وی خاطرنشان کرد: به محیط اطراف نگاه کنید هر چه را که می‌خواهید به عنوان مبنای قدرت در نظر بگیرید؛ اگر ظرفیت اقتصادی مبنای قدرت است، اگر مبنای قدرت هزینه‌های نظامی است، اگر مبنای قدرت داشتن سلاح هسته‌ای است، اگر مبنای قدرت حمایت خارجی است، در همه این عوامل همسایگان ما از ما جلوتر هستند.

ظریف افزود: یکی از همسایگان ما عضو ناتو است. دو همسایه هم بمب هسته‌ای دارد، هزینه‌های تسلیحاتی تعدادی از آنها چه داخلی و چه بر اساس هر فرد ده‌ها برابر ماست.

وزیر امور خارجه ادامه داد: هزینه تسلیحاتی و بودجه دفاعی ایران برای هر فرد در کل منطقه خاورمیانه پایین‌ترین است، مصر دومین کشور بزرگ خریدار اسلحه در خاورمیانه است که بیشتر این سلاح‌ها که کمک نظامی می‌دهند، در هزینه تسلیحاتی نمی‌آید.

وی با بیان اینکه عربستان سعودی سال گذشته ۶۹ میلیارد دلار هزینه خرید سلاح کرد، افزود: جمهوری اسلامی با همه هر چیزی که دارد، کل بودجه دفاعی آن زیر ۱۶ میلیارد دلار است. آنچه که ما را قدرتمندترین کشور منطقه کرده مردم است و این مردم هستند که توانستند کشور ما را قدرتمند کنند.

وی با اشاره به اظهارات یکی از سناتورهای آمریکا اظهار داشت: وی گفته است اگر ما پشت عربستان نبودیم، ظرف یک هفته سعودی‌ها مجبور بودند فارسی حرف بزنند. ترامپ می‌گویند عربستانی‌ها دو هفته بدون ما زندگی نمی‌توانستند بکنند.

ظریف گفت: من به عنوان یک مسلمان شرمم می‌آید و به عنوان فردی که در این منطقه زندگی می‌کند، احساس خجالت می‌کنم که در مورد همسایگان ما چنین می‌گویند. اما همزمان افتخار می‌کنم که بگویم ۴۰ سال است به رغم فشارهای شما ما آنچنان ایستاده‌ایم که اگر یک هفته فشارتان را بردارید، همسایگان ما خیال می‌کنید باید فارسی حرف بزنند که اشتباه می‌کنید.

وی تصریح کرد: مردم ما در لحظات تاریخ ساز همواره در اقتدار کشور و نظام و مملکت همفکری و همکاری می‌کنند. این مردم را باید پاس بداریم و باید این مردم را بشناسیم و از این سرمایه بزرگ اجتماعی حراست کنیم.

ظریف افزود: با اعتقاد عرض می‌کنم که رعایت حقوق بشر برای جمهوری اسلامی یک تکلیف قانونی و یک امر اخلاقی نیست؛ حتی یک وظیفه اسلامی نیست بلکه بالاتر از آن یک ضرورت ادامه حیات است.

وی یادآورشد: ابزارهای قدرت و اقتدار تغییر کرده است، شما وقتی درباره قدرت صحبت می‌کنید، فقط درباره قدرت نظامی و اقتصادی و حتی قدرت منطقه صحبت نمی‌کنید، بلکه درباره منظومه‌ای از ابزارها صحبت می‌کنید و این ابزارها است که توان تاثیرگذاری استقلال و دادن این امکان به شما است که بتوانید بدون دخالت بیگانه تصمیم بگیرید و اینها برای ما قدرت می‌آورد.

وزیر امور خارجه یادآور شد: برای همین است که لیندسی گراهام می‌گوید اگر ما حمایت نکنیم (سعودی ها) ظرف یک هفته فارسی صحبت می‌کنند چون می‌دانند که ما قدرتمان را از هیچ منبع خارجی نگرفتیم که بتوانند آن را برای ما محدود کنند بلکه قدرت ما درون زا است.

رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: برای همین هم هست که من اطمینان می‌دهم همه باید نسبت به آینده امیدوار باشیم چون آینده ما بهتر است.

وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: مشکلی داریم که فکر می‌کنم حل این مشکل می‌تواند به مبنای وحدت ملی باشد و می‌خواهم این مشکل را بی پرده بیان کنم؛ مشکل این است که از طیف‌های مختلف فکری ما و از کسانی که طرفدار تعامل با دنیای غرب هستند، کسانی که اسمشان را می‌گذارند دلواپس، یک باور غلط دارند و آن این است که دنیا را در غرب می‌بینند.

ظریف افزود: بزرگترین مخالفان تعامل با غرب، غرب را مرکز جهان می‌بینند و برای همین هم خودشان را با ذهنیت غرب تعیین می‌کنند اما تحول عمده‌ای در دنیا اتفاق افتاده است که ما باید این تحول را بشناسیم و آن تحول این است که دنیای امروز ما دنیای پساغربی است.

وزیر امور خارجه در بخش دیگری از سخنانش اظهار داشت: دنیای امروز ما دنیای پساغربی است. در قرن ۱۶ و ۱۷ هر اتفاقی که در دنیا تاثیرگذار بود، در غرب و در اروپا اتفاق می‌افتاد اگر اتفاقی در آسیا یا خاورمیانه یا حتی در آمریکا می‌افتاد، تاثیری در نظام بین الملل نداشت یعنی دنیا مساوی با غرب بود و این واقعیتی بود که در صحنه بین الملل وجود داشت.

ظریف اضافه کرد: اما آن دوران تمام شد و دوران جدیدی پیدا شد که هر چه در دنیا اتفاق می‌افتد، غربی‌ها در آن تاثیرگذار اصلی بودند یعنی اگر اتفاقی در آفریقا یا آسیا می‌افتاد، آن اتفاق در غرب همراهی شده بود و بازیگران و کنشگران اصلی اتفاقات در غرب بودند.

رئیس دستگاه دیپلماسی اظهار داشت: عادت کرده‌ایم که هر وقت تحولی اتفاق می‌افتد، بگوییم حتما غربی‌ها می‌خواهند این طرف شود یا آن طرف شود و برای همین هست کسی که معتقد است باید با تعامل کار کرد، می‌گویند با غرب کار می‌کند و کسی هم که می‌گوید باید با مقاومت کار کرد، می‌گویند در مقابل غرب مقاومت کنیم.

وی ادامه داد: در هر دوی اینها یک محور مبنایی اتکایی هست و آن اینکه غرب مرکز است؛ در صورتی که دنیا امروز عوض شده است و غرب مرکز عالم نیست. من نمی‌گویم غرب قدرت بسیار مهم نیست، شکی هم در آن نیست اما غرب تمام دنیا نیست همانطور که سیاست نگاه به شرق معنی نمی‌دهد که سیاست نگاه به غرب؛ هم غرب به شرق نگاه می‌کند چرا که در اکثر کشورهای غربی بزرگترین شریک تجاری‌شان چین است و هم شرق به غرب نگاه می‌کند و بزرگترین شریک تجاری چین هم کشورهای غربی است.

وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: بیشترین میزان سرمایه چین در آمریکا است برای همین بیشترین میزان سرمایه اگر تصمیم بگیرد نحوه دیگری عمل کند، می‌تواند آمریکا را فلج کند.

ظریف با بیان اینکه دوران قدر قدرت غرب تمام شده است، افزود: این به نفع ماست اما خودمان نمی‌خواهیم باور کنیم. آقای ترامپ در جایی نشسته است که هزینه تسلیحاتی آن معادل هزینه تسلیحاتی کل دنیاست؛ یعنی آمریکا سالانه ۶۵۰ میلیارد دلار هزینه دفاعی و نظامی دارد و روسیه ۲۲۰ میلیارد دلار و بعد هم عربستان است با ۶۷ میلیارد دلار.

وی گفت: مجموعه هزینه‌های نظامی دنیا به اندازه هزینه نظامی آمریکا نمی‌شود. اما مجبور است برای اینکه به ایران فشار بیاورد، نمایندگانی را به دنیا بفرستد.

رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: اقتصاد آمریکا حاکم بر دنیا است اما مجبورند با این همه قدرت، نماینده بفرستند و بگویند اگر با ایران معامله کنید، ویزای آمریکا به شما نمی‌دهیم. این نشان دهنده آن است که آن قدرت و توانمندی به پایان رسیده است و آمریکا نمی‌تواند خواسته‌های خود را اجرا کند.

ظریف تصریح کرد: آمریکا نمی‌تواند خواسته‌های خود را اجرا کند به شرطی که ما همه چیز را در آمریکا نبینیم و همه نگاهمان را در آمریکا متمرکز نکنیم و خیال نکنیم هر چیز در این کشور اتفاق می‌افتد، یک سر آن در آمریکا است.

وی خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی کنشگر است و موضوع کنش نیست؛ دنیا امروز کنشگر است و موضوع کنش نیست دولت‌ها زمانی فکر می‌کردند که قدرت اصلی در دنیا هستند برای همین به مردم می‌گفتند که اینها اتباع ما هستند و الان هم از کلمه تبعه و سابجکت استفاده می‌کنیم که موضوع است و از خودش هیچ چیز ندارد.

وزیر امور خارجه افزود: زمانی فرد انسانی را موضوع می‌دانستند اما کم کم در حوزه اقتصاد شرکت‌های اقتصادی آمدند و دست دولت‌ها را بستند، بعد در حوزه فرهنگ و ارتباطات این ذهنیت را به هم ریختند و بعد هم نوبت حوزه عواطف بود که در اختیار دولت‌ها نیست.

ظریف خاطرنشان کرد: کدام دولت می‌تواند امروز اطلاعات را کنترل کند؛ الان ترامپ دشمن رسانه شده است و می‌گوید اطلاعات دروغین می‌دهید. دولت دیگر نمی‌تواند اینها را کنترل کند. شما در خانه‌تان نشسته‌اید و پشت موبایل می‌توانید چیزی تولید کنید که بعد از چند ساعت در دنیا بپیچد و این دنیای امروز ماست که انحصار را از اختیار دولت‌ها خارج کرده است.

رئیس دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: زمانی که داعش به عنوان بازیگر غیردولتی می‌تواند خشونت سازمان یافته را که از انحصارات اصلی دولت‌ها بود، در اختیار خود بگیرد، این زمان دیگر نمی‌توانیم حتی اگر بخواهیم تصور کنیم که مقدرات ما را دولت‌ها تعیین می‌کنند و دولت‌ها در جای دیگری تصمیم می‌گیرند. باید این واقعیت را بپذیریم.

وزیر امور خارجه گفت: اگر این واقعیت را بپذیریم آن وقت می‌توانیم وارد دنیای کنشگری شویم. ما کنشگر هستیم و می‌توانیم آینده خودمان را رقم بزنیم و این آینده را باید با عقلانیت و دید درست رقم زد.

وی با بیان اینکه اشتباه در دوران ما خیلی هزینه بر است، افزود: زمانی صدام خیلی قدرتمند بود و احساس می‌کرد که می‌تواند این قدرت موقت را تبدیل به قدرت دائم بکند یا میلوشویچ که این اشتباه را مرتکب شد.

ظریف یادآور شد: اشتباه محاسبه می‌تواند کشوری را از اوج قدرت به حضیض ذلت برساند. همیشه در دوران‌های انتقالی همین طور بوده است و در دوران‌های انتقالی حکومت‌ها نابود شدند و دولت‌های جدید آمدند.

وی با بیان اینکه آمریکا در دوران انتقالی قدرت اصلی دنیا شد، اظهار داشت: در دوران انتقالی اگر خوب تشخیص دهید، می‌توانید چندین برابر خودتان کنشگری داشته باشید.

ظریف در ادامه به قطر اشاره کرد و گفت: میزان کنشگری قطر را نگاه کنید چقدر به قدرتش همسانی دارد، میزان کنشگری سایر قدرت‌های کوچک را نگاه کنید؛ این بر اساس محاسبات درست است و بر اساس فهم آینده است.

رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: باید بپذیریم که می‌توانیم کنشگر عمده باشیم. من نگرانی‌ام از این است ما خیال می‌کنیم اگر آمریکا برجام را پذیرفت، حتما چیزی برای آمریکا خوب بود که پذیرفت اگر نبود چرا باید بپذیرد.

وزیر امور خارجه اضافه کرد: ما جمله آقای اوباما را که می‌گوید «اگر می‌توانستم، نمی‌گذاشتم یک پیچ و مهره از برنامه هسته‌ای ایران باقی بماند» تیتر می‌کنیم اما جمله بعدی را که می‌گوید «ولی نمیتوانم» تیتر نمی‌کنیم. چرا روزنامه کیهان به جای اینکه نمی‌توانم را تیتر کند و غرور ملی را بالا ببرد، قسمت اول را تیتر می‌کند.

وی گفت: چرا وقتی آقای پمپئو در شورای امنیت می‌گوید ما در قطعنامه ۱۹۲۹ چه چیز را از دست داده‌ایم، آن را تیتر نمی‌کنید و چرا نمی‌گویید این مردم این امکان را از آمریکا گرفتند؛ به خاطر اینکه در جاهایی که هنوز ذهنیت ضدیت با آمریکا دارد و ضدیت با آمریکا بلندترین صدا را دارد، باورشان نشده است که آمریکا را می‌توان شکست داد.

ظریف در عین حال گفت: این به این معنا نیست که بنده کاری کردم اگر این مردم این قدر استوار نایستاده بودند و نشان نداده بودند که با حاکمیت قهر نمی‌کنند و نشان نداده بودند که درک می‌کنند مشکلاتی را که کشور دارد برای هیچ نماینده‌ای از این مردم کسی تره خورد نمی‌کرد.

ظریف افزود: آنکه پشت میز مذاکره بود، مردم بودند ما نبودیم. مردم بودند که توانستند این کار را بکنند ما باید خودمان این مردم را باور کنیم و مردم هم اجازه ندادند که امیدشان به آینده و اطمینان‌شان از شرایط بهتر را چه ترامپ و چه کسانی که بر اساس اشتباه محاسبه در داخل حرف ترامپ را تکرار می‌کنند، غرور مردم ما را بشکنند.

وزیر امور خارجه تصریح کرد: اولا بپذیریم منافع ملی جناحی نیست و همه ما در یک کشتی نشسته‌ایم آنهایی که با ما بد هستند، اصلا توجهی به این ندارند که چه کسی رئیس جمهوری است و چه کسی وزیر و چه کسی نماینده است. امروز موجودیتی به نام ایران و کشوری با عرض و طول توانمندی منابع و موقعیت جغرافیایی و توان انسانی ایران هدف است.

رئیس دستگاه دیپلماسی گفت: همه ما و هر که ایرانی است و دلش برای این آب و خاک می‌تپد و خانواده‌اش در ایران است، باید بپذیریم که در یک کشتی نشسته‌ایم و نیاز داریم با هم ایران بهتری بسازیم که شما جوانان می‌سازید و ان شاالله ایران بهتری برای خود و فرزندانتان خواهید ساخت.