گوش دادن به موسیقی موتزارت کودک را باهوش می‌کند

"تأثیر موتزارت" اصطلاحی است که از رساله‌ای آمده است که در سال ۱۹۹۱ در دانشگاه کالیفرنیا منتشر شد و حاصل پژوهش ۳۶ دانشجو بود. افراد مورد پژوهش که پیش از یک فعالیت ذهنی پیچیده با هدف سنجش مهارت‌های بصری خاص ۱۰ دقیقه به موسیقی موتزارت گوش داده بودند نسبت به افرادی که در سکوت قرار داشتند، عملکرد بهتری داشتند.

با وجود مشکل آشکار سن‌‌و‌سال شرکت‌کنندگان در این نظر‌سنجی که هیچ‌کدام از شرکت‌کنندگانش کودک نبودند، نتایج آن باعث شد انواع محصولات با هدف جذب والدین کودکان و تشویق آنها به استفاده از انواع محصولات موسیقی برای باهوش‌تر شدن فرزندان‌شان به بازار سرازیر شود.

در سال ۲۰۱۰، متاآنالیز دیگری بر روی چندین پژوهش انجام گرفت و دریافتند که شنیدن موسیقی یا کلام به طور کوتاه‌مدت بر توانایی اداراک شکل‌های ذهنی اثر دارد اما هیچ شواهدی مبنی بر اثر طولانی‌مدت بر بهرهٔ هوشی افراد مشاده نشده است.

چپ‌مغز هستید یا راست‌مغز

اگر باور دارید که آدم منطقی چپ‌مغز هستید یا آدم شهودی راست‌مغز ما اصلاً دلمان نمی‌خواهد حباب تصورات شما را بترکانیم. منظورمان این نیست که شما آدم منطقی نیستید اما این نظریه که یک طرف مغز چنین اثر بی‌چون‌و چرا و مشخصی بر شخصیت شما داشته باشد، فقط یک باور غلط است.

این درست است که بعضی از فعالیت‌های مغزی بیشتر در یک طرف مغز انجام می‌شود: برای مثال زبان، به طور غالب در سمت چپ مغز کنترل می‌شود هرچند جنبه‌های دیگر ارتباط مانند تأکید واژگانی و تغییر صدا در مناطقی از نیمکرهٔ راست مغز کنترل می‌شود، پس حتی برای یک مکالمهٔ ساده هم فعل‌و انفعالات پیچیده‌ای از هر دو نیکرهٔ مغز در جریان است.

فناوری جدید به ما دیدگاه‌های درست‌تر و دقیق‌تری نسبت به دیدگاه‌های تاریخی و قدیمی می‌دهد. در تحقیق دانشگاه یوتا، که در مجلهٔ پلوس وان منتشر شد، هر دو جفت از ۷۲۶۶ قسمت مغز را در بیش از ۱۰۰۰ شرکت‌کننده در پژوهش، هنگام انجام کارهای ساده و کوچک، بررسی کردند. در این تحقیق هیچ شواهد روشنی مبنی بر اینکه شرکت‌‌کنندگان به شدت راست‌مغز یا چپ‌مغز باشند، مشاهده نشد. ما انسان‌ها عادت داریم همه ‌چیز را دسته‌بندی کنیم، افراد را در چارچوب قرار دهیم و مطالب را موضوع‌بندی کنیم تا بتوانیم ناشناخته‌ها را منظم کنیم و دریابیم. این تمایل انسان ممکن است باعث ایجاد و رواج چنین باور نادرستی شده باشد.

الکل سلول‌های مغز را می‌کشد

صبح با سردرد از خواب بیدار می‌شوید، پس از یک گیلاس شراب یا آبجویی که بعد از کار شروع کردید؛ فکر می‌کنید حتماً صد‌ها میلیارد سلول مغزی خود را نابود کرده‌اید. خبر خوب این است که اینطور نیست. پژوهشی که گرت ینسن (۱۹۹۳) انجام داد به مقایسهٔ نرون‌های مغزی افراد الکلی و غیر‌الکلی پرداخت و نتیجه نشان داد که تفاوت معنا‌داری در تعداد و میزان سلول‌های مغزی هر دو گروه ایجاد نشده است.

البته پیش از آنکه راهی نزدیک‌ترین میخانه شوید تا این خبر را جشن بگیرید باید بگوییم که پژوهش‌ها نشان داده است که ممکن است الکل سلول‌های مغزی شما را نکشد اما تأثیر منفی بر رفتار آنها دارد و پیوند‌های بین نرون‌های مغزی را دگرگون می‌کند و در نتیجه ارتباط سلول‌های مغزی با هم تغییر می‌کند.

تحقیق دیگری که نتیجهٔ آن در مجلهٔ نوروساینس منتشر شد دریافت که حتی مقدار متوسط الکل هم تولید نورون‌های جدید را درهیپوکامپ بزرگسالان تغییر می‌دهد (به این جریان عصب‌زایی یا نوروژنز می‌گویند) که بر یادگیری و حافظه اثر می‌گذارد.

آسیب مغزی دایمی است

بیشتر اوقات به ما می‌گویند که آسیب مغزی دایمی است، اما نکتهٔ جالب در مورد این عضو بدن انسان این است که در شرایط خاصی می‌تواند حتی پس از صدمه دیدن خودش را ترمیم کند. البته بستگی به محل آسیب و شدت آن دارد.

آسیب مغزی ممکن است به طور موقت کارکرد‌های مغز را مختل کند اما اگر آسیب‌های مغزی بعدی به وجود نیاید، مغز می‌تواند خود را احیا کند. مغز حتی می‌تواند آسیب‌های شدید‌تر مغزی را هم بگذراند و خود را ترمیم کند که به آن انعطاف‌پذیری عصبی می‌گویند. این همان توانایی مغز است که پس آسیب‌های جدی مثل سکته می‌تواند مسیر فعالیت‌های خود را تغییر دهد وکارکرد‌هایش را از سر گیرد.

با وجود این، توصیه نمی‌کنیم ناگهان تصمیم بگیرید که از بالای صخره با سر توی دریا شیرجه بزنید...