دویچه وله - وزارت خارجه آلمان آمار صدور ویزاهای بلندمدت در کشورهای مختلف را منتشر کرده است. ایران از نظر صدور این دسته از ویزاها در نیمه پایینی جدول کشورهای آسیایی است. وزارت خارجه آلمان به معیارهای صدور ویزا هم اشاره کرده است.
وزارت امور خارجه آلمان آمار درخواست ویزا از کشورهای مختلف را منتشر کرده است. این آمار مربوط به درخواست‌هایی است که بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ برای ویزاهای بلندمدت (تحصیل، کار، خانوادگی ...) ارائه شده است. در این آمار به آمار ویزاهای کوتاه‌مدت - توریستی، بازرگانی، ترانزیت ... - اشاره‌ای نشده است.
ایران در آسیا جزو کشورهایی است که آمار رد درخواست ویزای آلمان برای شهروندان آنها به نسبت بالا بوده است. بر این اساس، در بازه زمانی یادشده ۱۸ هزار و ۳۴۰ فقره ویزای بلندمدت از سوی شهروندان ایرانی تقاضا شده که آلمان ۱۶ درصد آن (۲ هزار و ۹۳۰) را رد کرده است.
مطابق این جدول، پاکستان یک پله پایین‌تر (بدتر) از ایران قرار گرفته و افغانستان یک پله بالاتر. کشورهای شرق آسیا بهترین وضعیت را داشته‌اند.
به کانال خبرنامه گویا در تلگرام بپیوندید
در مجموع شمار تقاضای ویزا در سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌های آلمان در سراسر جهان بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ افزایشی ۵۸ درصدی داشته است؛ شمار پاسخ‌های منفی ۱۳۱ درصد رشد نشان می‌دهد. در این مدت ۶۰ درصد کل تقاضاهای که بررسی شده‌اند، از آسیا بودند. بر این اساس، از هر ۱۰ تقاضا از آسیا یکی رد شده است.
وزارت خارجه آلمان در پاسخ به دویچه وله می‌گوید که پاسخ مثبت یا منفی به درخواست ویزا را هر سفارتخانه بر اساس معیارهای بی‌طرفانه اتخاذ می‌کند؛ معیارهایی که در سراسر دنیا برقرار هستند.
متقاضی باید ثابت کند از پس هزینه زندگی در آلمان برمی‌آید یا کسی را در آلمان می‌شناسد که این هزینه‌ها را بر عهده می‌گیرد. همچنین دلیل اقامت متقاضی در آلمان هم باید قانع‌کننده باشد. به عنوان مثال درباره اعضای خانواده، همسر یا فرزندان باید نسبت خود با فرد مورد نظر در آلمان را ثابت کند.
بنا بر اعلام وزارت خارجه آلمان، درصد رد تقاضای ویزای کاری در آلمان در مجموع پایین است؛ در مقابل تقاضای ویزای خانوادگی بیشتر رد می‌شود. دلیل این موضوع این است که در مورد ویزاهای خانوادگی در بسیاری موارد مدارک جعلی به سفارتخانه ارائه می‌شود و عموما تضمینی وجود ندارد که فرد متقاضی از پس هزینه‌های زندگی در آلمان برآید.
ارائه مدارک جعلی به سفارتخانه‌های آلمان در آسیا و البته دیگر نقاط جهان مشکلی اساسی است. به همین دلیل آلمان تأیید مدارک از کشورهای مختلف، از جمله افغانستان، بنگلادش، هند و پاکستان را به دلیل عدم اعتماد متوقف کرده است. ایران، چین یا اندونزی در این فهرست نیستند.
یوخن اولتمر، کارشناس امور مهاجرت از دانشگاه اوسنابروک آلمان، معتقد است که اعتماد سفارتخانه‌های آلمان به نهادهای کشورهای میزبان نیز در صدور ویزا مؤثر است.
وضعیت در کشورهای دیگر چگونه است؟
در کنار "معیارهای سخت" که در بالا به آنها اشاره شد، "معیارهای نرم" هم در پذیرش یا رد تقاضای ویزا نقش بازی می‌کنند؛ مثلا برآورد این‌که متقاضی چقدر احتمال دارد دیگر به کشورش بازنگردد. اولتمر معتقد است که این موضوع تا حد زیادی به وجهه آن کشور بستگی دارد: «وضعیت کشور متقاضی یا در مجموع قاره‌ای که کشور در آن قرار دارد چطور برآورد می‌شود؟ ظرفیت‌ها چگونه است؟ خطرات مرتبط با مهاجرت از بخش‌های مشخصی از دنیا در چه حد است؟»
در حالی که آفریقا در ذهن آلمان فقر و خطرات سیاسی فراوان را تداعی می‌کند، وضعیت آسیا متفاوت است. آسیا "قاره آینده" خوانده می‌شود؛ قاره‌ای با ظرفیت‌های بسیار بالا. آلمان مثلا علاقه‌مند است مناسبات خود در حوزه مهاجرت را با هند و چین در عرصه‌های مشخصی بهبود ببخشد.
هند به عنوان کشوری شناخته می‌شود که کارشناسان کامپیوتری فراوانی را تربیت می‌کند؛ همان نیروی متخصصی که آلمان به شدت به دنبال جذب آن است. یا مثلا چین به عنوان یکی از قدرت‌های اقتصادی برتر جهان برای آلمان اهمیت فراوانی دارد. اولتمر، کارشناس مهاجرت می‌گوید: «در ۱۰ یا ۱۵ سال اخیر بر اهمیت ورود دانشجویان چینی به آلمان به شکل چشمگیری افزوده شده است». به اعتقاد این کارشناس، آلمان از این روند استقبال می‌کند زیرا دانشجویان در نهایت زمینه‌های ارتباط اقتصادی و علمی دو کشور را فراهم می‌کنند.
نقش مذهب در صدور ویزا
اولتمر معتقد است که مذهب متقاضی در روند بررسی ویزا در اولویت نیست: «این هم بستگی به نگاه آلمان دارد». به باوراین کارشناس، اندونزی به عنوان بزرگترین کشور اسلامی جهان به عنوان کشوری میانه‌رو شناخته می‌شود و همین عامل به احتمال در پذیرش درصد بالایی از تقاضای صدور ویزای آلمان مؤثر است.
ظرفیت هر سفارتخانه هم در شمار ویزاهای صادرشده مؤثر است؛ سفارتخانه‌ای بزرگ با کارمندان زیاد طبیعتا تقاضاهای بیشتری را می‌تواند بررسی کند. این‌که آلمان از این ابزار به صورت هدفمند برای تأثیر بر شمار ویزاهای صادرشده استفاده می‌کند، را یوخن اولتمر تنها گمانه‌زنی می‌داند و رد می‌کند.
به گفته یوخن اولتمر، عوامل متعددی در پذیرش یا رد تقاضای ویزای آلمان مؤثرند؛ همچنین عوامل مختلفی بر زمان بررسی تقاضای ویزا تأثیر می‌گذارند. این کارشناس مهاجرت در نهایت این‌گونه جمع‌بندی می‌کند: «پیش از همه باید به مناسبات اقتصادی، سیاسی و امنیتی هر کشور توجه کرد و به این پرسش پاسخ داد که آیا آلمان علاقه‌ای به برقراری روابط مهاجرتی با آن کشور دارد یا نه».
