رهبران آمریکا، بریتانیا و فرانسه در مورد بروز واکنش به گزارش کشته شدن شماری از شهروندان سوریه در اثر مسمومیت شیمیایی در شهر دوما به توافق رسیدهاند.
روز جمعه، ۲۴ فروردین (۱۳ آوریل)، کاخ سفید اعلام کرد که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، در تماس با ترزا می، نخست وزیر بریتانیا، "لزوم بروز واکنش مشترک به کاربرد اسلحه شیمیایی را مورد تایید قرار دادند." دفتر نخست وزیر بریتانیا هم گفته است که در این تماس تلفنی، دو طرف "توافق کردند که رژیم اسد الگویی از یک رفتار خطرناک در زمینه استفاده از تسلیحات شیمایی را پایهگذاری کرده است."
مقامات غربی حکومت بشار اسد را به استفاده مجدد از اسلحه شیمیایی علیه شهروندان این کشور در روز شنبه گذشته متهم میکنند و بر لزوم یک واکنش تنبیهی بازدارنده تاکید دارند. به گزارش سازمان بهداشت جهانی، در این حمله دست کم ۴۳ نفر کشته و بیش از پانصد نفر آسیب دیدند و شواهد پزشکی حاکی از آن بوده که آنان با مواد شیمیایی مسموم شدهاند.
براساس این بیانیه، دو طرف پذیرفتند که "اهمیت حیاتی دارد که کاربرد اسلحه شیمیایی بدون چالش صورت نگیرد و لازم است اقداماتی برای باز داشتن رژیم بشار اسد از استفاده مجدد از این اسلحه صورت گیرد." رهبران دو کشور موافقت کردند که "باید برای بروز یک واکنش مناسب بینالمللی از نزدیک با یکدیگر همکاری کنند."
برخی از ناظران غربی نگران آن هستند که استفاده از اسلحه شیمیایی به عنوان ابزار حکومتها در برابر اعتراض و حرکت مخالفت آمیز شهروندان به شیوهای رایج در منطقه تبدیل شود.
به گزارش کاخ سفید، قرار است دونالد ترامپ با امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه هم در مورد واکنش مناسب به کاربرد اسلحه شیمیایی در سوریه گفتگو کند. آقای مکرون گفته است که منابع فرانسوی "شواهدی" در دست دارند که ثابت میکند حمله شیمیایی روز شنبه گذشته توسط نیروهای دولتی سوریه صورت گرفته است اما از انتشار جزئیاتی در این زمینه خودداری ورزیده است. آقای مکرون گفته است که "ما شواهدی در دست داریم که نشان میدهد اسلحه شیمیایی، و دستکم گاز کلر، توسط رژیم بشار اسد در دوما به کار گرفته شد."
در مقابل، حکومت سوریه و حکومتهای روسیه و ایران، که متحدان بشار اسد در جنگ داخلی آن کشور هستند، تاکید دارند که شواهد حاکی از کشتار غیرنظامیان در دوما توسط مواد شیمیایی توسط "تروریستها" جعل شده و ایالات متحده را متهم کردهاند که با استناد به این ادعا، در صدد حمله به "دولت مشروع و قانونی" سوریه است. مقامات این سه کشور تمامی مخالفان مسلح بشار اسد را "تروریست" مینامند.
پس از حمله شیمیایی روز شنبه، گروهی از مخالفان مسلح حکومت سوریه در چارچوب توافقی با روسیه شهر دوما را تخلیه کردند و روسیه گفته است که از روز پنجشنبه، واحدهای دژبان خود را برای حفظ امنیت در این شهر مستقر کرده است. احتمالا این تصمیم با این هدف اتخاذ شده است که به دولتهای غربی اطمینان داده شود که شواهد مربوط به حادثه کاربرد مواد شیمیایی دست نخورد باقی خواهد ماند تا توسط گروههای تحقیق بررسی شود. در عین حال، رئیس جمهوری آمریکا دولتهای روسیه و ایران را نیز به خاطر حمایت از بشار اسد در کشتن شهروندان سوری توسط اسلحه شیمیایی و انکار آن شریک دانسته است.
خبر گفتگوهای رهبران کشورهای غربی در حالی گزارش می شود که شامگاه گذشته، رئیس جمهوری آمریکا با مشاوران امنیت ملی خود در مورد نحوه واکنش به حمله شیمیایی در سوریه مشورت کرد. آقای ترامپ روز چهارشنبه در توییتر خود تهدید کرده بود که سوریه را هدف حمله موشکی قرار خواهد داد اما روز گذشته، گزارش شد که قرار است اعضای شورای امنیت ملی نظر خود در زمینه تنبیه سوریه را با رئیس جمهوری مطرح کنند.
به گزارش منابع خبری، جلسه مشورتی رئیس جمهوری آمریکا و مشاورانش بدون نتیجه نهایی در مورد نحوه برخورد با سوریه پایان یافت و مشخص نیست که واکنش آمریکا به این حمله به چه صورت و در چه زمانی صورت خواهد گرفت.
دولت روسیه که عملا حکومت بشار اسد را از حکومتهای تحت حمایت خود میداند، هشدار داده است که به حمله نظامی آمریکا واکنش نشان خواهد داد و به گزارش خبرگزاری رویترز، واسیلی نبنزیا، نماینده آن کشور در سازمان ملل گفته است که نمیتواند بروز جنگ بین روسیه و آمریکا در نتیجه حمله به سوریه را "منتفی بداند."
طی چند سال اخیر، روسیه تعدادی هواپیمای نظامی در خاک سوریه و تعدادی ناو جنگی در دریایی مدیترانه در نزدیکی خاک این کشور مستقر کرده است. خبرگزاری روسی اینترفاکس به نقل از رئیس کمیته دفاعی پارلمان روسیه گفته است که با توجه به امکان عملیات نظامی در سوریه، به منظور حفاظت از این کشتیها به آنها دستور داده شده از منطقه دور شوند.
به گفته کارشناسان، با توجه به حضور هواپیماهای روسی و دفاع ضدهوایی که در سوریه مستقر کردهاند، اقدام تنبیهی متحدان غربی به سوریه به احتمال زیاد شامل حمله موشکی به مراکز نظامی دولتی خواهد بود. در حال حاضر، ناوشکن موشکانداز دونالد کوک، متعلق به نیروی دریایی آمریکا، در آبهای مدیترانه حضور دارد. ایالات متحده همچنین میتواند از ناوهای خود در سایر نقاط منطقه نیز برای حمله موشکی به سوریه استفاده کند.