امیر سماوات - بخش فارسی ایران بریفینگ
سرانجام پس از حدود یک ماه تأخیر، بامداد پنج‌شنبه دفتر کنترل دارایی‌هایی خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا (اوفک) با صدور بیانیه‌ای، از تحریم محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، خبر داد. بر اساس این بیانیه، دلیل اصلی تحریم ظریف، اجرای دستورات خامنه‌ای عنوان‌شده است. بااین‌حال، دلایل دیگری هم ذکرشده که می‌تواند زمینه‌های مطرح‌شدن ادعاهای حقوقی علیه ظریف و کل وزارت خارجه را فراهم کند.
لحظاتی پس از انتشار بیانیه اوفک، ظریف فوراً به آن واکنش نشان داد و در توئیتی نوشت: «دلیل اصلی ایالات‌متحده برای قرار دادن من در لیست تحریم‌ها این است که من سخنگوی اصلی ایران هستم. آیا حقیقت این‌قدر دردناک است؟ ازآنجاکه من هیچ دارایی یا منفعتی در خارج از ایران ندارم، این تحریم بر من یا خانواده‌ام هیچ اثری ندارد...»
استیون منوچین، وزیر امور خزانه‌داری آمریکا، به مناسبت تحریم وزیر خارجه ایران گفته است ظریف «سخنگوی نظام در سرتاسر جهان» است و او را به پخش «پروپاگاندا و اطلاعات غلط» از طریق شبکه‌های اجتماعی متهم کرده است.
در ماه‌های اخیر، هم‌زمان با اوج‌گیری تنش‌ها میان ایران و آمریکا و تعلل آمریکا برای صدور ویزای ظریف که تنها یک روز قبل از عزیمت ظریف به نیویورک، صادر شد و در آن تأکید شده بود که او فقط می‌تواند به سه مکان دیپلماتیک ایران در سازمان ملل تردد کند مشخص بود تحریم ظریف حتمی است.
مطالب بیشتر در سایت ایران بریفینگ
ظریف گفته است خارج از ایران، هیچ دارایی ندارد (البته او در نیویورک خانه‌ای دارد که مشخص نیست ازنظر حقوقی به نام چه کسی است) اما قرار گرفتن او در فهرست تحریم‌ها، به لحاظ مالی تأثیرات چندانی نخواهد داشت چراکه این تحریم‌ها، بر فعالیت‌های دیپلماتیک و ارتباطات ظریف تأثیر می‌گذارد.
درست است که طبق بیانیه اوفک، دلیل اصلی تحریم ظریف، کار برای مقامات بلندپایه تحریم شده ایران عنوان‌شده است، اما در متن همین بیانیه، اتهامی علیه ظریف مطرح‌شده که می‌تواند ارتباط‌گیری با ظریف را برای هر فرد خارجی خطرناک کند. اوفک اعلام کرده است: وزارت خارجه ظریف با نیروی قدس سپاه پاسداران هماهنگی دارد. وزارت خزانه‌داری آمریکا حتی ادعا کرده است که مقامات ارشد وزارت خارجه ایران برای تسهیل آزادی دو عامل نیروی قدس، به مقامات قوه قضاییه یک کشور خارجی پول داده‌اند.
متهم کردن نهاد تحت هدایت ظریف به همکاری با نهادی که در فهرست تروریسم آمریکاست، می‌تواند زمینه‌هایی برای مطرح کردن ادعاهای حقوقی علیه ظریف و وزارت خارجه فراهم کند. شاید آمریکا، هیچ‌وقت ظریف را به حمایت از تروریسم متهم نکند؛ اما قطعاً وجود چنین احتمالی، محافل خارجی را از ارتباط با ظریف نگران خواهد کرد.
بیانیه اوفک تصریح می‌کند اشخاصی که با ظریف وارد تعاملات مشخص شوند، ممکن است خودشان هم در لیست تحریم‌ها قرار گیرند. افزون بر این، اوفک می‌گوید «هر نهاد مالی خارجی» که آگاهانه با ظریف تعاملات چشمگیر انجام دهد یا این تعاملات را تسهیل کنند، مشمول تحریم‌های آمریکا می‌شود.
اوفک عمداً تعامل با ظریف را برای طرف‌های خارجی نگران‌کننده و هراسناک کرده است. ظریف دائماً در سفر است و او در این سفرها، مکرراً با طرف‌های خارجی، از شرکت‌های هواپیمایی تا هتل‌ها، تعامل می‌کند. چنین تعاملاتی اکنون تحت‌الشعاع قرار خواهد گرفت. در سال ۹۶ به‌رغم اینکه برجام امضاشده بود و ظریف هم تحت تحریم نبود، فرودگاه‌های آلمان از بیم تحریم‌های آمریکا، از سوخت‌رسانی به هواپیمای ظریف امتناع کردند. امری که با مداخله ارتش آلمان حل شد.
از همه مهم‌تر، سرنوشت سفرهای آینده ظریف به نیویورک نیز در هاله‌ای از ابهام قرارگرفته است. دفعه قبلی که ظریف هنوز تحریم نشده، آمریکایی‌ها با تأخیر زیاد به او ویزای بسیار محدودی دادند. اکنون پرسش اصلی این است که آیا از این به بعد، به ظریف ویزا خواهند داد؟ ظریف به‌احتمال‌زیاد، در نشست چند ماه آینده مجمع عمومی سازمان ملل دوباره باید به نیویورک سفر کند. اگر آمریکا به ظریف ویزا ندهد، یک فرصت مهم برای او از دست خواهد رفت. امروز حسن روحانی در واکنش به تحریم ظریف گفت: «اگر می‌خواهند مذاکره کنند جز وزارت خارجه مگر راه دیگری هست؟ او رئیس دستگاه سیاست خارجی است.»
پاسخ حسن روحانی را البته یک مقام ارشد دولت آمریکا در این زمینه به رویترز داده است که: ایالات‌متحده محمدجواد ظریف را به‌عنوان طرف اصلی در مذاکرات احتمالی نمی‌داند و تمایل داریم باکسی در تماس باشیم که نقشی تعیین‌کننده در تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌ها دارد.
