رویداد۲۴ - زمانی که گردوغبار حمله اخیر ائتلاف آمریکا به تأسیسات تسلیحات شیمیایی سوریه آرام شد، شمارش معکوس برای دور بعدی درگیری‌های نظامی میان اسرائیل و ایران آغاز شد. به گزارش اندیشکده بروکینگز، هفته گذشته اسرائیل یک‌بار دیگر یک پایگاه سوریه را هدف قرار داد و هفت نیروی ایرانی [به شهادت رسیدند]. این همان پایگاهی بود که یک پهپاد به ادعای اسرائیل، ایرانی در ماه فوریه از آن به پرواز درآمد و نیروهای اسرائیلی آن را هدف قرار دادند. پس‌ازآن اسرائیل به پایگاه تی4 حمله کرد و جنگنده اسرائیلی توسط آتش ضدهوایی سوریه سقوط کرد.
حمله تلافی‌جویانه ایران علیه اسرائیل احتمالاً در دست بررسی است. اینکه ایران کجا و چطور این حمله را عملی خواهد کرد هنوز مشخص نیست اما به دلایلی که در ادامه ذکر می‌شود، به‌احتمال‌زیاد این یک حمله موشکی یا راکتی از خاک سوریه خواهد بود. انتخابی که در این زمینه صورت می گیرد، تعریف درستی از آنچه باید در آینده از تقابل ایران و اسرائیل انتظار داشته باشیم را ارائه می‌دهد.
اما چرا و چگونه؟
سیگنال‌های بسیار آشکاری وجود دارد مبنی بر اینکه ایران اینبار واقعاً تلافی خواهد کرد. رسانه‌های ایران حمله اسرائیل به تی 4 را به‌طور گسترده پوشش دادند. مقامات ایرانی، به‌خصوص علی‌اکبر ولایتی مشاور ارشد رهبر معظم ایران مستقیماً تهدید به تلافی این اقدام کردند. حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان نیز به اسرائیل هشدار داد که اینبار بهای گزافی باید بپردازد؛ مراسم چشمگیر تدفین نیروهای ایرانی به شهادت رسیده، یکی دیگر از این نشانه‌ها است. حال ایران عمیقاً و عموماً متعهد به تلافی است. شرایط آماده است.
ایران مصمم است که با حضور نظامی و ابزارهایش، از سرمایه‌گذاری هنگفت خود در سوریه حمایت کرده و بر اسرائیل فشار وارد کند. در نهایت، هدفش این است که خود را به‌عنوان یک قدرت منطقه‌ای تثبیت کند. درعین‌حال، اسرائیل مصمم است که اشتباهش در لبنان را تکرار نکند-از گوشه‌ای نظاره‌گر بودن، درحالی‌که تهدید ایران از سوی حزب‌الله تشدید شد. اینبار اما اسرائیل از همان آغاز تصریح کرده که نیتش مقابله با این تهدید است.
درحالی‌که نیات اصلی مشخص شده اند، هنوز بحث قابل‌توجهی در مورد شکل این تلافی وجود دارد. این نکات ظریف در خاورمیانه مهم است. چندین احتمال وجود دارد و هر یک چشم‌اندازی متفاوت را برای واکنش اسرائیل ایجاد می‌کنند.
شلیک موشک، احتمالاً مناسب‌ترین واکنش ایران است، هم از لحاظ توانمندی و هم محاسبه خطرات (و پاسخ به پرتاب موشکی اسرائیل به تی4). بااین‌حال، سؤال مهم‌تر این است که آن‌ها چه هدفی را انتخاب می‌کنند.
یک هدف نظامی، مناسب‌تر به نظر می‌رسد؛ یک حمله متقابل، با هدف وارد کردن ضربه‌ای مرگبار به شهرت ارتش اسرائیل -یا حتی بهتر از آن، به نیروی هوایی این رژیم. اما یک اقدام بازدارنده مؤثرتر می‌تواند در پس حمله به یک شهر بزرگ باشد-تا یک اثرگذاری رعب‌انگیز داشته باشد، حتی اگر توسط سیستم دفاعی اسرائیل متوقف شود. ممکن است هدف از چشم‌انداز ایران ایجاد فشار عمومی باشد که موجب تغییر محاسبه خطرات اسرائیل در سوریه شود. از طرف دیگر، مراکز غیرنظامی اهداف غیرمشروع هستند و احتمال دارد ایران را از نظر بین‌المللی در موقعیت بدی قرار دهند، و این آخرین چیزی است که در حال حاضر ایران به آن نیاز دارد.
مسئله پیچیده دوم برای ایران این است که این حملات از کجا انجام شوند، و گزینه‌های موجود، ایران، سوریه یا لبنان هستند.
شلیک از ایران، طبیعتاً یک پیام جدی را به اسرائیل می‌دهد، هم از نظر توانمندی و هم از نظر عزم جدی. اشکال اصلی این انتخاب، مشروعیت بخشیدن به اقدام متقابل اسرائیل در ایران است و تشدید غیرضروری تنش‌ها را به دنبال دارد.
لبنان با انواع موشک‌ها تجهیز شده، هم از نظر دامنه و هم اندازه و به همین دلیل موقعیت خوبی خواهد بود. اما حمله از خاک لبنان به همه طرف‌ها آسیب می‌زند. حتی احتمال بروز جنگ میان اسرائیل و حزب‌الله و ضربه‌ای مهلک به زرادخانه و زیرساخت‌های حزب‌الله را وارد می‌کند.
مناسب‌ترین گزینه سوریه است، منطقه‌ای با کمترین خطر برای ایرانی‌ها. اما در این منطقه نیز دو چالش وجود دارد: روابط حساس با روس‌ها و خطر ضربه به دارایی‌ها و توانمندی‌های ایران در سوریه، در صورت اقدام متقابل نیروهای اسرائیل.
در چنین شرایطی روس‌ها یک مانع نسبی محسوب می‌شوند، اما انگیزه محدودی برای ممانعت از ایجاد چنین شرایطی دارند، و حتی توانمندی محدودتری برای ارائه راه‌حل به طرفین این مناقشه. حتی اگر یک راه‌حل ساده وجود داشته باشد، با توجه به عزم ایران و اسرائیل برای ضربه زدن به طرف مقابل، حتی با هزینه بالا، تلاش روس‌ها در این زمینه به‌احتمال‌زیاد ناموفق خواهد بود.
مطلب قبلی...
مطلب بعدی...
