روزنامه فرهیختگان نوشت: بخش بزرگی از تسهیلات و تعهدات کلان جاری و غیرجاری نظام بانکی کشور در پایان سال 97 مربوط به دو بخش بازرگانی و خدمات بوده است، بهطوری که بررسیها نشان میدهد مانده تسهیلات و تعهدات فقط دو خانواده ریختهگران و گرامی حدود پنجهزار و 152 میلیارد تومان است.
بدهی 3400 میلیاردی خانواده گرامیها به 5 بانک
درمیان وامگیرندگان کلان، نام برخی گروهها بسیار برجسته است. یکی از این گروهها، خانواده گرامی است که از دهه 1330 بهعنوان اولین تاجران چای با برند گلستان شناخته میشوند. طبق جدول تسهیلات و تعهدات کلان بانکهای کشور، مانده تسهیلات و تعهدات خانواده گرامی به پنج بانک اقتصادنوین، پاسارگاد، خاورمیانه، سامان و گردشگری تا پایان سال 97 حدود سههزار و 393 میلیارد و 28 میلیون تومان (رقمی نزدیک به 3400 میلیارد تومان) است.بررسی جزئیات این تسهیلات و تعهدات نشان میدهد بالاترین رقم مانده تسهیلات خانواده گرامی مربوط به بانک پاسارگاد با دوهزار و 443 میلیارد تومان است. پس از پاسارگاد، نزدیک به 521 میلیارد از مانده تسهیلات و تعهدات خانواده گرامی مربوط به بانک اقتصادنوین است. در رتبه سوم اعطای تسهیلات به خانواده گرامی، بانک سامان قرار دارد که در پایان سال 97 مانده تسهیلات و تعهدات این بانک از خانواده گرامی حدود 216 میلیارد تومان است. بانک خاورمیانه چهارمین بانکی است که مانده تسهیلات و تعهدات خانواده گرامی به این بانک، رقمی نزدیک به 137 میلیارد تومان (دقیقا 136 میلیارد و 916 میلیون تومان) است. در ردیف پنجم، بانک گردشگری (بانک وابسته به مهدی جهانگیری برادر معاون اول رئیسجمهوری) قرار دارد که مانده تسهیلات و تعهدات خانواده گرامی به این بانک در پایان سال مالی 97، حدود 75 میلیارد و 780 میلیون تومان بوده است.
خانواده گرامی ازخودروهای لاکچری تا فروشگاه 7
براساس اطلاعاتی که در بخش تسهیلات کلان بانکها درج شده، مانده تسهیلات و تعهدات 3400 میلیارد تومانی خانواده گرامی به پنج بانک از طریق اطلسخودرو، آسانموتور، گلستان، صنایع غذایی پردیس، کیفیت فنون، محور ماشین و فروشگاههای زنجیرهای اوشانک (موسس فروشگاههای تخفیفی هفت) دریافت شده است. طبق آنچه در وبسایت شرکت اطلسخودرو آمده، این شرکت نماینده رسمی کمپانی کیاموتورز کرهجنوبی است. خودروهای وارداتی این شرکت عمدتا شامل سراتو، اسپورتیج و سورنتو است. آسانموتور دیگر شرکت وابسته به خانواده گرامی است که طبق اطلاعاتی که در وبسایت این شرکت آمده، آسانموتور در سال 85 و در پی شروع مجدد واردات خودرو به کشور تاسیس شده و در ابتدا مجوز واردات پنج مدل آزرا، سوناتا، توسان، سانتافه و کوپه را دریافت کرده و از سال 88 نیز جدیدترین خودروهای کمپانی هیوندای ازجمله جنسیس، IX35 و I30 به انواع مدلهای این شرکت اضافه شد. طی سالهای اخیر خودروهای سوناتا، اکسنت، ولوستر، I30 و I40، جنسیس، سنتنیال، سانتافه، توسان و گرنجورآزرا ازجمله خودروهای وارداتی این شرکت بوده است.
شرکت گلستان دیگر شرکت گروه گرامی است که قدمت آن به دهه 1330 میرسد. در زیرمجموعه گلستان نامهایی چون توینینگز (از برندهای لوکس و اشرافی چای دنیا)، صنایع غذایی پردیس، محصولات هاتیکارا و انواع چای هندی و سیلان دیده میشود. دیگر شرکتی که در زیرمجموعه گروه گرامی، تسهیلات نسبتا قابلتوجهی از بانکها دریافت کرده، فروشگاههای زنجیرهای اوشانک بوده که موسس فروشگاههای تخفیفی هفت است. محور ماشین نیز دیگر شرکتی از خانواده گرامی است که واردکننده ماشینآلات راهسازی، لیفتراک و قطعات برند کوماتسوی ژاپن است. علاوهبر این، کیفیت فنون یکی دیگر از شرکتهای خانواده گرامی است که زمینه فعالیت آن بازرسی کالا و کنترل کیفیت با دامنه کاری مواد غذایی، محصولات کشاورزی، روغنهای گیاهی، محصولات آرایشی، بهداشتی و سلولزی، خودرو، قطعات خودرو و ماشینهای راهسازی ذکر شده است.
بدهی 1700 میلیاردی برادران ریختهگران به 3 بانک
برخلاف خانواد گرامی که از دهه 1330 با تجارت خانه چای، دستی در تجارت داشتهاند، نام برادران ریختهگران بهیکباره از سال 86 سر زبانها افتاد. در آن سالها اخباری مبنیبر تخلف برادران ریختهگران در تملک بلوک ۳۸ درصدی سهام بانک سرمایه منتشر شد که نشان میداد ریختهگران در ازای تامین ۸۰ هزار تن میلگرد برای ساخت تونل توحید، بخشی از سهام بانک سرمایه را از شهرداری تهران خریدهاند اما نکته قابلتامل این بود که اصلا میلگردی در کار نبوده و ریختهگران فقط یک حواله جعلی انبار آهن را تحویل شهرداری تهران دادهاند. کارهای عجیب و غریب ریختهگران فقط به اینجا ختم نمیشود، چنانکه آنها در سال ۸۷ بلافاصله با سود بانک سرمایه ۵۰ درصد سهام پتروشیمی اصفهان را خریدند. همچنین ریختهگران با شگردهای خود مالک پتروشیمی بیستون شدند تا بدهی این پتروشیمی به بانکهای دولتی را پرداخت کنند، اما سال 97 مشخص شد ریختهگران ۷۰۰ میلیارد تومان به طلبکاران پتروشیمی بیستون بدهکارند. بخش دیگری از تخلفات ریختهگران مربوط به تخلفات آنها در بانک سرمایه است، چنانکه بنابر اظهارات نماینده دادستان در دادگاه ریختهگران، آنها ۲۸۰ میلیارد از بدهی خود را به یکی از بانکهای مشهور کشور از طریق منابع بانک سرمایه پرداخت کردهاند.
بررسی جدول تسهیلات و تعهدات کلان بانکهای کشور نشان میدهد برادران ریختهگران از طریق سه شرکت پتروصنعت صفه، فولادماهان سپاهان و نگینتجارت اسپادانا دهها فقره وام بانکی از بانکهای سرمایه، تجارت و سامان دریافت کردهاند. براساس این اطلاعات، مانده تسهیلات و تعهدات برادران ریختهگران در پایان سال مالی 97 به سه بانک مذکور معادل هزار و 758 میلیارد و 911 میلیون تومان بوده که حدود 880 میلیارد و 424 میلیون تومان مربوط به بانک سرمایه، حدود 745 میلیارد و 117 میلیون تومان آن مربوط به به بانک تجارت و حدود 133 میلیارد و 369 میلیون تومان آن مربوط به بانک سامان است. نکته قابلذکر اینکه قوه قضائیه نسبت به تخلفات برادران ریختهگران بیتفاوت نبوده و از مدتها پیش پرونده این افراد را بررسی کرده که نتیجه آن صدور حکم 15 سال زندان قطعی برای بهروز و فیروز ریختهگران بوده است.