با این حال تورگردانانی که گروه‌های گردشگری را به صورت منسجم وارد کشور می‌کنند، معتقدند؛ این آمار دقیق گردشگران خارجی نیست و مخلوطی از همه مسافران ورودی است، هرچند که معاون گردشگری نیز در مصاحبه با ایسنا، تلویحا این موضوع را تایید کرده که این آمارها تلفیقی از نیروهای کار، تجار، زائران، بیماران و... است و نحوه سفر عراقی‌ها را مثال زده و گفته که تعریف سازمان جهانی جهانگردی از گردشگر کاملا مشخص است و آمارهایی که اعلام می‌شود، دقیقا بر آن اساس است. بالاخره آن عراقی که برای خرید به منطقه آزاد سفر می‌کند، انگیزه تجارت دارد و پولی را به چرخه و زنجیره اقتصادی کشور وارد کرده است، پس می‌توان آن را گردشگر دانست.

افت ریال ایران در ماه‌های گذشته عراقی‌های زیادی را روانه ایران کرده که در کنار سفری ارزان به شهرهای زیارتی چون قم و مشهد، به معامله دلار و دینار هم مشغول بوده‌اند، اتفاقی که به همه گردشگران تعمیم داده می‌شود و این فرض می‌رود که وضعیت موجود در بازار ارز به نفع گردشگری ورودی تمام شود؛ چراکه روند افزایشی دلار و یورو ایران را به مقصدی ارزان تبدل کرده است، با این حال گزارش‌های تورگردان‌ها خلاف این باور است.

مصطفی شفیعی‌شکیب ـ عضو جامعه تورگردانان ایران ـ درباره دلایل کاهش سفر گردشگران خارجی به ایران و این‌که چرا دلار یازده دوازده هزار تومانی سفر به ایران را برای خارجی‌ها جذاب نکرده است؟ به ایسنا گفت: گردشگر خارجی معمولا به کشوری سفر می‌کند که امنیت آن تامین باشد و خطری او را تهدید نکند، درست است که ایران در خاورمیانه کشور امنی به شمار می‌آید، ولی این شرایط را فقط ما حس می‌کنیم، تصویری که رسانه‌های کشورهای اروپایی و آمریکایی و حتی آسیایی‌ها از ایران نشان می‌دهند، کشوری بحران‌زده است که به‌زودی در آن نزاع داخلی و یا جنگی با نفوذ نیروهای خارجی اتفاق خواهد افتاد.

او سپس به اثرات این تصویرسازی در سفر گردشگران خارجی به ایران اشاره کرد و افزود: بهار امسال در مقایسه با مدت زمان مشابه سال گذشته سفر گردشگران خارجی تا بیش از ۳۰ درصد کاهش داشته است، این آمار را به استناد تعداد تورهای انجام شده در آژانس خودم و سایر همکارانم ارائه می‌دهم.

این تورگردان درباره تفاوت این آمار با آنچه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اعلام کرده است، توضیح داد: از نظر ما گردشگر شخصی است که با تور و همراهی راهنما سفر می‌کند، هتل رزرو کرده و در خانه، کمپ و یا حسینیه اقامت ندارد، اما آماری که سازمان داده تمام ورودی‌ها را از نیروی کار تا ایرانی مقیم، دانشجو و هیات‌های تجاری و سیاسی را حساب کرده است.

وی اظهار کرد: از نظر ما آن‌هایی که از طریق مرز آزاد وارد کشور می‌شوند و به‌دنبال کسب و کارند و و مدت اقامت‌شان به ۲۴ ساعت هم نمی‌رسد یا آن زواری که مکان ارزان را برای اقامت پیدا می‌کنند و از خدمات توریستی هیچ استفاده‌ای نمی‌کنند و درآمدی برای کشور ندارند، گردشگر نیستند. شاید از بین دو میلیون عراقی که به ایران سفر می‌کنند، بیشتر از یک و نیم میلیون نفر در حسینیه و خانه‌های شخصی اقامت داشته باشند که از قِبل آن‌ها درآمدی عاید کشور نمی‌شود.

شفیعی اضافه کرد: البته ما گردشگرانی داریم که برای زیارت می‌آیند و درآمد قابل توجهی هم ایجاد می‌کنند، هرچند تعداشان خیلی اندک است، اما از خدمات توریستی بهره می‌برند و اقامتشان مثل آن دسته دیگر در حسینیه و خانه‌های شخصی نیست.

او ادامه داد: برای اطلاع از واقعیت آماری گردشگری ایران می‌توان مقایسه‌ای در وضعیت فروش فروشگاه‌های صنایع دستی در شهر گردشگرپذیری چون اصفهان داشت یا میزان اِشغال هتل‌های ۳ تا ۵ ستاره را در ابتدای سال بررسی کرد که طبق آنچه هتل‌ها به ما آژانس‌دارها اعلام کرده‌اند؛ در این فصل بین ۳۰ تا ۴۰ درصد ریزش آماری داشته‌اند.

این عضو جامعه تورگردانان گفت: برای تایید صحت آماری که سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اعلام کرده، یک محاسبه سرانگشتی در میزان آورده اقتصادی گردشگران ورودی به کشور می‌توانیم داشته باشیم که به گفته معاون گردشگری، اگر متوسط هزینه‌کرد هر نفر ۶۸۰ دلار درنظر گرفته و در ۵ میلیون و ۱۴۰ هزار گردشگری که سال ۹۶ وارد کشور شدند، ضرب کنیم، به رقمی در حدود سه و نیم میلیارد دلار می‌رسیم که باید ببنیم این عدد قابل توجه در کجا هزینه شده است که زیرساخت‌های گردشگری هنوز مشکل دارند.

وی با اعتقاد بر این‌که دوران طلایی گردشگری رو به غروب است، افزود: نخستین نشانه‌ها را اسفندماه سال ۹۶ هنگام حضور در نمایشگاه گردشگری برلین دریافت کردیم، وقتی تعداد آژانس‌های مراجعه‌کننده و بازدیدکنندگان غرفه ایران ۳۰ درصد کمتر شد. ما یکی از مقاصد گران آن نمایشگاه بودیم، نرخ‌مان هنوز هم نسبت به ترکیه، ارمنستان، ترکمسنا و حتی آذربایجان بالاتر است که اصلی‌ترین علت آن نرخ هتل‌ها است.

شفیعی پیش‌بینی کرد؛ ریزش آماری در فصل دوم گردشگری ایران که پاییز و زمستان است‌، ادامه داشته باشد.

او گفت: جمعیت تورهای گردشگری رو به کاهش رفته است، آژانس‌های بزرگ خارجی چون از مدت‌ها قبل برای تور ایران تبلیغ و هزینه کرده‌اند نمی‌توانند برنامه خود را به یکباره کنسل کنند، بنابراین با هر تعداد که شده، این تور را اجرا می‌کنند، اما آژانس‌ها کوچک‌تر با توجه به شرایط بی‌ثبات بازار ایران که سود کافی هم ندارد، تورهایشان را کنسل کرده‌اند.

به گفته این تورگردان، عقب‌نشیتی از سفر به ایران، بیشتر از سوی کشورهای اروپایی بوده است، همان ۳۸ کشوری که مشمول قانون محدودیت ورود بدون ویزا به آمریکا شده‌اند. توریست‌های این کشورها اگر به ایران سفر می‌کنند، یا تقریبا بیشتر کشورها را دیده‌اند و اهل ماجراجویی هستند و به این تهدید آمریکا زیاد اهمیت نمی‌دهند یا اهل مطالعه هستند و حسابی عاشق ایران که می‌خواهند این تمدن را از نزدیک ببینند.

شفیعی سپس درباره تاثیر نوسانات ارز بر مقرون‌ به‌صرفه شدن سفر به ایران، اظهار کرد: از دید گردشگر مخصوصا آن‌هایی که بدون تور و انفرادی سفر می‌کنند این نوسانات خوب است، چون سفرِ ایران را ارزان می‌کند، اما همین نوسانات نرخ تور ایران را متناقض کرده است، برخی از آژانس‌ها تورهایی را که قبلا ۷۰۰ دلار قیمت داشت، حالا با نصف قیمت عرضه می‌کنند، چون دلار گران شده و ارزش ریال پایین آمده است. شاید بتوانیم چنین قیمت‌هایی را برای این فصل به خارجی‌ها بدهیم، ولی با این شرایط بی‌ثبات ارز در ایران که پیس‌بینی آینده را دشوار کرده، نمی‌توانیم روی نرخ‌ها ریسک زیادی کنیم. متاسفانه تنقاض‌هایی که در نرخ‌گذاری تورهای ایران وجود دارد، آژانس‌های خارجی را بی‌اعتماد و پرتوقع خواهد کرد.