانک ها در پرداخت وام یا اعتبار، میزان فعالیت بازار سرمایه، وضعیت تراز تجاری، مثبت یا منفی بودن تراز پرداخت های خارجی در میزان اثر گذاری تفاضل شاخص تورم داخلی از تورم خارجی موثر است.

فرشید شجاع از تحلیلگران بازارهای مالی این طور می گوید برای قیمت دلار در محدوده ۵ هزار تومان یک مقاومتی ایجاد می شود که در یک بازه زمانی تا نیمه اول فروردین این مقاومت مانع از بالارفتن قیمت خواهد شد. در این حالت قیمت ها به محدوده نزدیک ترین حمایت معتبر در محدوده ۴۶۰۰ تا ۴۵۰۰ تومان خواهد رسید و تثبیت خواهد شد. بعید است که افت قیمت بیشتری رقم بخورد.

در گزارش مرکز پژوهش های مجلس طی سال ۹۷ ثبات نسبی بازار ارز ممکن است مجدد با جهش قیمت انواع ارز و یکسان سازی نرخ ارز مورد تهدید قرار بگیرد.

این گزارش نشان می دهد که امکان وقوع جهش ارزی زمانی ممکن خواهد بود که ارز تعادلی از نرخ ارز بازار پیش بیفتد. عدم واکنش نرخ ارز بازار متناسب با نرخ های ارز تعادلی، می تواند به واسطه درک با وقفه عوامل اقتصادی از شرایط جدید و یا کنترل دولت برای عدم افزایش نرخ‌های ارز در بازار برای چند دوره متولی باشد. همچنین یکی از عوامل احتمالی جهش قیمت ارزها در سال ۹۷ بازگشت تحریم های ظالمانه غرب علیه ایران است.

وحید شقاقی، اقتصاد دان با اشاره به اینکه در گزارش عملکرد ۹ ماهه ابتدایی سال ۹۶ واردات افزون تر از صادرات غیر نفتی بود و با این تراز منفی دولت به سمت تزریق ارز پیش رفت، می گوید که اقتصاد ایران در بخش گردشگری سالانه به طور حداقل ۹ میلیارد دلار از کشور خارج می شود. در حالی که این میزان در مقابل ۵۰ میلیارد دلار درآمد نفتی رقمی قابل توجه است.

وی بر این نظر است که اقتصاد کشور در حال صادرات دلار است و در چنین شرایطی میل به افزایش قیمت دلار زیاد می شود و بر این اساس پیش بینی می کنم قیمت دلار در سال ۹۷ به ۵ هزار تومان برسد.