یورونیوز - رئيس جدید دستگاه سیاست خارجی اتحادیه اروپا نظری مشابه محمدجواد ظریف درباره نسبت میان ظرفیت‌ها و اعمال این اتحادیه دارد.
جوزپ بورل ( یا یوزف بورری در زبان کاتالان) نامزد جایگزینی فدریکا موگرینی شده است. وزیر خارجه ۷۲ ساله اسپانیا برخلاف موگرینی با کوله باری از تجربه و سابقه سیاسی احتمالا کنترل سیاست خارجی مشترک اتحادیه اروپا را به دست خواهد گرفت.
از نانوایی تا دانشگاه استنفورد
او که پدری نانوا داشته، در آوریل ۱۹۴۷ در روستایی کوچک در ایالت کاتالونیا به دنیا آمده است، در دوران کودکی خود، با الاغ نان‌های پخته شده توسط پدر را به اهالی روستا می‌رساند. جوزپ اما فردی بسیار مستعد در تحصیل بود و موفق شد با دریافت بورس‌های مختلف، تا مقاطع عالی به تحصیل خود ادامه دهد. او ابتدا در دانشگاه مادرید مدرک لیسانس مهندسی هوافضا گرفت. سپس به آمریکا رفت تا در دانشگاه استنفورد رشته «تحقیق در عملیات» بخواند. پس از دریافت مدرک فوق لیسانس از این دانشگاه، به پاریس رفت تا دومین فوق لیسانس خود را از موسسه نفت فرانسه و در رشته اقتصاد انرژی دریافت کند. بورل همچنین دکترای اقتصاد خود را از دانشگاه کمپلوتنسه مادرید دریافت کرد.
نماینده‌ای که رئيس پارلمان اروپا می‌شود
بورل کارنامه سیاسی پرباری هم دارد و از حضور در پارلمان اسپانیا گرفته تا رهبری حزب سوسیالیست این کشور از یک سو و از سمت دیگر حضور به عنوان وزیر محیط زیست و وزیر خارجه دولت اسپانیا از دیگر سمت‌های سیاسی است که در کارنامه آقای بورل دیده می‌شود. او همچنین از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۷ هم رئيس پارلمان اروپا بوده است.
بورل را به عنوان یکی از سیاستمداران حامی پررنگ اتحادیه اروپا می‌دانند. کسی که هرچند خود اهل ایالت کاتالونیای اسپانیا است، اما با جنبش‌های استقلال طلبانه کاتالونیا شدیدا مخالف است.
آقای بورل در سپتامبر ۲۰۱۸ در گفتگویی اختصاصی با یورونیوز از عدم وجود دیدگاه مشترک و همچنین اراده سیاسی در این اتحادیه انتقاد کرده بود. وزیر خارجه وقت اسپانیا گفته بود که ظرفیت‌های اروپا بسیار بیشتر ازخواسته‌های اروپایی است.
محمد جواد ظریف هم در ژوئيه ۲۰۱۸ در گفتگوی اختصاصی با یورونیوز فارسی بر همین موضوع تاکید کرده بود و گفته بود: «اتحادیه اروپا ظرفیت و توان خود را دست کم می‌گیرد»
نگاه به ایران
بورل اما یکی از یکی معدود سیاستمداران اروپایی است که نگاه ویژه‌ای به ایران داشته است. او در بهمن سال گذشته و ۴۰ سالگی انقلاب ۵۷، در رشته توییتی به دست‌آوردهای انقلاب ایران و جمهوری اسلامی پرداخت.
او در این رشته توییت هفت‌موردی ابتدا اطلاعاتی در خصوص ایران ارائه می‌دهد و می‌نویسد:
«امروز چهلمین سالگرد انقلاب ایران است. این قدرت منطقه‌ای در طول زمان تغییرات بسیاری کرده است. میزان سواد در سال ۱۹۷۶ و پیش از انقلاب ۳۵ درصد بوده است، اما امروز به ۸۴ درصد رسیده است. در سال ۱۹۸۰ سهم زنان در دانشگاه‌های ایران تنها ۵ درصد بود درحالی که امروز به ۴۷ درصد رسیده است.»
این سیاستمدار کارکشته اروپایی همچنین در ادامه رشته توییت خود به توان، قدرت و نفوذ ایران در خاورمیانه و اختلافات میان ریاض و تهران اشاره کرده بود و در پایان نوشت:
«ایران می‌تواند تحریم‌ها را تحمل کند، در صورتی که ترامپ یک دوره‌ای باشد. اما اگر او در سال ۲۰۲۰ باز هم پیروز انتخابات ریاست جمهوری شود، آن‌وقت ایران احتمالا به سمت گسترش برنامه هسته‌ای‌اش و همچنین به سمت مقاصد نظامی حرکت خواهد کرد و مداخلات خود را در منطقه تشدید می‌کند.»
انتقاد از ترامپ
بورل همچنین بارها از سیاست‌های دولت ترامپ در قبال ایران انتقاد کرده و آنها را یکجانبه‌گرایی آمریکا خوانده است. رئيس پیشین پارلمان اروپا در ۲۶ می هشدار داده بود که دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای یک خطر جدی برای اروپا به شمار می‌رود چرا که این اروپا است که به ایران نزدیک‌تر است نه آمریکا.
بورل وقتی در آوریل ۲۰۱۹ به واشنگتن سفر کرده بود تا با مایک پمپئو دیدار کند، در اظهاراتی صریح از رویکرد دولت ترامپ انتقاد کرده بود: «ما اروپایی‌ها سیاست‌های یکجانبه آمریکا را که بدون در نظر گرفتن دیگر کشورها اتخاذ می‌شود، نمی‌پسندیم»
وزیر خارجه اسپانیا در جای دیگر همچنین به پایبندی ایران بر تعهداتش در برجام اشاره کرده بود و افزود: «ایران تاکنون به دقت تعهدات خود را اجرا کرده و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم بر این موضوع تاکید کرده است. در نتیجه هیچ توجیهی برای خروج آمریکا از این توافق وجود ندارد.»
آقای بورل همچنین هشدار داده بود اگر سیاست آمریکا در خصوص به صفر رساندن فروش نفت ایران به کشورهای هند، چین و ترکیه موفقیت‌آمیز باشد، همچون یک دیواری خواهد بود که مقابل ایران قرار گرفته و اروپا باید با این سیاست یکجانبه‌گرایی آمریکا مقابله کند.
بورل در ۱۷ ژوئن در واکنش به ماجرای حمله و انفجار نفتکش‌ها در خلیج فارس گفته بود که هیچ شواهد روشنی وجود ندارد که نشان دهد ایران پشت این حمله قرار داشته است.
جانشین احتمالی موگرینی همچنین چندین بار خواستار تسریع روند اجرایی شدن اینستکس با ایران شده بود. بورل اقدام ایران در خصوص افزایش میزان ذخیره اورانیوم غنی‌سازی شده این کشور را خلاف برجام ندانسته بود.
آنچه از مجموع مواضع سیاسی جوزپ بورل می‌تواند برداشت کرد، نمونه‌ای جدی‌تراز نگاه سیاسی فدریکا موگرینی در قبال برجام و البته نگاه تقابلی شدیدتر نسبت به آنچه سیاست‌های یکجانبه آمریکا خوانده می‌شود، است. بورل همچنین دی ماه گذشته در دهلی نو با محمد جواد ظریف دیدار کرد و گفت: «آقای ظریف از ما می‌خواهد که اقدامات بیشتری برای توافق هسته‌ای انجام دهیم. من از این فرصت استفاده می‌کنم و به آقای وزیر می‌گویم که همه اروپا کاملا به حفظ این توافق پایبند و متعهد است.»
حالا باید منتظر ماند و دید پارلمان اروپا به گزینه توافق شده رهبران اروپا برای کنترل دستگاه سیاست خارجی اتحادیه رای مثبت خواهد داد یا خیر. هرچند عموما این اتفاق می‌افتد و احتمالا بعد از خاویر سولانا، باید منتظر باشیم تا جوزپ بورل دومین اسپانیایی باشد که نمایندگی عالی اتحادیه اروپا در سیاست خارجی و امور امنیتی را عهده دار شود. وظیفه‌ای که باری سنگین بر دوش او خواهد بود چرا که در روزهای دامنه‌گیری تنش میان ایران و آمریکا و هشدارهای تهران به طرف اروپایی در خصوص خروج قدم به قدم از برجام، مسیر پر پیچ و خمی را پیش روی مرد کهنه‌کار اسپانیایی قرار می‌دهد.
