رادیو زمانه - با خروج ایالات متحده آمریکا از برجام، تعداد گردشگران خارجی در ایران کاهش چشمگیری پیدا کرده است. رسانه‌های آلمانی به نقل از آژانس‌های مسافرتی در این کشور از کاهش ۴۰ درصدی گردشگران خارجی به ایران خبر داده‌اند. علی اصغر مونسان معاون رئیس‌جمهوری اسلامی و رئیس سازمان میراث‌فرهنگی اعلام کرده که هر سال ۹ میلیون گردشگر ایران را به مقصد کشورهای دیگر ترک میکنند. نیمی از این گردشگران جزو گردشگران زیارتی هستند.
بانک مرکزی ایران اعلام کرده که ارز مسافرتی را حذف می‌کند. با این‌حال بانک‌های عامل همچنان تحت فشار آژانس‌های مسافرتی به صدور حواله برای ارز مسافرتی ادامه می‌دهند. روند گردشگری در ایران به سبب تحولات اخیر معکوس شده است. به جای آنکه گردشگر به ایران بیاید، عده زیادی به سودای ارز مسافرتی ایران را ترک میکنند. دوشنبه ۱ مرداد خبرگزاری ایسنا گزارش داده بود که بلیط سفر به تایلند و مالزی در ایران نایاب شده.
علی اصغر مونسان، معاون رئیس جمهوری اسلامی و رئیس سازمان میراث‌فرهنگی در گفت‌وگویی که دوشنبه ۱ مرداد پایگاه اطلاع‌رسانی دولت با او انجام داده اعلام کرده که در ایران در حال حاضر ۲۵۰ هزار تخت هتلی وجود دارد و ۷۶هزار تخت هم در دست ساخت است.
مونسان اظهار امیدواری کرده که تا پایان دولت دوازدهم تعداد هتل‌های چهار و پنج ستاره در ایران از ۱۲۵ هتل به ۲۵۰ هتل برسد. رئیس سازمان میراث فرهنگی گفته است:
«ما در قیاس با کشورهای همسایه در ساخت هتل، میدان را تغییر دادیم و اکنون در کنار ساخت هتل‌ها، خانه‌های تاریخی را احیا کردیم و با مشارکت بخش خصوصی آن‌ها را به اقامتگاه تبدیل کرده‌ایم. یکی از موضوعاتی که به تأمین زیرساخت‌های گردشگری کمک می‌کند، همین اقامتگاه‌های بوم‌گردی است که با یک‌دهم هزینه ساخت هتل می‌توانیم اقامتگاه ایجاد کنیم.»
خبرهایی که از ناآرامی‌های اجتماعی و قصد ایالات متحده آمریکا برای تحریم نفتی ایران از نوامبر/ آبان سال جاری در رسانه‌های خارجی منتشر می‌شود، گردشگران را متزلزل کرده است. نشریه آلمانی‌زبان اشپیگل به نقل از آژانس‌های مسافرتی در این کشور که در زمینه گردشگری ایران فعالیت میکنند گزارش داده که در سال جاری ۴۰ درصد از داوطلبان گردشگری به ایران کاسته شده است. به گزارش اشپیگل این روند ادامه دارد. در این مدت برخی از آژانس‌های هواپیمایی مانند «کی ال ام» هم پروازهای خود را به ایران متوقف میکنند. فرانو ایلیچ، مسئول یک آژانس مسافرتی در مونیخ به اشپیگل گفته است:
«رونق گردشگری به ایران سپری شد. در حال حاضر میزان گردشگرانی که می‌خواهند به ایران سفر کنند ۴۰ درصد کمتر از سال گذشته است. بهترین سال، همان سال ۲۰۱۵ بود. از سال ۲۰۱۶ به بعد متقاضیان گردشگری به ایران افت کرد.»
به گفته این کارشناس بسیاری از گردشگران فقط یک بار مایل‌اند به ایران سفر کنند. علاوه بر بحران‌های سیاسی این امر هم در کاهش گردشگری به ایران مؤثر بوده است. دولت دوازدهم امید داشت که با احداث اقامتگاه‌هایی در روستاها برای گردشگران، مانع از مهاجرت آن‌ها به شهرها بشود. این طرح به خطر افتاده و معلوم نیست که هتل‌ها و اقامتگاه‌های در دست ساخت به بازدهی اقتصادی برسند. در این میان به گفته مونسان، روند گردشگری در ایران معکوس شده است:
«از ۹ میلیون گردشگر خروجی، ۲میلیون نفر در ایام اربعین از کشور خارج می‌شوند و ۵۰ درصد کل گردشگران خروجی نیز زیارتی هستند.»
مونسان اطمینان می‌دهد که گردشگران زیارتی ارز زیادی را از کشور خارج نمی‌کنند اما آماری از میزان ارزی که در زیارت اربعین و حج از ایران خارج می‌شود به دست نداده است.
پیش از این مهرداد بائوج لاهوتی عضو فراکسیون گردشگری در مجلس شورای اسلامی گفته بود زائران اربعین به طور میانگین ۱۰۰ دلار هزینه سفرشان میکنند. اما به آن‌ها هم ارز مسافرتی تعلق می‌گیرد. بحث الان بر سر میزان ارزی است که گردشگران از بانک مرکزی دریافت میکنند که بعد در بازار آزاد به فروش برسانند. در نبود حساب اقماری در ایران، تخمین زده می‌شود که گردشگران هر سال ۳۰ میلیارد دلار از ایران خارج میکنند. رئیس سازمان میراث فرهنگی اما برای مقابله با بسته شدن فضای گردشگری در ایران، به سویه خوشبینانه‌تری اشاره می‌کند:
«هر گردشگر خارجی که وارد کشور می‌شود، با مشاهده فرهنگ و رفتار زیبای مردم شاهد بی‌اثر بودن تبلیغات منفی دشمن علیه ایران خواهد بود و زمانی که به کشور خود برمی‌گردد یک سفیر برای ماست.»
