ایران اینترنشنال - هرچه از آبان‌ماه می‌گذرد، پرونده «قتل‌های زنجیره‌ای» بیش از پیش در فضای رسانه‌ها مطرح می‌شود. پرونده‌ای که با ربوده‌شدن مجید شریف، نویسنده و مترجم در ۲۸ آبان ۱۳۷۷ آغاز، و بعدتر با کاردآجین شدن داریوش و پروانه فروهر در اول آذرماه، مشهور شد. محمد مختاری و محمدجعفر پوینده، دو عضو کانون نویسندگان ایران، دیگر قربانیان برجسته پرونده بودند.
در نیمه دی‌ماه همان سال، وزارت اطلاعات اعلام کرد، قتل‌ها را شماری از کارمندان خودسرش مرتکب شده‌اند. بعدتر، دری نجف‌آبادی، وزیر اطلاعات از مقام خود استعفا داد.
پرونده مهم بعدتر یک قربانی مشهور دیگر یافت: سعید امامی (اسلامی) از مقام‌های ارشد وزارت اطلاعات که در بازداشت بود. خرداد ۱۳۷۸، اعلام شد که او در زندان خودکشی کرده است.
محاکمه برخی عوامل قتل‌ها در دادگاه‌های غیرعلنی انجام شد. نه وزیر اطلاعات، و نه هیچ مقام ارشد حکومتی، محاکمه نشدند.
شماری از عوامل اجرایی و متهمان، به زندان‌های از چند سال تا حبس ابد محکوم شدند؛ اما هیچ‌کدام دوران حبس خود را به‌طور کامل طی نکردند.
مطالب بیشتر در سایت ایران اینترنشنال
حالا، و در آستانه بیستمین سالگرد قتل‌های زنجیره‌ای، حسام‌الدین آشنا، مشاور رئیس‌جمهور از زاویه خود، نکته‌هایی را درباره این پرونده روایت کرده است.
توییت‌های حسام‌الدین آشنا
دو روز پیش، دوازدهم آبان‌ماه جاری، آشنا، مشاور حسن روحانی، پرسش‌هایی را در پیوند با قتل جمال خاشقجی، در حساب توییتری خود منتشر کرد. پرسش‌های او با واکنش مرتضی کاظمیان، روزنامه‌نگار مواجه شد.
کاظمیان با اشاره به این نکته که حسام‌الدین آشنا «داماد و معاون ویژه دری‌نجف‌آبادی، وزیر اطلاعات در زمان قتل‌های زنجیره‌ای» بوده، نوشت: «کاش ایشان پیگیر شوند و بگویند دستور ترور فروهرها و دیگر قربانیان را چه کسی صادر کرد. پدرهمسرشان چه نقشی داشتند.»
این سؤال، با واکنش آشنا همراه شد؛ او نوشت: «مطمئن هستم که وزیر وقت اطلاعات، نه در آن جنایات دخیل بود و نه از عاملان و آمران آن خبر داشت.»
معاون اسبق وزیر اطلاعات توضیح داد که مقاله‌ای با اسم مستعار «بهمن شناسا» در همان هنگام درباره موضوع نوشته، و اضافه کرد که «این پرونده به سخت‌ترین و خشن‌ترین وجه ممکن مورد رسیدگی قرار گرفت.»
مشاور رئیس‌جمهور همچنین نوشت: «آنچه در سازمان قضایی نیروهای مسلح اتفاق افتاد به‌هیچ‌وجه کمتر از اصل قتل‌ها نبود. روزی باید از آقای نیازی سؤالات سختی پرسید.»
در واکنش به این توییت‌ها، کاظمیان بار دیگر پرسش‌هایی را مطرح کرد و نوشت: «در برگه‌های بازجویی کاظمی و عالیخانی، به تکرار و تاکید بر توصیه و نقش وزیر وقت اطلاعات تصریح شده؛ اگر آقای دری نقش نداشته، چه کسی/کسانی آمر بوده‌اند؟»
آشنا در توییتی دیگر توضیح داد که «واقعیت این است که وزیر پس از اعتراف کاظمی به این جنایت و اطمینان از صحت اعتراف، مراتب را مستقیما به رئیس‌جمهور اطلاع دادند.»
کاظمیان از آشنا پرسید: «اگر اعتراف کاظمی درست است، مطابق بازجویی‌ها، وزیر مطلع بوده از ترورها، و توصیه قتل فله‌ای داشته»؛ «مستقل از این، چرا وزیر هیچ‌گاه به نقش عوامل مؤثر اشاره نکرد؟ مصلحت نظام برتر از جان قربانیان بوده؟»
آشنا نوشت که «کاظمی اعتراف نکرده اتهام زده و خود را تبرئه کرده است.»
او همچنین نوشت: «متهمان در طراحی اولیه خود احتمال لورفتن را پیش‌بینی کرده بودند، و پس از دستگیری، یک‌صدا وزیر وقت را به‌عنوان آمر معرفی کردند تا یک خط انحرافی ایجاد کنند.»
در واکنش به این نظر، کاظمیان پرسید: «بسیارخوب؛ این مفروض را بپذیریم؛ چرا وزیر سکوت کرد و خط اصلی را افشا نکرد؟ گروه نخست و دوم بازجوها، حقیقت را پنهان یا منحرف کردند؛ دستگاه قضایی دادگاهی علنی (که حتی شما هم خواستارش شدید) برگزار نکرد؛ فلاحیان و حسینیان، اسلامی را تبرئه کردند و «کشته» خواندند؛ و... چرا وزیر سکوت کرد؟»
این روزنامه‌نگار همچنین اضافه کرد: «فراتر از وزير، چرا دو دهه پس از قتل‌های زنجیره‌ای، خود شما پیگیر نمی‌شوید و اعلام نمی‌کنید که محکومان اکنون کجا هستند؟ و چرا آزادند؟ مشخص‌شدن مقام‌های ارشد و طراحان و مفتیان، بماند.»
وی در توییتی دیگر افزود: «خط انحرافی رخ نداد؛ وزیر در عمل، از اتهام‌ها برکنار ماند، و بعدتر هم راهی مجلس خبرگان شد. به بیانی، هم هسته سخت قدرت از پرونده مصؤن ماند (البته در ظاهر و نه در چشم افکار عمومی)، هم جناب وزیر، هم حتی متهمان (از عاملان قتل تا بازجوهای شکنجه‌گر) بی‌سر و صدا آزاد شدند.»
کاظمیان همچنین خطاب به آشنا نوشت: «شما به‌جای آن‌که پس از بیست سال از کاردآجین شدن فروهرها و ترور چند نویسنده، دغدغه بیان حقیقت یا پیگیری حقوق انسانی آنها داشته باشید، برای تبرئه وزیر وقت اطلاعات تلاش می‌کنید. گیریم وزیر «هیچ‌کاره»؛ همین، محل نقد است. شما بگویید «کاره»ها که بودند؟»
مشاور روحانی اما ترجیح داده که تنها به دفاع از وزیر وقت اطلاعات (دری نجف‌آبادی، پدر همسرش) بپردازد و او را از دخالت در پرونده قتل‌های زنجیره‌ای، مبری بداند.
آشنا، معاون ویژه وزیر اطلاعات در دولت خاتمی، هنوز به پرسش‌ها و ابهام‌های دیگر درباره پرونده، پاسخ نداده است.
