رادیو زمانه ـ در حالی‌که یوکیا آمانو، دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ضمن تأیید پایبندی ایران به توافق هسته‌ای خواهان همکاری بیشتر ایران با بازرسان آژانس شده بود، رضا نجفی، نماینده دائم جمهوری اسلامی در آژانس گفته است که تا زمانی که مسئله برجام با قدرت‌های بزرگ حل نشود ایران بیش از این با آژانس همکاری نمی‌کند. آمریکا نسبت به غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران هشدار داد و وزیران سه کشور اروپایی از آمریکا خواستند تا شرکت‌های اروپایی که پس از توافق هسته‌ای در ایران فعالیت داشتند از مجازات معاف کند.
یوکیا آمانو، دوشنبه ۴ ژوئن / ۱۴ خرداد در نخستین نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بعد از خروج آمریکا از برجام گفته بود: «آژانس طبق پروتکل الحاقی به تمامی سایت‌ها و مکان‌هایی [در ایران] که نیاز به بازدید دارند، دسترسی کامل داشته است. همکاری به موقع و فعالانه ایران در ارائه چنین دسترسی‌هایی اجرای پروتکل الحاقی را تسهیل و اعتماد را تقویت می‌کند.» دیپلمات‌هایی که با آژانس همکاری می‌کنند، می‌گویند این سخنان در پی بازرسی‌های اواخر ماه آوریل آژانس از تأسیسات اتمی ایران بیان شده که به کندی و با تأخیر برگزار شده است.
به کانال خبرنامه گویا در تلگرام بپیوندید
به‌گزارش رویترز، رضا نجفی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این‌باره گفت: «درخصوص تشویق به همکاری فعال مستفاد از پروتکل الحاقی، از نظر ما در حالی‌که ایران از توافق منتفع نمی‌شود، چنین درخواستی خارج از موضوع است.»
او افزود: «همان‌گونه که مقامات عالی ما بیان کردند ملت ایران نمی‌پذیرد که به اجرای تعهداتش طبق برجام ادامه دهد درحالی‌که اقدامات محدودکننده و تحریم‌ها بر خلاف توافق در حال اجرا باشند.»
نجفی همچنین از «برخی تفاسیر خودسرانه» در گزارش آژانس سخن گفت و به هیئت‌هایی در آژانس اشاره کرد که به‌گفته او دوباره خواستار انتشار اطلاعات پادمانی خام و تفصیلی محرمانه برخلاف دستورالعمل مصوب شورای حکام شده‌اند. او گفت: «طرح چنین درخواستی وجود بی‌اعتمادی نسبت به آژانس را به ذهن متبادر می‌سازد و این که ارزیابی‌های آژانس باید دوباره به صورت مستقل توسط برخی سازمان‌های غیردولتی که به آن‌ها پول پرداخت می‌شود مورد راستی‌آزمایی قرار گیرد.»
نجفی تأکید کرد که ایران با افشای اطلاعات پادمانی محرمانه در گزارش‌های آتی «به بهانه شفافیت بیشتر» مخالف است.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی روز سه‌شنبه گذشته به سازمان انرژی اتمی ایران دستور داد که افزایش ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم را آماده کنند که در صورت شکست برجام ایران بتواند به غنی‌سازی خود ادامه دهد.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفته که ایران از یک «برنامه پیش‌بینی‌شده» برای از سرگیری طولانی‌مدت تولید هگزافلورید اورانیوم، مواد اولیه برای سانتریفیوژ و ماشین‌آلات غنی‌سازی اورانیوم خبر داده است.
توافق هسته‌ای، ایران را در تولید گاز و همچنین ذخایر مواد غنی‌شده محدود می‌کند.
رضا نجفی در این‌باره گفت: «این اقدام به معنای آن نیست که ایران در لحظه کنونی دست به فعالیت‌هایی برخلاف برجام می‌زند. این فقط اقداماتی تدارکاتی است.»
هشدار آمریکا
در همین حال، هدر نائورت، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا چهارشنبه ۶ ژوئن / ۱۶ خرداد هشدار داد که ایران نباید دست به غنی‌سازی اورانیوم بزند. او گفت: «اگر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این موضوع را تأیید کند، ما تلاش می‌کنیم که از آن جلوگیری کنیم.»
روز گذشته، سه‌شنبه ۵ ژوئن / ۱۵ مرداد بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل نیز در یک پیام ویدئویی درباره دستور هسته‌ای علی خامنه‌ای گفت: «ما از این امر متعجب نشدیم. ما به ایران اجازه نمی‌دهیم به سلاح هسته‌ای دست یابد.»
مایا کوتسیانچیچ، سخنگوی فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در این‌باره به رادیو آزاد اروپا گفت اظهارات خامنه‌ای برجام را نقض نمی‌کند اما در شرایط کنونی به اعتمادسازی درباره ماهیت برنامه هسته‌ای ایران کمکی نمی‌کند.
نامه وزیران اروپایی به آمریکا
پس از خروج آمریکا از برجام در ماه گذشته، کشورهای اروپایی تلاش می‌کنند که این توافق را حفظ کنند. آمریکا تحریم‌های جدیدی را نیز علیه ایران به‌اجرا گذاشته است.
فرانسه، بریتانیا و آلمان، سه کشور اروپایی که توافق هسته‌ای با ایران را امضا کرده‌اند می‌خواهند از یک سو شرکت‌های اروپایی را که با ایران قراردادهای اقتصادی دارند از گزند تحریم‌های آمریکا حفظ کنند و از سوی دیگر اجازه دهند که ایران بتواند نفت خود را بفروشد.
رضا نجفی اشاره‌ای نکرد که تا چه زمانی مذاکرات ایران و کشورهای اروپایی برای حفظ برجام ادامه خواهد داشت. او در جریان نشست شورای حکام به خبرنگاران گفت: «ما چند هفته به همکاران اروپایی خود مهلت دادیم. چند هفته یعنی چند هفته، نه چند ماه.»
از سوی دیگر وزیران امور خارجه و دارایی سه کشور اروپایی روز چهارشنبه در نامه‌ای خطاب به همتایان آمریکایی خود خواسته‌‌اند که شرکت‌های اروپایی که پس از توافق هسته‌ای در ایران فعالیت داشتند، و کانال‌های ارتباط بانکی و مالی کشورهای اروپایی و ایران از مجازات‌های آمریکا به‌دلیل تحریم‌های جدید علیه ایران معاف شوند.
کمیسیون اروپا در صدد تدوین برنامه‌ای است که براساس آن بانک سرمایه‌گذاری اروپا برای تأمین منابع مالی شرکت‌های اروپایی که قصد دارند در ایران فعالیت کنند تشویق شود. بانک سرمایه‌گذاری اروپا که ۹۰ درصد از فعالیت‌های بانکی‌اش را در کشورهای اروپایی انجام می‌دهد به تجارت با ایران بی‌رغبت است.
وزیران سه کشور اروپایی با تأکید بر این‌که خروج از برجام موجب بی‌ثباتی بیشتر در منطقه خاورمیانه می‌شود با نگرانی‌های آمریکا درباره برنامه موشکی ایران و نقش ایران در رویدادهای خاورمیانه همدلی کردند.
