دویچه وله - رئیس جمهوری ایران گفت، چنانچه زمانی "دشمنان" با "پایبندی به تعهدات خود" به میز مذاکره برگردند، "راه به روی آنها بسته نیست". رهبر جمهوری اسلامی پیشتر نفس مذاکره با دولت ترامپ را رد کرده و آن را "سم مضاعف" خوانده بود.
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، امروز چهارشنبه هشتم خرداد (۲۹ مه) در جلسه هیأت دولت تلویحا به خواست دولت آمریکا برای مذاکره با ایران واکنش نشان داد و گفت، چنانچه زمانی "دشمنان" جمهوری اسلامی با "پایبندی به تعهدات خود" به میز مذاکره برگردند، "راه به روی آنها بسته نیست".
روحانی که در آستانه "روز قدس" در ایران سخن میگفت، به اسرائیل نیز تاخت و گفت: «روزگاری مردم فلسطین برای دفاع از خود تنها یک سنگ در اختیار داشتند، اما امروز با تلاش و فداکاری و صنعت داخلی خود ابزاری در اختیار دارند که به اسرائیلیها پاسخ دندانشکن میدهند و امروز دیگر موشک جواب موشک است؛ به طوری که پس از ۴۸ ساعت صهیونیستها ناچار به عقبنشینی شده و گنبد آهنین آنها در برابر موشکهای رزمندگان فلسطینی تاب نیاورد.»
رئیس جمهوری ایران سپس با اشاره به اعلام اورشلیم (بیتالمقدس) به عنوان پایتخت اسرائیل و انتقال سفارت به گفته او "دشمنان فلسطین و قدس" به این شهر، طرح صلح خاورمیانه که رئیس جمهوری آمریکا آن را "معامله قرن" میخواند، "ورشکستگی قرن" نامید و گفت: «امروز توطئه تنها علیه ملت فلسطین نیست، بلکه توطئه علیه منطقه شکل میگیرد.»
حسن روحانی همچنین با اشارهای ضمنی به اظهارات اخیر مقامهای آمریکایی درباره ایران گفت: «سخنهای بسیاری از سوی آنها بیان میشود و فراز و نشیب در سخنان آنها زیاد بوده و استقامت مردم آنها را وادار کرده که گاهی سخنان متناقضی بیان کنند.»
او همچنین با اشاره تلویحی به سخنان اخیر رئیس جمهوری آمریکا ادامه داد: «معیار برای ما کلام نیست، بلکه عمل آنها است؛ هر زمان آنها دست از ظلم نسبت به ملت ایران برداشته و تحریمهای ظالمانه را کنار گذاشته و در برابر تعهدات خود پایبند بوده و به میز مذاکرهای که خودشان ترک کردند و برهم زدند، بازگشتند، راه به روی آنها بسته نیست.»
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، دوشنبه گذشته در نشست مطبوعاتی مشترک خود با شینزو آبه، نخستوزیر ژاپن، گفته بود که ایالات متحده قصد تغییر رژیم در ایران را ندارد، بلکه به دنبال جلوگیری از دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هستهای است. ترامپ در عین حال درباره احتمال مذاکره با ایران نیز گفته بود که به اعتقاد او "ایران مایل به مذاکره است".
پیش از روحانی، محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران و سخنگوی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی نیز سخنانی مشابه را در مورد توجه جمهوری اسلامی به "اعمال" و "نه حرفهای" ترامپ بر زبان رانده بودند.
در این میان عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر خارجه ایران، در جریان سفرش به قطر "هر گونه مذاکره با آمریکا را منتفی" دانسته است.
عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز دیروز سهشنبه اعلام کرده بود که نه تنها جمهوری اسلامی "فعلا" در حال مذاکره با دولت آمریکا نیست، بلکه همچنین "بنا ندارد که با هیچیک از مقامات دولت آمریکا مذاکرهای داشته باشد".
سخنگوی وزارت خارجه ایران همچنین در خصوص "احتمال عقبنشینی آمریکا از شروط دوازدهگانه و احتمال مذاکره" با این کشور گفته بود: «ما ۱۲ شرط کذایی که پمپئو گفته بود را قابل پذیرش نمیدانیم. ضمنا ما میز مذاکره را ترک نکردهایم، مبنایی به نام برجام باقی است. ما فکر نمیکنیم موضوعی برای مذاکره باشد. مذاکرات انجام شده و جمعبندی انجام شده و اسناد آن موجود است.»
مورگان اورتگاس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اما دیروز سهشنبه بار دیگر بر اعتبار این "۱۲ شرط" تأکید کرد و گفت چنانچه رهبران جمهوری اسلامی این شروط را "جدی بگیرند" دولت ایالات متحده نیز آماده گفتوگو با ایران خواهد بود.
مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، روز ۳۱ اردیبهشت سال گذشته (۲۱ مه ۲۰۱۸) دو هفته پس از خروج کشورش از برجام، ضمن تشریح راهبرد جدید ایالات متحده در قبال ایران، در مجموع ۱۲ هدف این کشور در رابطه با جمهوری اسلامی را مطرح کرد که به "شروط دوازدهگانه آمریکا برای دستیابی به توافق جدید با ایران" مشهور شد. چشمپوشی کامل از غنیسازی اورانیوم، قطع حمایت از گروههای نیابتی در منطقه، آزادی شهروندان بازداشتشده آمریکایی در ایران، متوقف کردن تولید موشکهای بالیستیک و خروج نیروهای جمهوری اسلامی از سوریه، از جمله شروط مطرح شده از سوی پمپئو بودند.
روحانی در حالی باز بودن راه مذاکره در صورت برداشتن تحریمها و "پایبندی" طرف مقابل به "تعهدات" خود را مطرح کرده که علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، روز ۲۴ اردیبهشت گذشته نفس مذاکره با دولت ترامپ را زیر سؤال برده و با "سم" خواندن آن گفته بود: «تا وقتی آمریکا این است که الان هست، مذاکره با دولت کنونی آمریکا یک سم مضاعف است.»
خامنهای با اشاره به اهمیت "عمق راهبردی" جمهوری اسلامی گفته بود: «میگویند بیایید روی مسائل منطقه صحبت کنیم یعنی شما عمق راهبردیتان را از دست بدهید؛ روی اینها میگویند مذاکره کنیم.» او افزوده بود: «بنابراین اصل مذاکره غلط است. مذاکره با کسی که آدم حسابی باشد غلط است، حالا اینها که آدم حسابی هم نیستند.»
در هفتههای گذشته افزایش حضور نظامی آمریکا در خاورمیانه، انفجار چهار نفتکش در آبهای امارات متحده عربی، حملات پهپادی شبهنظامیان حوثی مورد حمایت ایران به عربستان و نیز حمله موشکی به نزدیکی سفارت آمریکا در بغداد، بر تنش میان تهران و واشنگتن افزوده است. در این میان برخی کشورها از جمله بریتانیا و آلمان نسبت به خطر درگیری نظامی از جمله "جنگ ناخواسته" میان دو کشور هشدار داده و طرفین را به خویشتنداری فراخواندهاند.