سخنان آیت‌الله خامنه‌ای خطاب به بسیجیان کشور هم متاثر از این فضای سرکوب شدید به گونه‌ای بود که گویی رهبر جمهوری اسلامی، نیروهای بسیج را برای «جنگی خیابانی» تهییج می‌کند. جنگی علیه شهروندانی که از شدت ناعدالتی جان به لب شدند و فریاد اعتراض خود را در خیابان‌ها سر دادند.

آیت‌الله علی خامنه‌ای با اشاره به اعتراضات گسترده در بیش از ۱۰۰ شهر ایران و بیان اینکه اتفاقات اخیر یک «توطئه عمیق، وسیع و بسیار خطرناک» بود مدعی شد که «دشمنان برای طراحی این توطئه، هزینه بسیاری کرده بودند و مترصد فرصتی بودند تا در یک بزنگاه آن را با استفاده از اقدامات تخریبی و آدم کُشی و شرارت، انجام دهند و تصور کردند قضیه بنزین فرصت مورد نظر آنها است و لشکر خود را وارد میدان کردند».

علی خامنه‌ای با توضیح اینکه بسیج کی و چگونه در سال‌های اولیه انقلاب شکل گرفت، مدعی شد که «اکنون بسیج شاید بزرگترین شبکه مردمیِ فرهنگی، اجتماعی و نظامی در دنیا باشد».

آیت‌الله خامنه‌ای می‌گوید که مستضعفین به معنای فقرا و محرومین کشور نیست بلکه امامان و پیشوایان جامعه مستضعف هستند. او گفته بسیج باید برای این مستضعفان باشد: «بسیج مستضعفین این است. مستضعف یعنی آن کسی که بالقوه صاحب وراثت عالم است، بالقوه خلیفه‌الله در زمین است،‌ بالقوه امام و پیشوای عالم بشریت است».

این تعریف جدید رهبر ایران از مستضعف، با سخنان قبلی او و رهبر پیشین جمهوری اسلامی در تضاد است. هنوز به شکل قطعی، روشن نیست که چرا رهبر ایران به دنبال تعریف جدیدی از این واژه است. به نظر می‌رسد انتقادات برخی نیروهای ایدئولوژیک جمهوری اسلامی از بی‌توجهی به موضوع عدالت و وضعیت طبقه فرودست جامعه سبب شده تا او از اعضای بسیج بخواهد که خود را الزاما «نیروی مقاومت محرومان» ندانند.

تاکید رهبر جمهوری اسلامی بر جنبه نظامی بسیج از این جهت قابل توجه است که تا پیش از این بیشترین تاکید مقامات بسیج در ایران معطوف به فعالیت‌های «فرهنگی و اجتماعی» بسیج بود و کم‌تر حرفی از «فعالیت‌های نظامی» این ارگان به میان آمده بود. در سخنان آیت‌الله خامنه‌ای اما آن‌قدر که به وظایف «امنیتی و نظامی» بسیج تاکید شد چندان به فعالیت‌های دیگر این سازمان توجهی نشد.

رهبر جمهوری اسلامی حتی در مثال آوردن از نیروهای مشابه «بسیج» در کشورهای دیگر نیز، از نیروهایی سخن گفت که مشخصا نیروهایی «شبه نظامی» هستند که به گفته رهبر جمهوری اسلامی «نظام سلطه» با آن‌ها مقابله می‌کند. آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به اینکه «تفکر اسلامی در هر قالبی که بروز کند، نظام سلطه به صورت قهری با آن مقابله خواهد کرد» مدعی شد: «مجموعه ای گسترده و با عظمت همچون بسیج در ایران و یا نمونه های دیگر آن در برخی کشورها، بیش از مجموعه های دیگر در معرض دشمنی نظام سلطه است همانگونه که با حشدالشعبی در عراق و حزب الله در لبنان مخالفت و مقابله می شود».

توصیه‌های آیت‌الله خامنه‌ای به بسیجیان در این جهت بود که حضور بسیج در زندگی شهری و زیست اجتماعی مردم باید بیشتر از این باشد و در واقع به بسیجیان این اختیار عمل را داد که بی‌توجه به «پایبندی‌های اداری» به گفته او «چابک» باشند و در همه میدان‌ها حاضر. او هم‌چنین به بسیجیان دستور داد که «ارتباطات خود را با مساجد تقویت کنید چرا که بسیج متولد مساجد است».

رهبر ایران از نیروهای بسیج خواسته است تا در همه محله‌ها برای مقابله سخت، نیمه‌سخت و نرم در آماده باش کامل باشند: «در همه‌ی زمینه‌ها، زمینه‌ی دفاع در میدان سخت، در میدان نیمه‌سخت، در میدان نرم، آماده‌به‌کار باشید. بسیج در همه‌ محله‌های کشور، راهبرد و تاکتیکِ آماده داشته باشد؛ در مقابل حوادث گوناگون، تاکتیک‌ها و راهبردهای آماده داشته باشید؛ هم در زمینه‌های دفاع سخت و نیمه‌سخت، هم در زمینه‌های گوناگون دیگر».

دستور آماده‌باش به نیروهای بسیج برای مقابله سخت در محله‌ها، احتمالا بازتابی از تلخی وقایع روزهای اخیر برای رهبر ایران و گسترش اعتراضات سراسری از خیابان‌ها و معابر اصلی شهر به سطح محله‌ها و کوچه‌ها است. او از نیروهای بسیج می‌خواهد که برای مقابله «سخت» با مردم در محله‌ها خود را آماده کنند.

شاید به همین دلیل رهبر ایران از اعضای بسیج خواسته که غافلگیر نشوند و تجربه کمیته‌های انقلاب در دهه 60 را مجددا احیا کنند: «غافلگیر نشوید؛ سعی کنید در هیچ قضیه‌‌ای غافلگیر نشوید. تجربه‌ کمیته‌ها در سال ۶۰ تجربه‌ خوبی است، از آن تجربه استفاده بشود».

آیت‌الله خامنه‌ای در توصیف انتظارش برای بازگشت به وضعیت دهه 60 می‌گوید: « کمیته‌های انقلاب اسلامی در سال ۶۰ در محلات مختلف، در جاهای مختلف، همه ‌جا حضور داشتند؛ همیشه هم حضور داشتند؛ هر حادثه‌ای که در آن منطقه رخ میداد، اوّل چشم انسان می‌افتاد به برادران کمیته».

او می‌گوید که احیای کمیته‌های دهه 60 از سوی بسیج باید پرتوان‌تر و گسترده‌تر از تجربه پیشین هم باشد: «آنها تازه‌کار بودند، آگاهی‌های امروز شما را، توانایی‌های امروز شما را اصلاً نداشتند، امّا حضور دائمی داشتند؛ این حضور دائمی خیلی مهم است».

کمیته‌های انقلاب اسلامی، نهادی بود که در بهمن 57 به دستور آیت‌الله خمینی تشکیل شد و در سراسر دهه 60 نقش نیروی کنترلی در شهرها را ایفا می‌کرد. این کمیته‌ها وظیفه برخورد با طیف متنوعی از موضوعات از کنترل پوشش، موسیقی، رفت‌وآمد افراد تا برخورد با افراد مخالف جمهوری اسلامی را به عهده داشتند. تداخل وظایف این نهاد با ژاندارمری و شهربانی سبب شد تا در سال 1370 از ادغام این سه سازمان، نیروی انتظامی متولد شود.

کمیته انقلاب اسلامی در دهه ۶۰ شمسی وظیفه اصلی کنترل شهرهای کشور را در دست داشت

عملکرد کمیته‌ها در دهه 60 با انتقادات گسترده‌ای همراه بود. این نهاد خود را صرفا به رهبر جمهوری اسلامی پاسخگو می‌دانست و با هر انتقادی به شدت برخورد می‌کرد. آزادی عمل و غیرپاسخگو بودن کمیته‌ها به نهادهای قانونی سبب شده بود تا این نهاد در مقایسه با شهربانی و ژاندارمری با سرعت‌عمل و البته خشونتی بیشتر با مردم مقابله کند.

آیت‌الله خامنه‌ای از ابتدای رهبری خود و تا پیش از انحلال کمیته‌ها، دو بار با آن‌ها دیدار کرده بود. نخستین دیدار چهار روز پس از مرگ آیت‌الله خمینی و بیعت کمیته‌ها با او بود. دومین دیدار نیز در دی‌ماه سال 69 و برای توجیه سران کمیته‌ها برای ادغام آن‌ها با شهربانی و ژاندارمری انجام شد. آیت‌الله خامنه‌ای در این دیدار از کمیته‌ها خواسته بود که تا زمان روشن شدن جزییات این ادغام با قدرت به کار خود ادامه دهند: «آن‌جایی که باید خشونت بکنید، به تکلیف شرعی خود عمل کنید و ملاحظه نکنید که کسی شما را بر تندی ملامت بکند.»

توصیه‌ها و دستورات رهبر جمهوری اسلامی به بسیجیان کشور بیش از هرچیز این نکته را در ذهن برجسته می‌کند که آیت‌الله خامنه‌ای اشتیاق بسیاری دارد تا فضای جامعه ایران به سمت فضای سال‌های ابتدایی انقلاب و مشخصا دهه ۶۰ بازگردد. سال‌هایی که برای بسیاری از ایرانیان از سیاه‌ترین سال‌های تاریخ معاصر ایران است. سال‌هایی که مقامات جمهوری اسلامی ایران با شدت بخشیدن به سرکوب مخالفین سیاسی و هم‌چنین اعمال سخت‌گیری‌های شدید علیه شهروندان ایرانی سعی در تثبیت نظام اسلامی داشتند. سال‌هایی که برای بسیاری از ایرانیان یادآور «اعدام» و «سرکوب» و «خشونت» است و هم‌چنین آغاز دورانی که «فضای انقلابی» بدل به «فضای امنیتی» شد و بسیاری از ساختارهای امنیتی نظام در همین سال‌ها بنیان‌ گذاشته شد.

چند سال پیش هم آیت‌الله علی خامنه‌ای به بهانه اکران فیلم «ماجرای نیمروز» و در دیدار با سازندگان این فیلم که درباره تابستان سال ۶۰ و ماجرای درگیری نیروهای امنیتی با اعضای سازمان مجاهدین خلق بود، به شدت مورد اقبال رهبر جمهوری اسلامی قرار گرفت. او در این دیدار از سازندگان فیلم خواسته بود که به جنبه‌های دیگر این دوران (دهه ۶۰) هم بپردازند و توصیه کرده بود که فیلمی درباره «اسدالله لاجوردی» بسازند. او هم‌چنین در سخنانی دیگر درباره دهه شصت گفته بود که «این دهه تعیین‌کننده در سرنوشت ایران و ایرانی، فوق‌العاده مهم و حساس، و در عین حال ناشناخته است که اخیرا به وسیله برخی بلندگوها و صاحبان بلندگوها مورد تهاجم قرار می‌گیرد».

به‌نظر می‌رسد حالا و با تحولات جامعه ایران و گستردگی اعتراضات مردمی و هم‌چنین اذعان مقامات امنیتی ایران به امکان بروز دوباره حوادثی چون رخدادهای آبان ۹۸ ، آیت‌الله خامنه‌ای و دیگر مقامات جمهوری اسلامی قصد دارند تا با امنیتی کردن فضا و باز گذاشتن دست نیروهای بسیج برای تجسس و دخالت در زندگی روزمره شهروندان باردیگر فضای سیاه و پر درد دهه شصت را بازآفرینی کنند.