دویچه وله ـ رجب طیب اردوغان در پارلمان ترکیه اعلام کرد شواهد بدست آمده نشان می‌دهند که قتل جمال قاشقجی خبرنگار منتقد سعودی "از چندین روز پیش" برنامه‌ریزی شده بوده است. او گفت خاشقجی قربانی یک جنایت وحشیانه شده است.
رجب طیب اردوغان، رییس جمهوی ترکیه امروز سه‌شنبه اول آبان (۲۳ اکتبر) نتایج تحقیقات این کشور درباره قتل جمال خاشقجی را اعلام کرد. اردوغان گفت خاشقجی قربانی یک جنایت وحشیانه شده و از حکومت عربستان خواست از اول تا آخر ماجرا را توضیح دهد و تمامی عوامل از بالاترین رتبه تا پایین‌ترین آنها را معرفی کند.
بخش‌هایی از سخنان اردوغان به نقل از خبرگزاری آناتولی و دیگر رسانه‌ها:
* قبل از ورود خاشقجی به سرکنسولگری مشخص می‌شود که نقشه‌ای برای او کشیده شده و برخی کارکنان از آن محل خارج شده‌اند.
* دو تیم سعودی با دو هواپیمای خصوصی در دو زمان متفاوت به استانبول آمدند. آنها در یک هتل مستقر شده و بعد از آن هر کدام به طور جداگانه در ساعت‌های متفاوت به کنسولگری عربستان می‌روند. این همان روزی است که خاشقجی از لندن وارد استانبول شده و به همراه نامزدش ساعت یک و ۵۰ دقیقه بعد از ظهر به کنسوگری می‌روند و بعد از حدود یک ساعت هر گونه ارتباط و اطلاع از او قطع می‌شود.
* هارد دیسک دوربین‌های مداربسته کنسولگری قبل از ورود خاشقجی به این مکان، توسط گروهی که به استانبول آمده بودند، خارج شده بود.
* پس از این مساله تیم تحقیقات ترکیه وارد پرونده شده و مشخص شد که خاشقجی پس از ورود به کنسولگری از آن محل دیپلماتیک خارج نشده است.
* در تحقیقات انجام شده مشخص شد که یک تیم ۱۵ نفره از ماموران اطلاعاتی، پزشکی قانونی و افراد دیگر با استفاده از هواپیمای خصوصی و پرواز عادی وارد ترکیه شده‌اند و بعد از آن نیز فردی شبیه به جمال خاشقجی وارد کنسولگری عربستان در استانبول شد.
* تیم سعودی از چند روز قبل از کشته‌شدن خاشقجی برای این سناریو طرح ریزی کرده بود. اما عربستان تا روز چهارم اکتبر با بازرسان ترکیه همکاری نمی‌کرد و جنایت قتل خاشقجی در داخل کنسولگری را انکار می‌کرد.
* عربستان هم‌چنین اجازه تفتیش کنسولگری و محل اقامت کنسول عربستان را نمی‌داد.
* سرکنسول عربستان سعودی ابتدا اجازه ورود به هیئت ترکیه را نداد. من برخورد وی را به اطلاع پادشاه عربستان سعودی رساندم. بدین ترتیب سرکنسول برکنار شد و به کشورش بازگشت.
* پس از اعلام خبر قتل خاشقجی در کنسولگری توسط عربستان سعودی، دوباره با پادشاه این کشور گفت‌وگو کردم. ریاض نیز اعلام کرد ۱۸ تن از جمله سه کارمند کنسولگری بازداشت شده‌اند.
* براساس مدارک به دست آمده، خاشقجی قربانی یک جنایت وحشیانه شده است.
* درست است که جنایت در کنسولگری عربستان رخ داده که بر اساس قوانین بین‌الملل این مقر دیپلماتیک بخشی از خاک عربستان محسوب می‌شود، اما فراموش نکنید که کنسولگری در خاک ترکیه قرار دارد و قوانین بین‌المللی اجازه نمی‌دهد که چنین جنایت وحشیانه‌ای در یک مکان دیپلماتیک انجام شود و تحت مصونیت سیاسی قرار گیرد. علاوه بر این خاشقجی یک روزنامه‌نگار و یک چهره مشهور جهانی است که خبر قتل او در جهان دنبال می‌شود و ترکیه هم این قضیه را از بعد انسانی و وجدانی هم پیگیری میکند.
* عربستان سعودی با پذیرش مسئولیت این قتل گام مهمی برداشت. انتظار داریم عوامل این جنایت شناسایی و محاکمه شوند. شواهدی دال بر اقدامی برنامه‌ریزی شده در این زمینه داریم.
* ما منتظر هستیم که عربستان از اول تا آخر ماجرا را توضیح دهد و تمامی عوامل از بالاترین رتبه تا پایین‌ترین آنها را معرفی کند. این جنایت یک اقدام بدون برنامه‌ریزی نبوده و مشخص است که برای آن هماهنگی و برنامه وجود داشته است.
* ۱۵ نفری که خاشقجی را به قتل رسانده‌اند دستور را از چه کسی گرفته بودند؟ لازم است که این موضوع آشکار شود.
* در روز حادثه آن ۱۵ نفر به دستور چه کسی به ترکیه آمدند و چرا ابتدا اجازه تفتیش کنسولگری داده نشد؟ چرا اظهارات متناقض ارائه شد؟ اگر کسی کشته شده، جسدش کجاست؟
* اگر جسد وی به یک همدست ترک داده شده - آنطور که مسئولان عربستان سعودی اعلام کردند- این فرد کیست؟ تا زمانی که به این سئوالات پاسخ داده نشود، این پرونده مختومه نخواهد شد.
* اطلاعات نشان می‌دهد که این قتل از قبل برنامه‌ریزی شده است. وجدان انسانیت تنها پس از محاکمه عاملان این حادثه آرام خواهد شد.
* به خادم الحرمین الشریفین می‌گوییم که حادثه در استانبول رخ داده و ۱۸ تن بازداشت شده‌اند. آنها باید در اینجا محاکمه شوند. این پیشنهاد من به آن‌هاست و تصمیم گیری بر عهده خودشان خواهد بود.
***
جمال خاشقجی، ۵۹ ساله سردبیر پیشین روزنامه دولتی الوطن در عربستان و مشاور شاهزاده ترکی الفیصل سفیر سابق سعودی در واشنگتن بود که پس از تعیین محمد بن سلمان به ولیعهدی، خاک کشورش را ترک کرد.
این روزنامه‌نگار منتقد هیات حاکمه سعودی، یک سال و نیم پیش و پس از انتخاب بن سلمان به عنوان ولیعهد عربستان، این کشور را ترک کرد و به آمریکا رفت.
وی در سلسه مقالات خود در روزنامه واشنگتن پست از سیاست‌های عربستان در خصوص بحران قطر، قطع روابط با کانادا، جنگ علیه یمن و برخورد هیات حاکم با رسانه‌ها و فعالان مدنی به ویژه مدافعان حقوق بشر انتقاد می‌کرد.
خاشچقی نخستین‌بار روز ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۸ به کنسولگری عربستان در استانبول مراجعه میکند. به او می‌گویند روز سه‌شنبه (دوم اکتبر) دوباره مراجعه کند. به نظر می‌رسد برنامه‌ریزی عملی برای از بین بردن او در فاصله همین چهار روز صورت گرفته باشد.
در پی ناپدید شدن و سپس انتشار خبر قتل خاشقچی در کنسولگری ریاض در استانبول، حکومت عربستان هدف انتقادات وسیع و تند محافل بین‌المللی قرار گرفت. ۱۸ روز پس از ناپدید شدن خاشقچی عربستان اعتراف کرد که او در کنسولگری و در جریان یک "درگیری" کشته شده است.
