کیهان لندن - پس از لغو معافیت تحریمی هشت کشوری که تنها خریداران نفت ایران در چند ماه گذشته پس از خروج آمریکا از برجام بودند، مقامات و رسانه‌های جمهوری اسلامی تلاش دارند با تکرار عبارت «صفر نشدن صادرات نفت» اوضاع را تحت کنترل نشان دهند.
در حالی که این ادعای توخالی تبلیغاتی و سازمان‌دهی شده نشان از نگرانی دولتمردان و عمق بحران دارد، علی خامنه‌ای در سخنانی متناقض از یکسو می‌گوید تحریم باعث می‌شود که از صادرات نفت مستقل بشویم و از سوی دیگر مدعی می‌شود که هر چقدر نفت بخواهیم صادر می‌کنیم!
در این میان، بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت که عصر روز چهارشنبه چهارم اردیبهشت در صحن علنی مجلس شورای اسلامی حاضر شده بود، مدعی شد به صفر رساندن صادرات نفت ایران خوابی است که تعبیر نمی‌شود.
وزیر نفت همچنین افزود که «آمریکایی‌ها با سیاسی کردن نفت و استفاده از نفت به عنوان سلاح، اشتباه بزرگی مرتکب شدند زیرا با توجه به وضعیت عرضه نفت در بازار، دود این اقدام به چشم خیلی‌ها خواهد رفت.»
زنگنه گفته است که «وضعیت عرضه و تقاضای نفت در بازارهای دنیا شکننده است و بیانیه‌هایی که آمریکا و حامیانش در این خصوص می‌دهند، ناشی از نگرانی‌های آنها از وضعیت بازارهای منطقه است» اما در نهایت نگفته چرا به عنوان وزیر نفت جمهوری اسلامی فکر می‌کند صفر شدن صادرات نفت ایران یک «خواب» از سوی دولت ترامپ است که «تعبیر» نمی‌شود. آنهم در حالی که اصطلاح «به صفر رساندن» به معنی رساندن این صادرات به حدیست که هیچ درآمد دندانگیری عاید فروشنده نشود! اینک با سیاست‌هایی که آمریکا در پیش گرفته، رساندن درآمد نفتی رژیم ایران به «صفر» کاملا ممکن به نظر می‌رسد.
با اینهمه علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی در دیداری با تعدادی کارگر به بهانه هفته کارگر در ایران، با شاخ و شانه کشیدن برای آمریکا گفته است که جمهوری اسلامی هر چقدر نفت بخواهد تولید می‌کند و مثل همیشه از طرف ملت مدعی شد که «این ملت دشمنی‌های آمریکا را بی پاسخ نمی‌گذارد!»
خامنه‌ای همچنین افزود که دولت‌های آمریکا و اسرائیل «می‌گویند دشمن نظام جمهوری اسلامی هستیم و با ملت ایران دشمنی نداریم اما دشمنی با جمهوری اسلامی، دشمنی با ملت ایران است زیرا جمهوری اسلامی به کمک و مدد مردم برپاست و اگر کمک مردم نبود، جمهوری اسلامی نبود.»
این تاکتیک رنگ‌باخته که آمریکا دشمن «ملت» ایران است و «جمهوری اسلامی» نیز همان ملت است و در نتیجه تحریم‌ها را اقدامی علیه «ملت ایران» و نه «نظام حاکم بر ایران» معرفی کردند، ماه‌هاست که از سوی دولت روحانی و تیم سایبری او در شبکه‌های اجتماعی بطور سیستماتیک پیش برده می‌شود. به نظر می‌رسد حالا خامنه‌ای نیز به همین ترفند برای فریب افکار عمومی روی آورده. حال آنکه زندگی واقعی مردم جایی برای باور این ترفندها باقی نمی‌گذارد.
رهبر جمهوری اسلامی همچنین با تهدید گفته است که «این تلاش آمریکایی‌ها هم به جایی نمی‌رسد و جمهوری اسلامی هر مقدار لازم داشته باشد و اراده کند، نفت صادر خواهد کرد.»
در این میان عبدالناصر همتی رئیس بانک مرکزی نیز در یادداشتی اینستاگرامی با توهم خواندن «صفر شدن صادرات نفت ایران» راهکار مورد نظر خود برای جبران زیان ناشی از کاهش درآمد نفت را نوشته است. رئیس کل بانک مرکزی در یادداشت چهار بخشی خود تأکید کرده که صفر کردن صادرات نفت ایران توهم است.
همتی در بخش نخست این یادداشت نوشته است که «توهم بر هم خوردن بازار ارز و ملتهب شدن آن که مدام از آن صحبت می‌شد با مدیریت بانک مرکزی و اشراف آن بر بازار ارز برای چندمین بار رفع گردید» این در حالیست که طی دو روز از اعلام عدم تمدید معافیت هشت کشور برای خرید نفت ایران، قیمت ارز و طلا در ایران با شتابی زیاد افزایش یافت!
او در ادامه افزوده است که «صفر کردن صادرات نفت نیز توهم است ولی هر مقدار کاهش در صادرات نفت و معادل ریالی درآمد دولت باید به فوریت از طریق صرفه‌جویی و کاهش هزینه‌ها و یا جبران آن از طریق سایر درآمدها و یارانه‌های پنهان جبران شود.»
گفتنی است یارانه پنهان در واقع یارانه‌ای است که مردم آن را دریافت می‌کنند ولی بابت آن عددی در محاسبات‌شان قرار نمی‌گیرد. برای نمونه اگر بهای تمام شده هر لیتر بنزین در کشور ۳۰۰۰ تومان باشد و دولت آن را ۱۰۰۰ تومان بفروشد، به این ترتیب ۲۰۰۰ تومان برای هر یک لیتر بنزین یارانه داده می‌شود.
اما همتی در بخش سوم یادداشت خود نوشته است «صادرات غیرنفتی باید بیش از گذشته تشویق شود. بانک مرکزی سیاست‌های ارزی خود را در راستای تشویق بیشتر صادرکنندگان به برگرداندن ارز خود به چرخه اقتصاد تدوین خواهد کرد.»
رئیس بانک مرکزی اما توضیح نداده است که اگر بانک مرکزی توانایی اتخاذ سیاستی برای تشویق صادرکنندگان جهت بازگرداندن ارز ناشی از صادرات را داشت چرا از سال گذشته تا کنون نتوانست این کار را انجام دهد؟! بر اساس گزارش‌ها ۷۵ درصد از ارز ناشی از صادرات از ابتدای سال ۹۷ تا دی‌ماه این سال به ایران باز نگشته است.
عبدالناصر همتی در آخرین بخش از یادداشت‌اش نوشته «همانگونه که قبلا تأکید کردم امسال برای کشور سالی سرنوشت ساز است لذا بایستی سیاست های اقتصادی و نحوه اداره کشور بر اساس اداره مطلوب این جنگ اقتصادی و کاهش فشار به مردم طراحی و به اجرا درآید. بایستی همه دولت را در نیل به موفقیت یاری کنند.»
یادداشت همتی هیچ بدون راهکار عملی و مشخص پایان یافته و به نظر می‌رسد تنها می‌خواسته بر حمایت دیگر جناح‌های حاکمیت برای همراهی با دولت تأکید کند!
در این میان رامین مهمانپرست سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه در گفتگو با روزنامه آرمان گفته است «ممکن است آمریکایی‌ها تا حدودی بتوانند در مسیر صادرات نفت ایران وقفه ایجاد کنند. اما به صراحت این مسئله را مطرح می‌کنم که آنها هیچگاه نمی‌توانند صادرات نفت ایران را به صفر برسانند. امکان حذف نفت ایران از بازار انرژی دنیا چیزی نزدیک به صفر است!»
معلوم نیست رهبر جمهوری اسلامی و دولت و مقامات و مسئولان نظام که اینهمه «راهکار» دارند چرا پیش از این آنها را به کار نبسته و منتظر مانده‌اند تا آمریکا سیاست‌های تحریمی خود را تشدید کند؟! همه این ادعاها از سوی مسئولان و مقامات جمهوری اسلامی در شرایطی مطرح می‌شود که بازار ایران طی دو روز گذشته متأثر از تصمیمات تحریمی و نفتی آمریکا بوده است. شاید بتوان نوسانات بازار را پیش‌درآمد اثرات گسترده‌تر و عمیق‌تر بر اقتصاد ایران در روزهای آینده ارزیابی کرد؛ همان اثراتی که هدف ایالات متحده از تنگ‌تر کردن فضای تنفس جمهوری اسلامی با پول نفت ایران بوده است.
