دویچه وله - اعلام تحویل طرح استیضاح وزیر خارجه ایران به هیأت رئیسه مجلس با واکنش‌های گسترده‌ای روبه‌رو شد. مکارم شیرازی نسبت به "تضعیف دولت" در شرایط کنونی هشدار داد. برخی از یک "پروژه تخریب جدید" توسط تندروها خبر می‌دهند.
با وجود تأکید اکثر رسانه‌ها و گروه‌های سیاسی بر دورنمای ناموفق طرح استیضاح محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، خبر تحویل این طرح به هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی، واکنش‌های بسیاری برانگیخت.
آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی، از مراجع تقلید شیعه، یکی از مخالفان طرح استیضاح وزیران دولت روحانی است که امروز چهارشنبه هفتم آذر (۲۸ نوامبر) بدون نام بردن از ظریف گفت: «در شرایطی که ما باید در برابر دشمن خارجی قوی و متحد باشیم، برادران و خواهرانی در مجلس شورای اسلامی به دنبال استیضاح وزرا هستند که این کار به صلاح نیست.»
به گفته مکارم شیرازی: «اگر بخواهیم وزیری را تغییر دهیم آن هم وزیرانی که در مقابل دشمنان ایستاده‌اند، کار درستی نیست و نباید در این موقعیت دولت ضعیف شود.»
مکارم شیرازی افزود: «باید از این استیضاح‌های پشت سر هم در این شرایط صرف‌نظر کرد و نمایندگان مجلس ایرادها و اشکال‌های خود به وزیران را به صورت انتقاد و سوال مطرح کنند.»
این مرجع شیعه با اشاره به اینکه "استیضاح به معنای تضعیف پایه فعالیت‌های وزیر است"، تأکید کرد که: «در این شرایط باید ملاحظات لازم را داشت.»
ناصر مکارم شیرازی همچنین گفته: «وزیران بی‌عیب نیستند اما باید به مصالح نظام توجه کرد و لازم نیست فورا برای تغییر وزیران اقدام شود، این اقدام‌ها دردسر دارد، باید نسبت به عملکرد وزیران انتقاد و از آنان سوال کرد اما استیضاح در شرایطی که مقابل دشمنی به ظاهر قوی هستیم، به صلاح نیست.»
امضاکنندگان طرح استیضاح وزیر خارجه ایران ۱۱ مورد را به عنوان دلایل استیضاح ارائه کرده‌اند که مهم‌ترین آنها عبارتند از: "اظهارات و اتخاذ مواضع ناصواب از جمله اتهام پولشویی به جمهوری اسلامی، عدم استفاده از فرصت‌هایی که مقاومت در منطقه فراهم نمود، موضع منفعلانه دستگاه دیپلماسی در خصوص کشتار حجاج در منا و عدم احقاق حقوق ملت ایران و خانواده‌های آنها، به کارگیری افراد نامطمئن در مذاکرات حساس و مهم و نیز عدم تأمین منافع ملت ایران در قراردادهای منعقد شده".
حملات به محمدجواد ظریف و بحث استیضاح او به‌خصوص پس از اظهارات‌اش درباره پولشویی گسترده در ایران بالا گرفت. ظریف حدود دو هفته پیش در مصاحبه‌ای ویدیویی با "خبرآنلاین"، با اشاره به "فضاسازی‌ها" علیه لوایح مرتبط با گروه ویژه اقدام مالی (FATF)، پولشویی در ایران را "یک واقعیت" خوانده بود که به گفته او "خیلی‌ها" از آن "نفع می‌برند".
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
وزیر خارجه ایران افزوده بود: «کسانی که گردش مالی یکی از معاملا‌تشان ۳۰ هزار میلیارد تومان است، آن قدر توان مالی دارند که مبلغی برابر با کل بودجه وزارت خارجه را صرف یک مورد فضاسازی کنند. مجموع بودجه وزارت خارجه ١١٠٠ میلیارد تومان، یعنی کمتر از بودجه برخی دستگاه‌های فرهنگی است که با بعضی ارگان‌های قدرتمند کشور ارتباط دارند و ما نمی توانیم با آن فضاسازی مقابله کنیم.»
این اظهارات با موجی از حملات تندروها مواجه شد. آنها سخنان ظریف را "تهمتی بزرگ به نظام" و "بازی در زمین دشمن" خواندند و ادعا کردند که ظریف به دلیل ناتوانی در برابر "استدلال‌های منطقی" مخالفان لوایح مرتبط با FATF، دست به این موضع‌گیری به گفته آنان "مغرضانه" زده است. صادق آملی لاریجانی، رئیس قوه قضائیه نیز سخنان ظریف را به "خنجری در قلب نظام" تشبیه کرد. دولت و وزارت خارجه اما از سخنان ظریف حمایت کرده و با اشاره به "واقعیت" پولشویی در ایران، آن را موضع خود خواندند.
برخی نمایندگان مجلس اما بلافاصله از تلاش برای استیضاح ظریف خبر داده و از وزیر خارجه ایران خواستند مدارک و مستندات خود در رابطه با پولشویی در ایران را ارائه کند. قوه قضائیه ایران نیز طی نامه‌ای خواستار ارائه مستندات از سوی وزیر خارجه شده بود. محمدجواد ظریف که ابتدا گفته بود "مسئول مستندات" نیست و "این مستندات در دسترس عموم است و مرکز مربوطه در وزارت اقتصاد و دارایی هم موارد پولشویی را اعلام کرده است"، در نهایت نامه‌ای ۱۲ صفحه‌ای برای محمدجعفر منتظری، دادستان کل کشور، ارسال کرد. علی اکبر بختیاری، رئیس دفتر دادستان کل کشور، روز گذشته در مورد جزئیات نامه ظریف گفت: «بخشی از این نامه مربوط به مسایل کلی پولشویی است و بخشی مربوط به مسایلی همچون نظر مبارک آقا در بحث فرمان هشت ماده‌ای است. بخشی هم راجع به مصاحبه ایشان است که منعکس شده است و بخشی هم مربوط به مواضع دیگران است که نسبت به موضوع داشته‌اند و به طور کلی راجع به مسایل مختلفی است و نهایتا نظر دادستان کل هم اعلام خواهد شد.»
"پروژه جدید تخریب"
هم‌زمان با موضوع ظریف، خبرهایی هم از ارائه طرح استیضاح علی لاریجانی با ۲۷ امضا منتشر شد. این نمایندگان ضمن انتقاد از اقدام رئیس مجلس ایران در ارسال لوایح پولشویی و "پالرمو" به مجمع تشخیص مصلحت "بدون رعایت سلسله‌مراتب قانونی" خواستار پاسخگویی علی لاریجانی شده و گفته‌اند که طرح استیضاح او را به هیئت رئیسه مجلس تحویل داده‌اند.
خبرآنلاین، از رسانه‌های نزدیک به علی لاریجانی، روز گذشته با اشاره به طرح‌های استیضاح وزیر خارجه و رئیس مجلس ایران نوشت که "نگاهی به اسامی امضاکنندگان" این طرح‌ها نشان می‌دهد که "دلواپسان در اقدامی برنامه‌ریزی‌شده پروژه تخریب جدیدی را علیه مخالفان خود کلید زده‌اند."
به نوشته خبرآنلاین: «در هر دو طرح به اسامی ۱۰ نفر از نمایندگانی از فراکسیون اصولگرایان ولایی می‌رسیم که به طور مشترک هر دو طرح را امضا کرده‌اند. حال باید پرسید دلیل رفتارهای این نمایندگان چیست؟ این جریان دقیقا از چه موضوعی در ماجرای تصویب لوایح FATF تا این حد عصبانی است که حاضر شده وقت مجلس را در شرایط حساس امروز کشور که باید به حل مشکلات مردم اختصاص یابد صرف استیضاح‌های هزینه‌بر برای کشور کند.»
"بازی از پیش باخته"
مسعود فروغی، سردبیر روزنامه فرهیختگان نیز در صفحه اینستاگرام خود طرح استیضاح ظریف را "پاس گل خوبی به ظریف و دولت" ارزیابی کرده و با آن مخالفت کرده است. از جمله دلایل این روزنامه‌نگار منتقد دولت در مخالفت با استیضاح وزیر خارجه ایران این است که چون "ظریف مجری ایده" هاشمی رفسنجانی و حسن روحانی مبنی بر "دوستی با آمریکا" است، "باید تا انتهای دولت روحانی بر مسند قدرت بماند تا اشتباه بزرگ برجام و آسیب بزرگی که ایران از نزدیکی بیش از حد به آمریکا خورد را جبران کند."
سردبیر فرهیختگان استیضاح را "بازی از پیش باخته" دانسته و معتقد است که استیضاح ظریف نه تنها رأی نمی‌آورد، بلکه به "تقویت او در افکار عمومی" منجر خواهد شد. به گفته فروغی: «حتی در صورت استیضاح ظریف، روحانی در موضع مظلوم قرار می‌گیرد که اجازه جبران و اصلاح و کار کردن را به او نمی‌دهند چون مهم‌ترین وزیرش را هم از او گرفته‌اند.»
سردیر روزنامه فرهیختگان همچنین با اشاره به اینکه "در افکار عمومی عمق فاجعه سیاسی حرف ضد ملی وزیر خارجه روشن نیست"، استیضاح ظریف به دلیل اظهارات‌اش در مورد پولشویی را "آدرس غلطی به جامعه" ارزیابی کرده و پرسش از او را پیشنهاد کرده است.
رضا نصری، کارشناس حقوق بین‌الملل نیز در گفت‌وگو با خبرآنلاین از "پیامدهای خطرناک" استیضاح وزیر خارجه ایران سخن گفته و آن را "خطایی سیاسی و تاکتیکی" ارزیابی کرده است. به گفته نصری: «نتیجه استیضاح هرچه باشد، صرف برگزاری این جلسه −به‌ویژه در مقطع حساس فعلی− به مصلحت کشور نخواهد بود و تاثیرات سوئی بر موقعیت کشور خواهد گذاشت.»
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، امروز در جمع خبرنگاران گفت، قرار است موضوع طرح استیضاح ظریف در جلسه یکشنبه آینده این کمیسیون با حضور وزیر خارجه و استیضاح‌کنندگان بررسی شود.
