مرزهای جغرافیایی اعتباری‌اند اما این اعتباری بودن به معنای بی ارزش بودن یا کم اهمیت بودن‌شان نیست. همه قوانین در دنیا هم اعتباری‌اند اما بدون این قوانین دنیا مانند جنگل می‌شود. قوانین اعتباری‌اند اما همچون امور حقیقی در زندگی ما اثر می‌گذارند، مجازات و زندان و نظم و گردش قدرت و فساد و همه چیز با قانون تنظیم می‌شود.
درست است که مرزهای جغرافیایی اعتباری‌اند اما ما در هر جا که به دنیا می‌آییم و در آنجایی که بزرگ می‌شویم و از آن خاطره داریم، به بخشی از هویت ما و حافظه جمعی و زندگی ما و تاریخ ما تبدیل می‌شود و نمی‌توان به آسانی از انسان جدایش کرد.
تنها انسانیت است که مرز ندارد و مرز نمی‌شناسد و نباید و نمی‌توان آن را محکوم مرزها کرد. غم انسان‌ها در هر جایی از زمین غم ماست، شادی انسان‌ها در هر جای زمین، شادی ماست، ستم به انسان در هر جای عالم ستم به همه ماست و ما نباید بی تفاوت باشیم. علاوه بر این سرزمین مادری هرکس همچون خانه و خانواده او است. اگر بخواهم از تشبیه مدد بجویم و ایران را به موجودی انسانی مانند کنم می‌توان گفت"مادر بیمار". هر انسانی هم شادی دارد هم خشم، هم خوب دارد و هم بد و ایران ما نیز در مجموع، موجودی است مدارا جو با فرهنگ غنی و ثروتمند و اصیل اما فعلا بلازده وبیمار و آن همه فضائل چنین موجودی را به سبب این عارضه‌اش انکار نمی‌کنم و کفران نمی‌ورزم و وظیفه می‌دانم که در حد بضاعت خود این مام را درمان کنم. باید بمانم چون اگر سهمی ولو به اندازه خردلی در روزگار ناگوارش داشته باشم باید جبران کنم.
وقتی ایران را ترک کنم مردم خواهند گفت اینها دغدغه آزادی و سعادت مردم را ندارند و همه حرف‌ها برای گرین کارت بود و برای این بود که بتوانند پذیرشی به دست آورند و خود را از اینجا برهانند و در امن و آسایش زندگی کنند. مردم به هر شعار نیکویی بدبین می‌شوند و بی اعتمادی نهادینه تر می‌شود. وقتی بروم به امید بعضی‌ها خیانت کرده‌ام به ویژه کسانی که با گفته‌ها و نوشته‌های ما به صحنه آمدند. اگر بروم تمام ادعاهای خود را مخدوش کرده‌ام و گویا قادر به دفاع از آنچه گفته‌ام نبوده‌ام، اگر بروم سرمایه‌ای که تاکنون اندوخته‌ام را تباه می‌کنم و این سرمایه شخصی من نیست بلکه با مشارکت همگان ساخته شده است. اگر بروم دیگر این نیستم که هستم و... پس ماندن در ایران فقط به دلیل دوست داشتن ان نیست. به این دلیل هم هست که «خیرالناس من انفع للناس». هرجا بیشتر به نفع مردم باشم و بتوانم حال دیگران را خوب کنم دلیل خوبی است برای آنجا بودن و فکر می‌کنم امروز در ایران مان مفیدترم.
چرا ایران را دوست دارم؟ از بهترین پرسش‌های دوران زندگی‌ام است اما شاید پاسخ ان برای برخی دلنشین نباشد چون تعلق به سرزمین درست مانند تعلق به خانواده است. اگر کسی در خانواده‌اش احساس خوشی و خوشبختی کند هیچ چیز را با ان عوص نمی‌کند و اگر احساس خوشی نکند پدیده دختران و پسران فراری و... طبیعی خواهد بود. در بهترین کشورهای دنیا نیز همین گونه است. امروز پدیده مهاجرت از کشورهای آزاد و مرفه به به کشورهای عقب مانده و جهان سومی و غیردموکراتیک وجود ندارد و مهاجرت یکطرفه است. به وفور می‌شنویم از کشورهای آسیایی به هزینه جان خود مهاجرت می‌کنند و عده‌ای درنیمه راه طعمه امواج مرگ آفرین می‌شوند. یعنی افراد زیادی به هر قیمتی خود را به کشورهای توسعه یافته می‌رسانند اما اگر شرایط زندگی سیاسی و اجتماعی و اقتصادی آن کشورها هم مثل منطقه ما شود وضعیت اینگونه نخواهد ماند. من ایران را دوست دارم ولی به جای فرار ازخانه ترجیح می‌دهم بمانم و بجنگم برای درمانش و شادابی‌اش. مهاجرت و جهانگردی را دوست دارم و آرزوی سرکوب شده من است اما رفتن بدون برگشتن را هرگز.
من ایران را دوست دارم نه فقط چون خانه من است بلکه به همان دلیلی که آرتور پوپ و ریچارد فرای دو دانشمند بزرگ دوست د

اشتند چنانکه وصیت کردند آنها را در ایران دفن کنند. هرکس با ادبیات، موسیقی، فرهنگ و تمدن ایران و جاذبه‌های بی نظیرش آشنا شود دلبسته آن می‌شود. ایران کشور ثروتمندی است که رهبرانش نمی‌توانند ان را بالقوه کنند تا مردم خوشبخت باشند چون ظاهراً خوشبختی خودشان کافی است.
من اتوپیابی هم فکر نمی‌کنم چون با اتباع زیادی از دیگر کشورها دیدار کرده‌ام. وقتی انها هم از زندگی در کشور خود گفته‌اند دریافته‌ام اسمان همه جا یک رنگ است و هرکدام غصه‌های خود را دارند و واقعا حقیقت دارد که گفته است «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فی‏ کَبَدٍ» (بلد، ۴) ما انسان را در دل رنج و زخمت آفریدیم. رنج بخش جدایی ناپذیر زندگی انسان است و باید آن را پذیرفت و مدیریت کرد. استادی را دیدم که سال‌ها در فرانسه زیست ولی افسرده شد و بازگشت و کسانی را هم دیده‌ام که اگر شرایط اینجا را دون‌شان خود می‌دانستند اما از شرایط ناگوارتر در دیار غربت خشنودند پس همه مثل هم نیستند. ادم‌ها با هم فرق می‌کنند و موقعیت‌های آنها هم با یکدیگر فرق می‌کند.
من در اینجا احساس تنهایی نمی‌کنم. بارها و بارها در کوچه و خبابان‌های این شهر و حتی در سیستان و بلوچستان و اذربایجان و کردستان و دیگر شهرها مورد لطف و مهر قرار گرفته‌ام و همین باعث می‌شود هیجوقت احساس غربت نکنم، حتی در زندان. اما در دیاری دیگر که نه تو می‌شناسی نه انها می‌شناسند مطمئنا همین احساس را نداری و در میان انبوه انسان‌ها تنها هستی.
و باز یک دلیل خصوصی تر اینکه یک نویسنده در جغرافیای خودش بالنده می‌شود و حرفی برای گفتن دارد و با تغییر همیشگی جغرافیایش شاید اندیشه‌اش عقیم شود. اگر ادامه بدهم بازهم دلایل عام تر و خصوصی تری برای گفتن پیدا می‌شود اما برای اینجا ماندن و با ایرانیان از هر قومی بودن و ایران را دوست داشتن فکر می‌کنم همین اندازه کفایت کند.

(منتشر شده در روزنامه شرق، ش ۳۴۹۴ سه شنبه ۱۵ مرداد ۱۳۹۸ ص ۱ و آخر)

http://www.emadbaghi.com/archives/001596.php